Pulitzer 2019 tôn vinh các nhà báo đưa tin xả súng và điều tra ông Trump

Biên tập viên Rick Hutzell của báo Capital Gazette trao đổi với các nhân viên sau khi họ được trao giải Pulitzer Prize Special Citation với tác phẩm về vụ xả súng xảy ra tại chính phòng tin tức của họ trong tháng 6.2018. Ảnh: BALTIMORE SUN

Đây là lần thứ 2 báo The Sun Sentinel được nhận giải thưởng “Vì cộng đồng”- hạng mục có thể nói là cao quý nhất trong các giải Pulitzer về báo chí. Lần đầu tiên tờ The Sun Sentinel được nhận giải Pulitzer là năm 2013 cho phóng sự điều tra về thói quen phóng xe tốc độ của chính các cảnh sát sở tại và sau khi vụ việc được phanh phui, tất cả những cảnh sát liên quan vi phạm đều bị kỷ luật.

Để giành được giải thưởng danh giá Pulitzer năm nay, các phóng viên của The Sun Sentinel đã mất nhiều tháng nghiên cứu vụ thảm sát và những hậu quả của vụ xả súng tại chính cộng đồng nơi xảy ra vụ việc cũng như những ảnh hưởng của vụ thảm sát tới cuộc tranh luận của cả nước Mỹ xung quanh vấn đề quyền sở hữu súng đạn. Báo The Sun Sentinel đã hé lộ hàng loạt những vụ việc cho thấy sự thất bại trong kiểm soát súng đạn của chính quyền sở tại dẫn đến sự trả giá bằng mạng sống của nhiều đứa trẻ.

Trong khi đó, tờ báo danh tiếng The New York Times giành giải cho hạng mục "Phóng sự giải thích" cho loạt bài làm rõ hoạt động tài chính của gia đình Tổng thống Trump, phát hiện hàng loạt vụ việc mờ ám khiến Tổng thống tương lai và gia đình ông ở thời điểm đó né được hàng trăm triệu USD tiền thuế. Để có được phóng sự này, nhóm phóng viên của New York Times gồm 3 người David Barstow, Susanne Craig và Russ Buettner đã phải nghiên cứu hàng chục nghìn trang tài liệu mật trong vòng 18 tháng.

Những bất thường trong vấn đề tài chính của Tổng thống Trump cũng là chủ đề phóng sự của The Wall Street Journal và báo này đã điều tra ra vụ việc luật sư của Tổng thống Trump, ông Michael Cohen, đã trả tiền để “bịt miệng” hai phụ nữ ngay trước thềm cuộc bầu cử Tổng thống năm 2016. Với phóng sự này, The Wall Street Journal đoạt giải "Phóng sự quốc gia".

Ngoài ra, tờ Pittsburgh Post-Gazette đã đoạt giải thưởng Pulitzer báo chí ở hạng mục tin nóng, tờ Los Angeles Times đoạt giải phóng sự điều tra, các phóng viên của hãng tin Associated Press (AP) đoạt giải báo chí quốc tế khi đưa tin về cuộc chiến ở Yemen.

Giải thưởng danh giá của làng báo chí và văn học Mỹ

Giải thưởng Pulitzer ra đời theo di chúc năm 1904 của ông trùm báo chí Joseph Pulitzer. Pulitzer được biết đến là một trong những biểu tượng của giới báo chí Mỹ vào cuối thế kỷ XIX. Ông là một chủ bút, chủ báo danh tiếng và có lòng nhiệt huyết cao nhất trong số những người chống nạn tham nhũng, hối lộ, giả dối trong Chính phủ Hoa Kỳ lúc bấy giờ.

Theo bản di chúc được lập, Pulitzer dành một số tiền là 2 triệu USD để thành lập một quỹ giải thưởng mang tên mình cho các tác giả có những tác phẩm xuất sắc thuộc các lĩnh vực báo chí, văn học, âm nhạc và nghệ thuật.

