Sóng gió lại nổi lên trong quan hệ Venezuela-Colombia

Binh lính Venezuela tại khu vực biên giới với Colombia

Sóng gió nổi lên

Venezuela cuối tuần qua đã huy động khoảng 1.000 binh lính đến để tăng cường sức mạnh phòng thủ ở khu vực biên giới dài hơn 2.000km với Colombia. Quân đội Venezuela đã thề sẽ đáp trả bất kỳ cuộc tấn công nào từ phía Colombia. Tổng thống Hugo Chavez thậm chí còn phải hoãn chuyến thăm Cuba hôm 25-7 vì lo ngại Colombia sẽ thực hiện một cuộc tấn công vào Venezuela với sự hậu thuẫn của Mỹ.

Cơn sóng gió mới trong quan hệ Venezuela-Colombia bắt đầu nổi lên sau khi Bogota trình lên Tổ chức Các nước Châu Mỹ (OAS) cái mà nước này gọi là bằng chứng để chứng minh một số thủ lĩnh phiến quân Colombia đang ẩn náu trên lãnh thổ Venezuela.

Colombia cáo buộc Venezuela "cho phép quân nổi dậy Colombia hiện diện" trên lãnh thổ của nước này đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế thành lập một ủy ban để xác minh sự hiện diện của quân nổi dậy Colombia ở Venezuela trong vòng 30 ngày.

Đại sứ Colombia tại OAS – ông Luis Alfonso Hoyos cho rằng Caracas đã không làm gì để ngăn chặn “1.500 quân nổi dậy Colombia” hoạt động trên lãnh thổ Venezuela.

Trước đó, Colombia còn cáo buộc số vũ khí mà Venezuela mua được từ Thụy Điển những năm 1980 đã rơi vào tay quân nổi dậy thuộc Lực lượng Vũ trang Cách mạng Colombia (FARC) – đây là lực lượng đã đấu tranh với chính phủ Bogota suốt hơn 4 thập kỷ qua.

Tức giận trước những lời cáo buộc trên, Tổng thống Chavez hôm 22-7 đã tuyên bố cắt đứt quan hệ ngoại giao với Colombia.

"Vì danh dự, chúng tôi không còn lựa chọn nào khác ngoài việc cắt đứt quan hệ ngoại giao với Colombia," Tổng thống Chavez phát biểu tại một cuộc gặp gỡ với huyền thoại bóng đá Argentina Diego Maradona ở Cung điện Miracles hôm 22-7. Theo ông này, Tổng thống Colombia Alvaro Uribe đã chuẩn bị sẵn sàng làm bất kỳ điều gì để phát động một cuộc xung đột với Venezuela. Quyết định cắt đứt quan hệ với Colombia của Tổng thống Chavez ngay lập tức được Quốc hội nước này ủng hộ.

Mâu thuẫn lâu dài

Cuộc khủng hoảng mới trong quan hệ giữa Colombia và Venezuela không làm ai ngạc nhiên bởi từ lâu người ta đã biết hai nước láng giềng này thường xuyên ở trong tình trạng “cơm không lành canh không ngọt”. Các nhà phân tích tin rằng cơn sóng gió vừa nổi lên thực chất xuất phát từ mâu thuẫn tồn tại lâu nay giữa Venezuela và Colombia. Mâu thuẫn đã có từ lâu và cứ thỉnh thoảng nó lại gây ra những đợt sóng gió mới khiến thế giới nhiều phen thót tim.

Tổng thống Chavez đã từng triệu hồi các nhà ngoại giao của mình từ Colombia về nước hồi tháng 7 năm ngoái. Đây là lần thứ 3 Venezuela làm như vậy kể từ năm 2005 khi hai nước rơi vào căng thẳng cao độ về vụ vụ bắt giữ một thủ lĩnh thuộc Lực lược FARC ở thủ đô Caracas.

Hai nước láng giềng Nam Mỹ gần như rơi vào chiến tranh hồi tháng 3 năm 2008 sau khi Colombia thực hiện một cuộc tấn công bằng bom vào một doanh trại phiến quân ở Ecuador. Thời điểm đó, Tổng thống Chavez cũng đã cắt đứt quan hệ ngoại giao với Bogota.

Ngay năm ngoái, Venezuela đã nổi giận cắt đứt quan hệ thương mại song phương sau khi Colombia cho phép quân đội Mỹ thuê 7 căn cứ quân sự của nước này.

