Trong số 226 xã của tỉnh thì Quang Khải (Tứ Kỳ) hiện là địa phương duy nhất chỉ đạt dưới 10 tiêu chí trong bộ 19 tiêu chí quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM).
Đường trục chính của xã Quang Khải nhỏ hẹp
Hạ tầng xuống cấp
Sau 7 năm xây dựng, số tiêu chí NTM của xã Quang Khải không tăng lên mà còn bị mất đi. Khi bắt tay vào xây dựng NTM, xã đạt 10 tiêu chí. Trong quá trình thực hiện, xã đạt thêm 2 tiêu chí nữa nhưng lại bị mất đi 3 tiêu chí. Trạm Y tế của xã đạt chuẩn từ năm 1997, nhưng cuối năm 2017 sau khi đoàn của tỉnh kiểm tra lại không đạt tiêu chí này. Nguyên nhân do trạm được xây dựng từ lâu, hiện đã xuống cấp nghiêm trọng, không đáp ứng được nhu cầu khám chữa bệnh của người dân. Cũng trong năm 2017, trên địa bàn xã xảy ra vụ trọng án khiến xã bị mất tiêu chí an ninh trật tự. Từ đó dẫn đến tiêu chí hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật cũng bị mất theo. Hiện xã mới đạt 9 tiêu chí, gồm quy hoạch; thủy lợi; điện; nhà ở dân cư; lao động có việc làm; hình thức tổ chức sản xuất; thông tin và truyền thông; giáo dục - đào tạo và tiêu chí văn hóa.
Xây dựng NTM ở Quang Khải càng thêm khó khi hệ thống cơ sở hạ tầng của xã vừa thiếu, vừa xuống cấp, chưa đáp ứng được nhu cầu sử dụng của người dân. Mới chỉ có trường mầm non đạt chuẩn, 2 trường còn lại vẫn thiếu phòng học. Hiện 2 lớp của trường tiểu học vẫn phải học tại điểm trường ở thôn Vũ Xá, 4 phòng học ở trường trung tâm đã xuống cấp, không bảo đảm an toàn. Trường THCS còn thiếu 1 phòng học. Các trường đều chưa có phòng chức năng. Trường tiểu học mới chỉ đáp ứng được nhu cầu ăn bán trú của 100 cháu.
Hiện nay, chợ của xã nằm ở thôn Nhũ Tỉnh cần phải xây lại vì đã xuống cấp, chật chội. Hội trường trung tâm xã cũng xuống cấp nghiêm trọng và không đủ chỗ. Mỗi khi tổ chức các cuộc họp, Đảng ủy, UBND xã phải dựng thêm rạp, bắc ghế ra ngoài sân để ngồi họp.
Nguồn lực hạn chế
Trong khi chờ hoàn thiện trụ sở mới, Đảng ủy, UBND xã Quang Khải vẫn phải làm việc trong những ngôi nhà cũ, thiếu phương tiện làm việc
So với những xã khác của huyện Tứ Kỳ, điểm xuất phát xây dựng NTM của xã Quang Khải không thấp, nhưng trong quá trình thực hiện xã gặp nhiều khó khăn. Ông Vũ Văn Nhuần, Chủ tịch UBND xã Quang Khải cho biết: "Rào cản lớn nhất của xã là giao thông không thuận tiện. Mặc dù đường làng, ngõ xóm đã được bê tông hóa đạt chuẩn nhưng tuyến đường trục chính của xã hiện rất nhỏ, chỉ rộng 3,5 m, lại xuống cấp. Trước đây, chúng tôi đã kêu gọi một số doanh nghiệp xây dựng cơ sở may tại địa phương nhưng sau khi khảo sát họ trả lời không thể đầu tư do đường xã không thuận lợi".
Để hoàn thành xây dựng NTM vào năm 2022, xã Quang Khải cần nguồn vốn đầu tư khoảng 100 tỷ đồng, song xã chưa biết lấy đâu ra khoản này. Từ năm 2010 đến nay, xã chưa quy hoạch được khu đất nào để đấu giá chuyển quyền sử dụng đất. Nhưng nếu có đấu giá đất thì giá trị cũng không cao, số tiền thu được không nhiều. Trong khi nguồn đóng góp từ nhân dân chủ yếu để làm đường giao thông, xây dựng các công trình tín ngưỡng. Nguồn lực hỗ trợ từ bên ngoài cho địa phương gần như không có.
Ngoài ra, xã Quang Khải cũng rất khó tìm kinh phí trả nợ các công trình xây dựng trước đây. Trong các năm 2015 và 2017, để xây dựng được 14 phòng của trường tiểu học và mầm non, ngoài kinh phí hỗ trợ của các cấp, các ngành thì xã còn phải đối ứng 4,6 tỷ đồng nhưng đến nay vẫn chưa trả được nợ. Công trình trụ sở Đảng ủy, UBND xã có tổng vốn đầu tư 13,5 tỷ đồng, ngoài 8 tỷ đồng từ nguồn hỗ trợ xã nghèo của UBND tỉnh thì địa phương phải đối ứng 5,5 tỷ đồng nhưng cũng chưa biết trông chờ vào nguồn nào.
Để tạo chuyển biến trong xây dựng NTM, xã Quang Khải xác định trước mắt tập trung thực hiện những tiêu chí "mềm", cần ít vốn đầu tư. "Năm nay, xã đang tập trung các giải pháp để đạt lại 2 tiêu chí an ninh trật tự; hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật. Xã cũng đề nghị cơ quan chức năng nâng cấp đường trục chính của xã lên đường huyện. Giao thông thuận lợi mới có điều kiện phát triển kinh tế, từ đó tạo nguồn lực để xây dựng NTM", ông Nhuần cho biết thêm.
Trước những khó khăn trong xây dựng NTM của xã Quang Khải rất cần sự vào cuộc, hỗ trợ của các cấp chính quyền. Bên cạnh đó, xã cần chủ động khai thác các nguồn lực hơn nữa, đẩy nhanh tiến độ hoàn thành hồ sơ, thủ tục để đấu giá chuyển quyền sử dụng đất, lấy kinh phí xây dựng NTM.
THANH HÀ