Hơn 60 năm trước, ngày 22-11-1951, trong bài “Đẩy mạnh phong trào du kích” đăng trên báo Nhân dân, Bác Hồ viết: “Ta sẵn có nền tảng nhân dân, chỉ cần củng cố thêm.
Ta sẵn có cán bộ, chỉ cần đào tạo thêm. Ta sẵn có phong trào du kích, chỉ cần ra sức phát triển thêm. Kinh nghiệm du kích ở Liên Xô sẽ giúp thêm chúng ta và chúng ta nhất định thành công trong việc đẩy mạnh phong trào du kích”.
Trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến chiến tranh du kích, động viên anh em du kích xung phong, lập nhiều chiến công. Cuối năm 1941, Người chỉ thị thành lập tiểu đội du kích thoát ly đầu tiên của tỉnh Cao Bằng. Người còn biên soạn, biên dịch một số tài liệu quân sự để cán bộ và quần chúng học tập như: "Chiến thuật du kích", "Cách đánh du kích"…
Về nguyên tắc tác chiến du kích, Người nhấn mạnh bốn điều: “Giữ quyền chủ động”, “Hết sức nhanh chóng”, “Bao giờ cũng giữ thế công” và “Có kế hoạch thích hợp, chu đáo”. Người đề ra những phương án tác chiến du kích là: tránh chỗ mạnh, đánh chỗ yếu, đánh úp, tránh những trận gay go, không sống chết giữ đất, đánh lúc quân địch không ngờ, không phòng, quân địch đang vận động hoặc lúc mệt mỏi. Theo Người, lực lượng vũ trang ba thứ quân gồm: bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân du kích không nên chỉ biết đánh và còn biết tuyên truyền, làm kinh tế. Phải bám sát lấy dân, rời dân ra nhất định thất bại.
Thời kháng chiến chống thực dân Pháp, các nhóm quân du kích với chông tre, cung nỏ, lao, giáo mác, cuốc... đã thực hiện hàng chục nghìn trận đánh lớn nhỏ, tiêu hao quân địch ở các nơi gần thành phố. Trong kháng chiến chống Mỹ, do thông thạo địa hình, lại được nhân dân che chở, bộ đội địa phương, dân quân du kích đã sử dụng chông, mìn, cạm, bẫy, ong vò vẽ... Đồng thời, tổ chức các hình thức tập kích, phục kích, "độn thổ", "độn thủy" rất độc đáo, rất sáng tạo, nhưng cũng rất phổ thông và đại chúng.
Trong nghệ thuật quân sự hiện đại của chiến tranh cách mạng Việt Nam, trên nền tảng tư tưởng Hồ Chí Minh, bên cạnh phát triển rộng rãi chiến tranh du kích, chúng ta đã đặc biệt quan tâm đẩy mạnh chiến tranh chính quy, chiến tranh bằng các binh đoàn chủ lực cơ động, tác chiến hiệp đồng binh chủng, quân chủng. Trên cơ sở chuẩn bị đầy đủ lực lượng, sự phối hợp chặt chẽ của ba thứ quân, quân và dân ta đã tiến hành cuộc Tổng tiến công mùa xuân năm 1975 toàn thắng, Tổ quốc thống nhất, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
HỒNG LĨNH (biên soạn)