Nghệ thuật vừa đánh vừa đàm

46 năm về trước, ngày 21-10-1966, tại cuộc họp của Bộ Chính trị về công tác ngoại giao, Bác Hồ phát biểu: Về phương châm kết hợp giữa đánh và đàm, đánh là chính, vừa đánh vừa đàm để chia rẽ địch, đàm là để phục vụ cho đánh. Nghệ thuật kết hợp giữa tiến công và đàm phán với địch phải hết sức uyển chuyển, không sa đà, không mơ hồ vào việc giải quyết tình hình thông qua đàm phán, trước hết ta phải giành thế mạnh thì mới có điều kiện để đàm phán được. Người nhắc các Uỷ viên Bộ Chính trị phải thận trọng và khéo léo trong các mối quan hệ quốc tế.

Bác Hồ cũng dự đoán tình hình chiến tranh ở cả hai miền sẽ ác liệt hơn và đề cập các biện pháp vận động ngoại giao để quốc tế ủng hộ ta bằng con đường chính thức và vận động dư luận thế giới. Đến tháng 1-1967, chủ trì Hội nghị lần thứ 13 Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Người nhấn mạnh: "Cố nhiên ngoại giao là rất quan trọng nhưng cái vốn chính là mình vừa phải đánh thắng và mình vừa phải có sức mạnh thì ngoại giao sẽ thắng". Thực hiện lời dạy của Người, nhiệm vụ công tác ngoại giao lúc này là tố cáo mạnh mẽ tội ác của đế quốc Mỹ, vạch trần những thủ đoạn hòa bình giả dối của chúng. Đồng thời, tranh thủ các nước anh em, bè bạn và nhân dân yêu chuộng hòa bình và công lý trên thế giới, kể cả nhân dân tiến bộ Mỹ trong sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

Hội nghị Pa-ri về Việt Nam là nơi diễn ra cuộc đấu tranh ngoại giao điển hình của nhân dân ta với đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai. Hội nghị Pa-ri là một cuộc đàm phán do ta chủ động đề xướng trong thế thắng lớn trên chiến trường. Còn Mỹ, bị thất bại nặng nề không thể không chấp nhận thương lượng để tìm một lối thoát danh dự. Mỹ phải coi ta là một bên đối thoại trực tiếp và bình đẳng để giải quyết mọi vấn đề của chiến tranh Việt Nam, không có sự tham gia của các cường quốc khác.

Cuộc đàm phán Pa-ri đã mở ra cục diện "vừa đánh vừa đàm", phản ánh một giai đoạn chiến đấu cực kỳ gay go, quyết liệt giữa ta và Mỹ. Đây cũng là đỉnh cao của sự kết hợp chặt chẽ, nhịp nhàng cả ba mặt trận quân sự, chính trị và ngoại giao; kết hợp chặt chẽ, nhịp nhàng cuộc chiến đấu của quân và dân ta trên chiến trường với cuộc đấu tranh trên bàn đàm phán và trên trường quốc tế. Ngày 27-1-1973, Hiệp định về chấm dứt chiến tranh lập lại hoà bình ở Việt Nam đã được chính thức ký kết tại Trung tâm các hội nghị quốc tế ở Pa-ri giữa bốn bên tham gia hội nghị Pa-ri về Việt Nam.

Đến đỉnh cao thắng lợi Chiến dịch Hồ Chí Minh năm 1975, là thắng lợi trọn vẹn của chiến lược cách mạng sáng suốt của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tạo điều kiện cho Việt Nam phát huy tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh bảo vệ lợi ích dân tộc và đóng góp cho hòa bình và phát triển trên toàn thế giới.

HIỀN NHÂN(biên soạn)