Thu về trên phố

Tôi đi giữa những hàng cây bên hồ công viên, nghe gió thu thổi tới, lòng xao xuyến lẩm nhẩm đọc mấy câu thơ của nhà thơ Huy Cận: "Thu tới ngoài kia/ Nghe nhân thơm trong trái nặng/ Nghe nhựa ấm trong cành thưa/ Nghe đu đẩy...", lòng bồi hồi biết là thu đến trong sắc nắng vàng và bầu trời xanh mộng mơ. Thu đã đến rồi. 

Thu về trên phố trong sắc nắng, trong làn gió mát, trong hương hoa sữa thơm nồng. Dòng sông chảy quanh ôm ấp thành phố chừng như cũng chùng chình hơn như muốn níu giữ trong mình không nỡ rời xa cảnh sắc thu về trên phố trước khi đi đến những miền xa; từng đợt sóng cũng nhẹ nhàng đón gió thu, nghe gió thu đi về muôn ngả đưa hương thơm của lúa đồng tỏa vào thành phố, trong vị đậm đà thanh dịu, thơm ngon của bát nước chấm bánh cuốn, bún chả, bát bún cá rô đồng, hương vị của Thành Đông xưa vẫn còn lưa giữ đến ngày nay. Con trai, con dâu, mấy đứa cháu nội ngoại công tác ở Hà Nội thỉnh thoảng cứ nhắn về mẹ gửi lên cho vài cân bánh cuốn tráng tay cho bữa ăn sáng cuối tuần cả gia đình sum họp cùng nhau nhớ về những kỷ niệm ngày ở Hải Dương.

Nghe điện của con, mẹ lại tất tả đến "xóm bánh cuốn" để đặt hàng. Đã thành lệ, chủ khách đon đả mời chào, nhỏ to chuyện tâm tình về Thành Đông ngày mới, về Hà Nội hôm nay. Rồi đến mùa cốm, dân các làng bên An Châu, nơi có đặc sản cốm, qua cầu Hàn mang cốm lên thành phố, gửi vào đó cái tình của người dân vùng ven phố.

Thành phố mở rộng đi về các ngả. Xuống phía nam, tây nam là xã Liên Hồng, Gia Xuyên, Ngọc Sơn. Phía đông là Tiền Tiến, Quyết Thắng, phía bắc là An Thượng. Các xã ven đô sẽ là tiềm năng xây dựng các khu đô thị mới, khu công nghiệp, sản xuất rau củ quả an toàn cung cấp cho thành phố. Nơi tôi ở đây, xưa là xã Bình Hàn ngoại vi thành phố thì nay là phường sầm uất, có những con phố vẫn mang tên thân thuộc, mộc mạc xưa: Cô Đông, Hàn Thượng, Hàn Giang...

Thu về trên phố, tôi lắng nghe tiếng thì thầm của gió, nghe thành phố thở với sức vươn của thành phố trẻ. Những tòa nhà cao tầng, biệt thự cửa gương lấp lánh, những con đường rộng rãi thênh thang trên cửa ô dẫn vào thành phố, hàng cây rì rào trong gió thu, trong nắng tháng tám với những kỷ niệm xưa vọng về. Kia là tháp nước - nơi đây ngọn cờ đỏ búa liềm đã tung bay trong ngày kỷ niệm Cách mạng Tháng mười Nga năm 1940. Người cắm lá cờ đó là đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương Nguyễn Mạnh Hoan. Trong quá trình hoạt động cách mạng, đồng chí bị địch bắt, bị tù đày ở các nhà lao Hải Dương, Hỏa Lò Hà Nội, Sơn La. Tại nhà lao Hải Dương, đồng chí có những vần thơ thép để khích lệ tinh thần cách mạng: "Đòn thù bao trút trận mưa rơi/ Thân trơ sắt thép, đầu trơ đá/Mỗi ngọn roi vung, tớ mỗi cười". Và "Muôn xích nghìn xiềng đập vỡ tung"...

Kia là phố Đông Môn, rẽ quặt sang là phố Hàng Đồng, Hàng Lọng... nay là phố Quang Trung, Đồng Xuân, Tuy An còn vọng vang tiếng hô của đoàn người biểu tình sẵn sàng chiến đấu, hy sinh cho độc lập tự do, ủng hộ cách mạng, ủng hộ Việt Minh, trong hai ngày 17 và 18.8.1945 vùng lên khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân.

Thế đó đã 75 năm, 75 mùa thu Cách mạng Tháng Tám thành công, Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 

Tôi đi trong hương mùa thu, trong nắng tháng tám, trong thu về trên phố...

VŨ HOÀNG LUYẾN