Thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) có nguồn gốc sinh học đã và đang được chú trọng trong sản xuất nông nghiệp.
Các thuốc này không những làm cho sâu bệnh không tăng tính kháng mà còn giảm ô nhiễm thực phẩm, môi trường, nông sản an toàn và sản xuất bền vững. Xin được giới thiệu và hướng dẫn nông dân một số chế phẩm thuốc BVTV vi sinh có trên thị trường hiện nay cũng như lưu ý khi sử dụng:
+ Chế phẩm từ vi khuẩn: Thuốc trừ sâu vi sinh BT thuộc nhóm trừ sâu sinh học, có nguồn gốc vi khuẩn, phổ diệt sâu rộng hữu hiệu đối với sâu cuốn lá, sâu tơ, sâu xanh, sâu khoang, sâu ăn tạp... Sâu khi ăn phải thuốc sẽ ngừng ăn sau vài giờ và chết sau 1 - 3 ngày. Các loại sản phẩm thương mại có trên thị trường như Vi-BT 32000WP, 16000WP; BT Xentary 35WDG, Firibiotox, Delfin WG( 32BIU), An Huy IU/mg WP, Crymax 35WP, Aztron 35000DF...
+ Chế phẩm từ nấm: Sản phẩm thuốc trừ sâu sinh học với hoạt chất Abamectin và Emamectin benzoate. Diệt trừ được các loại sâu như sâu vẽ bùa, nhện, sâu tơ, sâu xanh, bọ trĩ, bọ phấn. Đây là nhóm thuốc có tác dụng diệt sâu nhanh, phân hủy nhanh và ít độc với con người, môi trường. Một số thuốc thông dụng là Binhtox 1.8EC, Abasuper3.6EC, Sertin 5.0EC, Sisau 4.5EC và Agun 5WDG, Golnitor 50WDG, Emaben 2.0EC, Susuper 1.9EC...
Ngoài ra, các thuốc có hoạt chất Validamycin A, được chiết xuất từ nấm men Streptomyces. Đây là nhóm thuốc trừ bệnh có nguồn gốc kháng sinh đặc trị các bệnh khô vằn trên lúa, bệnh nấm hồng trên cao su, bệnh chết rạp cây con trên cà chua, khoai tây, thuốc lá, bông vải... Một số thuốc trong nhóm này là Vivadamy, Vanicide, Vali, Tung vali 5SC, Vida 3SC, Validan 5DD. Thuốc Stepguard 50SP, Poner 40SP,… trừ bệnh thối nhũn.
+ Chế phẩm từ virus: Tiêu biểu là nhóm sản phẩm chiết xuất từ virus NPV. Đây là loại virus có tính rất chuyên biệt, chỉ lây nhiễm và tiêu diệt sâu xanh da láng rất hiệu quả trên một số cây trồng như bông, đậu đỗ, ngô, hành, nho...
+ Chế phẩm từ tuyến trùng: Tuyến trùng EPN của nhóm tuyến trùng ký sinh và gây bệnh cho côn trùng được coi là tác nhân có nhiều triển vọng bởi có khả năng diệt sâu nhanh, phổ diệt sâu rộng, an toàn cho người, động vật và không gây khả năng "kháng thuốc" ở sâu hại. Các sản phẩm của nhóm này là từ Biostar-1 đến Biostar-6, trong đó Biostar-3 và Biostar-5 được sản xuất hàng trăm lít để thử nghiệm rộng rãi trên đồng ruộng.
+ Chế phẩm từ pheromone và hormon:
- Pheromone: Là một nhóm chế phẩm sinh học có tác dụng dẫn dụ giới tính, được sử dụng rộng rãi trong hệ thống BVTV cây trồng. Với đặc điểm chuyên tính cao với từng lọai sâu hại nên rất an toàn với sản phẩm, sinh vật có ích và môi trường. Ở Việt Nam hiện nay, việc ứng dụng pheromone được tập trung đối với một số côn trùng hại rau ăn lá như: Sâu tơ, sâu xanh, sâu khoang...và trừ côn trùng hại cây ăn quả như: Ruồi đục quả, sâu đục vỏ cam quýt...Các thuốc hiện có là Sofri Protein 10DD, Entro- Pro 150DD,...
- Hormon là những chất được dùng để biến đổi sự phát triển và ngăn cản côn trùng biến thái từ tuổi nhỏ sang tuổi lớn hoặc ép buộc chúng phải trưởng thành từ rất sớm có hiệu quả chậm nhưng hiệu lực kéo dài. Các thuốc nhóm này gồm Trigard 75WP, Rimon 10EC,... trừ dòi đục lá, sâu tơ.
* Lưu ý: Các thuốc BVTV có nguồn gốc sinh học thường không thể phun chung với các loại thuốc hóa học và cần phải bảo quản tốt cũng như ngày sản xuất còn chưa quá lâu (thuốc trong hạn sử dụng) mới phát huy tác dụng cao trong BVTV. Vì vậy, khi mua và sử dụng các loại thuốc này nông dân cần đọc kỹ nhãn mác và sử dụng theo hướng dẫn in trên bao bì.
KS. TRẦN THỊ LIÊN (Trạm Khuyến nông Nam Sách)