Những diễn biến gần đây tại Syria cho thấy Nga sẽ không bỏ rơi Syria và bảo vệ nước này bằng mọi giá trước phương Tây.
Việc Damascus sở hữu hệ thống tên lửa phòng không S-300 tối tân do Nga cung cấp sẽ là
thách thức lớn nếu các nước phương Tây có ý định thiết lập vùng cấm bay ở Syria
Chuyển tên lửa cho SyriaThông tin về việc Moscow gửi tên lửa chống hạm siêu âm tối tân Yakhont cho chính quyền của Tổng thống Syria Bashar al-Assad được đưa ra chỉ vài ngày sau khi báo chí cũng rộ lên tin về việc chính quyền của Tổng thống Assad đã có trong tay những hệ thống tên lửa phòng không tối tân S-300 của Nga khiến giới quan chức quân sự và nghị sĩ hàng đầu của Mỹ nổi giận.
Sáng 18-5 (giờ Việt Nam), phát biểu trước báo giới tại Lầu Năm Góc, Tướng Martin Dempsey, Chủ tịch Hội đồng tham mưu liên quân Mỹ cho rằng: “Đó là một quyết định khiến chính quyền Syria thêm bạo gan và kéo dài nỗi khổ đau của người dân Syria. Rõ ràng, hành động đó không hề đúng lúc và không thích hợp”.
Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Mỹ Bob Corker - nhân vật Đảng Cộng hòa cấp cao nhất trong Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ cho rằng: "Việc Nga cung cấp vũ khí cho Syria là một hành động đáng thất vọng và sẽ gây cản trở cho nỗ lực thúc đẩy một tiến trình chính trị có lợi nhất cho người dân Syria và khu vực. Giờ là lúc khẩn cấp nhất để Mỹ tăng cường sự giúp đỡ cho phe đối lập - lực lượng có thể dẫn dắt Syria thời hậu Assad".
Trước đó, sáng 17-5, một số quan chức Mỹ giấu tên đã tiết lộ trên tờ New York Times rằng, Nga gần đây đã gửi một phiên bản hiện đại hơn của tên lửa chống hạm siêu âm Yakhont cho Syria. Tên lửa này được trang bị hệ thống radar tối tân hơn. Diễn biến này đã đẩy phe nổi dậy Syria vào tình thế thêm khó khăn và có thể phá vỡ nỗ lực nhằm áp đặt một lệnh cấm vận hải quân hay lệnh cấm bay ở Syria của các cường quốc phương Tây.
Có thể nói, trong 2 tuần qua, Mỹ và các đồng minh đã làm mọi thứ đề nghị Nga ngừng cung cấp vũ khí cho chính quyền Assad. Chỉ riêng trong tháng này, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tiếp đón 3 trong số những nhà lãnh đạo quyền lực nhất thế giới phương Tây, gồm Ngoại trưởng Mỹ John Kerry hôm 7-5, Thủ tướng Anh David Cameron 3 ngày sau đó và cuối cùng là Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ngoài ra, Tổng thống Mỹ Barack Obama còn trực tiếp gọi điện cho người đồng cấp Putin hôm 29-4. Tất cả đều vì mục đích thuyết phục Moscow không cung cấp thêm vũ khí cho chính quyền Syria.
Nga được gì?Tại sao Nga lại kiên quyết cung cấp vũ khí cho Damascus bất chấp những lời khẩn cầu từ phương Tây? Theo lời giải thích của Phó Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Quốc hội Nga Andrei Klimov, việc nước này cung cấp các vũ khí hiện đại cho chính quyền Assad “chỉ đơn giản là để tạo điều kiện thích hợp và thuận lợi” cho tiến trình đàm phán về sự ra đi của ông Assad.
Tuy nhiên, theo giới phân tích, việc Nga cung cấp nhiều loại vũ khí tối tân cho Syria là để tránh mắc lại sai lầm như ở Libya trước đây. Hơn 2 năm qua, các phương tiện thông tin đại chúng A-rập và phương Tây không ngừng nhấn mạnh vai trò của Iran tại Syria và Lebanon song không bao giờ thừa nhận vai trò to lớn của Nga. Các nước đều biết người Nga đang hiện diện tại Syria bên cạnh chế độ của Tổng thống Assad để chống lại phương Tây. Đối với Nga, Syria và nhất là khu vực Trung Đông nói chung đang là trận địa của một cuộc Chiến tranh Lạnh mới, trong đó Nga cần phải giành chiến thắng bằng mọi giá. Hệ thống tên lửa phòng không hiện đại S-300 mà Nga vừa cung cấp cho Syria sẽ giúp cho quân đội nước này dập tắt bất kỳ nỗ lực nào nhằm tấn công vào Damascus từ trên không. Trong khi đó, tên lửa chống hạm siêu âm tối tân Yakhont là vũ khí có thể ngăn cản những nỗ lực hậu thuẫn phe nổi dậy bằng cách phong tỏa bờ biển, thiết lập vùng cấm bay hoặc tiến hành các đợt không kích giới hạn. Jeffrey White, một chuyên gia tại Viện Chính sách Cận Đông Washington và là cựu sĩ quan tình báo Mỹ nói, kho vũ khí được tăng cường của Syria “sẽ đẩy các hoạt động hải quân của phương Tây hoặc quân đồng minh ra xa bờ biển” và là “tín hiệu về sự cam kết của Nga với chính phủ Syria”.
Theo “Mạng tin Trung Đông”, "cuộc chiến" đang diễn ra giữa Mỹ và Nga tại khu vực Trung Đông là cuộc Chiến tranh Lạnh mới. Syria là thành trì của Nga. Moscow sẽ duy trì chế độ Assad nắm quyền để cản trở mọi nguy cơ bất ổn lan tới Nga. Syria dưới chế độ Assad sẽ ngăn cản một tuyến đường ống vận chuyển khí đốt của Qatar tới châu Âu. Đây là một mối nguy hiểm cho an ninh quốc gia và an ninh kinh tế của Nga khi mà có tới 70% nguồn thu ngoại tệ của Nga nhờ xuất khẩu khí đốt cho châu Âu. Đó là một quân át chủ bài cho phép Nga có thể sử dụng để gây sức ép với châu Âu trong những giai đoạn khác nhau.
PHƯƠNG LINH(biên soạn)