Từ năm 1917, nhân kỷ niệm sinh nhật lần thứ 70 của Pulitzer, Hội đồng Cố vấn của Đại học Columbia, do Pulitzer ủy thác, đã trao những giải thưởng Pulitzer đầu tiên, gồm 2 giải báo chí và 2 giải văn chương, kịch nghệ.

Trong lịch sử phát triển hơn 100 năm, giải thưởng Pulitzer đã có nhiều thay đổi về số lượng giải, cơ cấu và tên gọi các giải, cũng như cơ cấu Hội đồng cố vấn và các ban giám khảo. Tuy nhiên phải đến năm 2000, cơ cấu giải mới tương đối ổn định với 14 giải trong lĩnh vực báo chí và 7 giải cho lĩnh vực văn chương, kịch nghệ và âm nhạc, với trị giá 10.000 USD cho một giải thưởng. Trong hệ thống 21 giải thưởng Pulitzer được trao vào tháng 4 hàng năm, giải "Vì cộng đồng" dành cho một tờ báo là giải thưởng cao quý nhất. Ngoài 21 giải thưởng, còn có 4 học bổng trị giá 7.500 USD/học bổng được trao cho 4 sinh viên có kết quả tốt nghiệp xuất sắc nhất trong năm (trong đó có 3 học bổng thuộc ngành báo chí và 1 thuộc các ngành nghệ thuật khác).

Trải qua 102 năm, giải thưởng Pulitzer đã thực sự khẳng định được tầm quan trọng và uy tín của mình, đặc biệt là trong lĩnh vực báo chí. Nhiều giải thưởng đã được trao cho những tác phẩm có những tác động lớn đến công luận không chỉ trong phạm vi nước Mỹ mà còn có sức lan tỏa ra toàn thế giới. Trong đó phải kể đến tác phẩm ảnh báo chí của cựu phóng viên chiến trường Nick Út mang tên “Em bé Napalm” đoạt giải năm 1972, hay loạt ảnh tin nóng với hình ảnh thương tâm về một bé gái khóc thét trong sợ hãi sau vụ đánh bom liều chết tại Kabul (Afghanistan) đoạt giải năm 2012…. Tất cả được coi như một lời tố cáo về tội ác của các cuộc chiến tranh do Mỹ gây ra, và sự cần thiết phải thiết lập một nền hòa bình trên toàn thế giới… Năm 2018, The New York Times đã chứng minh vị thế của một “ông lớn” trong ngành văn học-báo chí Mỹ khi đại thắng tại giải thưởng danh giá Pulitzer với 3 giải thưởng dành cho tờ The New Yorker, The New York Times và The Washington Post ở nhiều hạng mục khác nhau. Trong đó, giải "Vì Cộng đồng", giải thưởng danh giá nhất trong hệ thống giải thưởng Pulitzer, đã thuộc về các tờ The New York Times và The New Yorker với loạt bài viết bóc trần vấn nạn quấy rối tình dục và cách đối xử đáng lên án với phụ nữ của những "ông trùm" quyền lực tại Hollywood, trong giới chính trị, truyền thông và công nghệ. Vụ việc đã khởi động phong trào #MeToo phản đối và kêu gọi ngăn chặn nạn lạm dụng tình dục, đặc biệt tại các môi trường làm việc mà nam giới chiếm đa số. Phong trào này sau đó đã lan rộng không chỉ tại Mỹ mà còn vươn đến nhiều quốc gia.

Với 3 chiến thắng tại giải thưởng Pulitzer 2018 đã nâng tổng số giải thưởng của The New York Times trong lịch sử giải Pulitzer lên con số 125. Qua đó tiếp tục củng cố ngôi vị là tờ báo đạt nhiều giải Pulitzer nhất trong lịch sử…

Có thể thấy rõ, để có được những tác phẩm báo chí xuất sắc không hề đơn giản, bởi nó chứa đựng trong đó nhiều nguy hiểm, áp lực nhưng cũng không ít cuốn hút, đam mê. Và một khi đã lựa chọn, họ phải dấn thân hết mình giống như Joseph Pulitzer từng nói: "Sống là phải làm việc say mê".

AN NGỌC (TTXVN)