Chỉ cần điểm qua một vài cơn sóng gió nổi lên trong mấy năm trở lại đây người ta có thể dễ dàng nhận thấy quan hệ giữa Venezuela và Colombia rõ ràng đang bị chia rẽ sâu sắc vì một mâu thuẫn tồn tại đã lâu. Thoạt nhìn người ta dễ lầm tưởng mâu thuẫn đó xoay quanh lực lượng FARC nhưng đó thực ra chỉ là bề nổi trong quan hệ Venezuela-Colombia. Mâu thuẫn nằm chính ở nhân tố "thứ ba" là Mỹ. Trong khi Venezuela coi Mỹ là kẻ thù của mình thì Colombia lại là một đồng minh cực kỳ thân thiết với Mỹ, luôn trung thành và ủng hộ Mỹ. Washington đã hậu thuẫn Bogota trên nhiều lĩnh vực và trong cả các cuộc đối đầu với Caracas. Ngoài ra, quan điểm của Colombia cũng có nhiều khác biệt so với các nước láng giềng cánh tả Mỹ Latinh, đặc biệt là Venezuela.

Chiến tranh có nổ ra?

Khi cuộc khủng hoảng mới trong quan hệ Venezuela-Colombia nổ ra kèm theo động thái điều thêm quân đến biên giới của Tổng thống Chavez người ta lo ngại về khả năng xảy ra một cuộc chiến tranh.

Tuy nhiên, xét trên nhiều khía cạnh, khả năng này hầu như không thể xảy ra.

Thứ nhất, bản thân Venezuela và Colombia không muốn có một cuộc chiến tranh. Các quan chức Venezuela mấy ngày gần đây đều lên tiếng bày tỏ hy vọng sẽ có một kết thúc hòa bình cho cuộc đối đầu mới đây nhất giữa hai nước.

"Chúng tôi hy vọng chính phủ mới của ông Juan Manuel Santos sẽ thay đổi chính sách đối ngoại và cùng với chính phủ Venezuela tìm kiếm một giải pháp hòa bình," Đại sứ Venezuela tại Liên Hợp Quốc – ông Valero phát biểu.

Ông Santos mới được bầu làm Tổng thống Colombia hôm 21/6 và sẽ chính thức nhậm chức vào ngày 7/8 tới. Theo các nhà phân tích, Venezuela dường như đang để ngỏ cánh cửa cho tân Tổng thống Colombia hàn gắn quan hệ song phương.

Cho đến thời điểm này, ông Santos chưa đưa ra lời bình luận gì về cuộc khủng hoảng mới nhất trong quan hệ giữa Colombia và Venezuela.

Tuy nhiên, tân Bộ trưởng Tài chính Colombia từng tiết lộ một trong những ưu tiên của chính phủ mới là tái thiết lập quan hệ thương mại với Venezuela. Trước đó, Phó Tổng thống mới được bầu của Colombia – ông Angelino Garzon cũng tuyên bố chính phủ mới sẽ tìm kiếm “mọi biện pháp ngoại giao” để bình thường hóa quan hệ với Venezuela. Như vậy, cả Venezuela và Colombia thực tâm không hề muốn có một cuộc chiến tranh nổ ra giữa họ.

Thứ hai, quan hệ thương mại giữa Venezuela và Colombia đã bị ảnh hưởng rất nhiều sau khi quan hệ song phương giữa hai nước trở nên xấu đi hồi năm ngoái. Trong nửa đầu năm nay, thương mại song phương hai chiều đã sụt giảm mạnh khoảng 68%. Kết quả là quá trình phục hồi nền kinh tế của Colombia vì thế đã bị chậm lại trong khi tỉ lệ lạm phát của Venezuela tăng lên kéo theo tỉ lệ thất nghiệp gia tăng ở khu vực dọc biên giới hai nước. Một cuộc chiến tranh nổ ra sẽ  hoàn toàn không có lợi cho sự phát triển kinh tế của hai nước láng giềng Nam Mỹ.

Ngoài hai lý do trên thì sự tác động của cộng đồng quốc tế, cũng khiến cho khả năng xảy ra chiến tranh Colombia-Venezuela khó có thể xảy ra. Đợt sóng gió mới trong quan hệ Colombia-Venezuela đã ngay lập tức thu hút sự chú ý của các nước Châu Mỹ Latin. Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva cho biết ông này sẽ đến thăm Venezuela và Colombia vào đầu tháng 8 trong một nỗ lực nhằm phá vỡ thế bế tắc hiện nay trong quan hệ giữa hai nước Nam Mỹ. Các nước khu vực khác cũng bày tỏ mong muốn Colombia và Venezuela giải quyết căng thẳng bằng biện pháp ngoại giao, tránh đối đầu. Một số nước và tổ chức quốc tế ủng hộ Caracas và Bogota giải quyết mâu thuẫn thông qua trung gian hòa giải.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon kêu gọi Colombia và Venezuela xóa bỏ những bất đồng và ngồi vào bàn đàm phán để tìm một giải pháp hòa bình.

(Theo VnMedia)