Tết Giỗ Tổ

Bà tôi nheo mắt lật từng tờ lịch nói với cả nhà: “Không biết năm nay tụi nhỏ có về ăn Tết Giỗ Tổ đông đủ hay không?”. Bà già rồi không có niềm vui gì ngoài mấy ngày lễ lớn nhỏ trong năm, chờ con cháu về sum họp. Mẹ tôi đã chuẩn bị gạo nếp ngon, lá dong gói bánh chưng thì ngoài vườn có sẵn. Chỉ còn thiếu những cánh tay chắc khỏe để giã bánh dày. Ở quê tôi nhiều nhà vẫn giữ nếp ăn Tết ngày Giỗ Tổ để tưởng nhớ, tri ân công lao của các Vua Hùng. Vào ngày này con cháu dù đang đi làm ăn hay học tập ở nơi xa cũng sẽ trở về. Tuy không tổ chức lễ hội hay cỗ bàn linh đình nhưng cũng có mâm cơm tươm tất thắp hương tiên tổ. Bà tôi nói có những cái Tết không xuất phát từ văn hóa nước mình như Tết Hàn Thực, Tết Đoan Ngọ có xuất xứ từ Trung Quốc. Vậy tại sao lại không thờ cúng chu đáo trong ngày Giỗ Tổ Hùng Vương để thể hiện truyền thống “uống nước nhớ nguồn”? 

Những năm trước cứ đầu tháng ba âm lịch, khi những cây gạo nở đỏ góc trời thì cũng là lúc mọi người trong làng rục rịch rủ nhau đi hội Đền Hùng. Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Hội Người cao tuổi… đều tổ chức cho hội viên đi dâng hương Đền Hùng. Dù bận rộn thế nào mẹ cũng thu xếp công việc để đi. “Người dân trên mọi miền đất nước và cả kiều bào ở nước ngoài, xa xôi thế còn gắng tìm về. Mình ở đây, cách vài chục cây số thì nhất định phải đi”. Mẹ thường nói thế lúc í ới gọi điện rủ mấy chị em hàng xóm sang đồ xôi, giã bánh dày. Gạo làm bánh được mẹ chọn kỹ lắm. Nhất định phải là loại nếp nương thơm, dẻo. Hạt nào hạt ấy tròn đều, căng mẩy. Những người giã bánh dày ngon nhất làng bây giờ đều đã già rồi. Họ là những người đàn ông từng rất khỏe mạnh, lực lưỡng, có sức bền và biết giã đều tay. Giã càng lâu càng kỹ thì bánh càng mịn, càng ngon. Bố tôi là một người trong số đó. Nhưng qua mỗi mùa giã bánh dày, bố thấy mình không còn khỏe nữa. Xương khớp đã rệu rã lắm rồi. Việc giã bánh dày nhường lại cho cháu con. 

Hai năm nay dịch bệnh Covid-19 diễn ra, Giỗ Tổ Hùng Vương chỉ tổ chức phần lễ, không tổ chức phần hội. Thực hiện đúng chủ trương phòng dịch, bà con hàng xóm quê tôi bảo nhau không tổ chức đi dâng hương nữa. Nhưng ngồi nhà tối nào cũng bật truyền hình xem những tin tức về các hoạt động của ngày Giỗ Tổ. Ai cũng mong năm sau lại được về Đền Hùng để nghe hát xoan, xem thi gói bánh chưng, giã bánh dày, tham quan hội trại, tham dự các hoạt động văn hóa truyền thống, đặc trưng của các dân tộc thiểu số, được thưởng thức nhiều đặc sản vùng miền... Bà tôi liên tục hỏi mấy đứa cháu ngày mấy thì về?

THANH BA