Lễ hội đình Vạn Niên (Nam Sách) cuốn hút du khách với nhiều nghi thức linhthiêng, cùng các trò chơi dân gian độc đáo, trong đó phải kể đến 2 tích trò: lễ xông hệ và thay hình đổi dạng.
|
Nghi lễ rước Long đình tại lễ hội đình Vạn Niên
|
Đình Vạn Niên thuộc thị trấn Nam Sách được xếp hạng di tích lịch sử văn hoá cấp quốc gia năm 1992. Đền thờ đức thành hoàng Nguyễn Quý Minh, một vị tướng có công lao dẹp giặc thời Lê, mở hội vào ngày 12-14 tháng giêng hằng năm. Trong lễ hội, có nhiều nghi thức linh thiêng, cùng các trò chơi dân gian độc đáo.
Trước ngày hội, người dân nơi đây đã chuẩn bị cờ rong, đội quân áo đỏ, áo vàng, bát bửu, long đao; các mâm cỗ lễ: xôi, oản, gà, thủ lợn, đội tế nữ, tế nam... Đoàn rước xuất phát từ đình làng và dừng lại ở nghè. Tại đây, các vị cao tuổi đọc sắc phong công lao của Thành hoàng cho dân làng nghe. Sau đó, đoàn rước đi đến đền thờ liệt sỹ của huyện làm lễ dâng hương. Nghi thức này được người dân duy trì nhiều năm nhằm ghi nhớ công ơn của những người đã ngã xuống.
Trong 3 ngày lễ hội đình Vạn Niên có khá nhiều trò chơi dân gian độc đáo như: cờ người, kéo co, đập niêu, cờ tướng, chọi gà; buổi tối tổ chức hát chèo. Ngoài ra còn một số trò chơi hiện đại như: bóng bàn, cầu lông.
Độc đáo hơn, hội đình Vạn Niên có lễ xông hệ. Đây là lễ tái diễn các trận đánh và quá trình truy kích kẻ thù của tướng quân Nguyễn Quý Minh khi xưa. Lễ xông hệ là hình thức rèn luyện sức khỏe, thể hiện tinh thần thượng võ. Để chuẩn bị cho nghi lễ này, làng chọn ra một người cao tuổi có dung mạo oai phong, được mọi người kính trọng đóng tướng quân Nguyễn Quý Minh và 12 tráng đinh khỏe mạnh đóng quân sĩ chia làm hai đội mặc quần áo xanh, đỏ. Mười hai tráng đinh chít khăn đầu rìu nhiễu tím, thắt lưng xanh, đỏ, tay cầm gươm tiến vào nhà chủ tướng. Khi trở ra đình, chủ tướng vận áo đỏ, quần trắng, đầu đội khăn xếp cắm hoa, chân đi ghệt, hông đeo gươm, cưỡi ngựa có người hầu dắt, vừa đi vừa gõ trống khẩu tập hợp quân sĩ dàn thế trận. Mỗi khi tiếng trống cất lên, quân sĩ nhất loạt hô “xông hệ” và đâm gươm, phất cờ. Rồi hai người lính cầm đuốc, cầm gươm hô lớn “xông hệ” và xông vào đình xục sạo các góc tối như tìm bắt, truy quét tàn binh giặc còn lẩn trốn. Lễ xông hệ kết thúc khi vị tướng gõ trống thu quân.
Sức hấp dẫn của lễ hội đình Vạn Niên còn ở trò chơi dân gian thay hình đổi dạng: Một người sẽ vào vai nhiều nhân vật bằng việc thay đổi hình dạng là: thiếu nữ, cụ già, đứa trẻ, chú tễu, người đi cà kheo… với việc trốn vào các hẻm và hiện ra với các trang phục tương ứng, nhằm gây cười. Người được nhiều người reo hò cổ vũ nhất sẽ được nhận giải.
Hiện nay, lễ xông hệ và trò thay hình đổi dạng đã bị mai một. Tuy nhiên, lễ hội đình Vạn Niên vẫn có sức cuốn hút và là dịp để người dân ôn lại những trang sử vẻ vang của dân tộc, nhớ ơn các bậc tiền nhân...
ĐÌNH NGỌC HÙNG
