Những ngày tháng 10 đi vào lịch sử

Tháng 10 này sẽ ghi một dấu ấn mới đối với Đảng bộ và nhân dân Hải Dương: Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI quyết định những bước phát triển mới trong chặng đường 5 năm 2015-2020, xây dựng Hải Dương sớm trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại. Khắp nơi trong tỉnh rực rỡ cờ, biểu ngữ, khẩu hiệu, pa nô, áp phích... Cuộc sống như guồng máy sôi động liên tục. Gương mặt mọi người ngời sáng...

Tôi đã gặp một số đại biểu dự Đại hội. Đồng chí nào cũng hào hứng, phấn khởi... Và tôi chợt nhớ tới một tháng 10 cách đây đúng 75 năm. Người chèo lái con thuyền cách mạng mảnh đất xứ Đông năm ấy là một người con xứ Đoài. Đồng chí Nguyễn Mạnh Hoan, vốn quê ở Dương Nội, phủ Hoài Đức (nay thuộc Hà Nội), sinh trưởng trong một gia đình có truyền thống yêu nước. Năm 1940, đồng chí Nguyễn Mạnh Hoan đóng vai ông lang trẻ (đi chữa bệnh cho dân), được cấp trên cử về Tạ Xá, tham gia thành lập Tỉnh ủy Hải Dương. Đồng chí gắn bó với các thôn Đầu, Tè, Bến, La Đôi thuộc xã Tạ Xá (nay là Hợp Tiến). Tại đây, hiện còn lưu giữ được nhiều hiện vật như con dao cầu để thầy lang già (Lương Khánh Thiện, Bí thư Liên tỉnh B) và thầy lang trẻ (Nguyễn Mạnh Hoan) cắt thuốc, cái mâm gỗ, cái bàn gỗ để đồng chí Hồng Quang và các đồng chí sử dụng hằng ngày... Có cả tấm bao gai rách của cụ Được ở thôn Đầu, ban đêm khoác che lạnh, ngồi gác cho các cán bộ cách mạng họp... Nhưng vất vả nhất là các kỳ tổ chức hội nghị của Tỉnh ủy.

Sinh thời, đồng chí Nguyễn Mạnh Hoan kể: "Tháng 10-1940, Tỉnh ủy quyết định tổ chức một cuộc họp quan trọng tại nhà đồng chí Bùi Quang Tụy. Trời mưa. Tôi mặc áo tơi, nón lá, xắn quần lội lọp bọp trên bờ ruộng. Qua thôn Mạn Đê (xã Nam Trung), đến sát bờ sông Đồn Bối thì có người ra đón. Tôi bước xuống thuyền thúng, người nhà đồng chí Tụy chở, lên bờ bên kia thì đưa tôi vào xóm Trại. Bên ngoài đã có tự vệ Đồn Bối, Thượng Đáp chia nhau canh gác. Vào nhà, đã thấy có các đồng chí Thành Ngọc Quản, đồng chí Lương Khánh Thiện, các đồng chí Tỉnh ủy viên, một số đồng chí dự thính. Cờ đỏ búa liềm treo trang nghiêm trên tường. Gần một chục đồng chí lãnh đạo chủ chốt của tỉnh nghiêm chỉnh chào cờ rồi bắt đầu vào cuộc họp. Hai đồng chí Đức và Thiện báo cáo tình hình, nhất là cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, nêu rõ nhiệm vụ của địa phương ta. Hội nghị phân công từng đồng chí, trong đó, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Mạnh Hoan phụ trách binh vận (cụ thể là trại lính khố xanh Hải Dương) và huấn luyện quân sự... Mọi người quây quần ăn bữa cơm của gia đình đồng chí Tụy nấu, rồi lại chia tay nhau về cơ sở...".

Sau hội nghị ấy, một cuộc mít tinh khá rầm rộ được tổ chức tại đống Mả Cả, thôn Thượng Đáp. Có đông đảo người dân và thân hào, nhân sĩ ở các vùng xung quanh đến dự, như vợ chồng Lý Quang, sư Trí ở chùa Mạn Đê... cùng có mặt. Đồng chí Nguyễn Mạnh Hoan đứng trên mỏm đống cao, hô hào toàn dân ủng hộ nghĩa quân Bắc Sơn và hô to các khẩu hiệu Đảng Cộng sản Đông Dương muôn năm, Việt Nam hoàn toàn độc lập muôn năm, Triệt để ủng hộ Bắc Sơn khởi nghĩa...

Tháng 10-1940 đã đi vào lịch sử. Các đồng chí lãnh đạo tiền bối cũng đã đi xa. Nhưng những trang vàng của Đảng bộ Hải Dương thì luôn luôn sáng chói, là niềm tự hào, là động lực để các thế hệ hôm nay tiếp bước.

Và ngoài kia, khắp các địa phương trong toàn tỉnh Hải Dương cũng đang hừng hực không khí đón mừng ngày Đại hội Đảng bộ thành công, tiếp các bước đi trong khí thế mới.

NGUYỄN HỮU PHÁCH