Nguy cơ xung đột trên biển Hoa Đông

Việc tàu hải giám Trung Quốc diễn tập trên biển Hoa Đông cộng với nhiều sự kiện vừa qua khiến tình hình khu vực trở nên căng thẳng đến mức có lo ngại rằng sẽ bùng phát xung đột vũ trang.

Diễn tập quy mô lớn

Tờ Asahi Shimbun ngày 19-3 dẫn lời một quan chức quốc phòng Nhật Bản nói: “Các sự cố nhỏ có thể leo thang thành xung đột vũ trang, đó là nguy cơ hiện hữu”. Trước đó một ngày, phát biểu trong lễ tốt nghiệp tại Học viện Quốc phòng quốc gia Nhật Bản tại thành phố Yokosuka, Thủ tướng Yoshihiko Noda cũng cảnh báo nguy cơ từ Trung Quốc. Tờ The Japan Times dẫn lời ông Noda nói với các tân sĩ quan: “Trung Quốc liên tục củng cố năng lực quân sự và hoạt động dữ dội tại các vùng biển lân cận”.

Các tuyên bố trên được đưa ra trong bối cảnh tàu hải giám Trung Quốc vừa tiến hành diễn tập tại biển Hoa Đông cũng như nhiều lần chạm mặt với tàu tuần duyên Nhật Bản vừa qua. Tân Hoa xã đưa tin 6 tàu số hiệu 15, 17, 46, 50, 51 và 66 thao diễn cùng trực thăng B-7115 hồi cuối tuần rồi trên biển Hoa Đông. Theo đó, cuộc diễn tập được thực hiện gần 2 mỏ khí đốt Bình Hồ và Xuân Hiểu. Riêng mỏ thứ hai đang nằm trong diện tranh chấp khi Tokyo cũng tuyên bố chủ quyền ở đây với tên gọi là Shirakaba. Trong số các tàu trên, 2 tàu 50 và 66 ngày 16.3 bị tàu tuần duyên Nhật Bản yêu cầu rời khỏi khu vực quần đảo đang tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư. Trước đó, trong nửa cuối tháng 2, tàu tuần duyên Nhật đã 2 lần chạm mặt với tàu Trung Quốc.

Ngày 19.3, báo Yomiuri Shimbun dẫn một số nguồn thạo tin về quan hệ Nhật - Trung đánh giá cuộc diễn tập nói trên là một dấu hiệu bất ổn. Báo này cũng dẫn thông báo từ Cục Hải dương quốc gia Trung Quốc (SOA) khẳng định: “Các hoạt động trên biển Hoa Đông nhằm khẳng định chủ quyền của Trung Quốc”. Đến nay, Tokyo chưa đưa ra tuyên bố chính thức nào về việc này.

“Sắp có Bộ Đại dương”

Trung Quốc trong thời gian qua tăng cường nhiều hoạt động ở các vùng biển có tranh chấp như biển Hoa Đông và biển Đông trong một chiến lược dài hạn đầy tham vọng. Thiếu tướng La Viện, Phó tổng thư ký Hội Khoa học quân sự Trung Quốc, cho hay nước này đang xem xét thành lập Bộ Đại dương phụ trách kiểm soát hoạt động tại các vùng biển. Theo đó, Bộ này được lập ra trên cơ sở thống nhất 9 đơn vị hiện đang trực thuộc SOA, Bộ Nông nghiệp và Bộ Công an. Asahi Shimbun dẫn lời tướng La nói bên lề Hội nghị Chính hiệp Trung Quốc hồi đầu tháng rằng: “Cần đối phó lực lượng tuần duyên Nhật Bản bằng cách liên kết nhiều tổ chức nhằm có ảnh hưởng mạnh hơn và nhiều tàu lớn hơn”. Giới quan sát lo ngại cơ quan sắp được thành lập không chỉ nhằm vào khu vực tranh chấp với Nhật Bản mà có tầm hoạt động trên nhiều vùng biển.

Thêm vào đó, Cục trưởng SOA Lưu Tứ Quý hồi cuối tháng trước đã có cuộc họp cùng đô đốc Ngô Thắng Lợi, Tư lệnh hải quân Trung Quốc. Trong cuộc gặp, hai bên nhất trí hải quân sẽ đẩy mạnh đào tạo và tăng cường hỗ trợ SOA. Ông Lưu còn đưa ra khả năng hải quân sẽ tham gia các hoạt động của cục này, thậm chí tuyên bố: “Chúng tôi đang thảo luận điều động thêm tàu chiến của hải quân”, theo Asahi Shimbun.

Ngô Minh Trí (TN)