Vùng "đất chết" hồi sinh
Nông nghiệp - Nông thôn - Ngày đăng : 07:30, 02/06/2016
Thực hiện chủ trương xóa bỏ lò gạch thủ công, vùng "đất ám khói" của xã Kim Đính (Kim Thành) nay đã thành trang trại nuôi thủy sản và trồng táo, cam đạt hiệu quả kinh tế cao.
Sau khi phá dỡ lò gạch thủ công, nông dân xã Kim Đính đã lập trang trại chăn nuôi kết hợp
trồng cây ăn quả mang lại hiệu quả kinh tế cao
Trước đây, vùng đất sản xuất gạch ở Kim Đính có tổng diện tích 141 ha được ví như một vùng "đất chết" bởi không thể cấy lúa hay trồng các loại rau màu. Sau khi người dân tự nguyện tháo dỡ lò gạch, vùng đất này giờ như được khoác lên mình chiếc áo mới, mang lại cho người dân nơi đây những mùa quả ngọt. Có được kết quả đó là do xã đã nỗ lực vận động nông dân lập trang trại nuôi thủy sản và trồng cây ăn quả. Đây không những là hướng đi mới mà còn góp phần tạo động lực để các hộ có thể quy hoạch thành vùng chuyên canh cây, con mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Gia đình ông Ngô Văn Viện ở thôn Chuẩn Thừng có truyền thống làm gạch từ lâu đời. Ông Viện cho biết hơn 20 năm gắn bó với nghề làm gạch, chi phí ban đầu bỏ ra cả tỷ đồng nên khi nghe xã có thông báo tháo dỡ lò gạch thủ công gia đình ông rất lo lắng. Ban đầu do xót của, tiếc công nên ông không đồng ý. Sau đó, xã tuyên truyền, vận động nên ông đã dần ý thức được tác hại của lò gạch đối với sức khỏe của người dân và các loại hoa màu khác. Tháo dỡ lò gạch xong ông chuyển sang phát triển trang trại chăn nuôi gia súc, gia cầm, nuôi thủy sản kết hợp với trồng cây ăn quả. Mặc dù còn nhiều khó khăn, thu nhập không cao như trước nhưng ông vẫn quyết tâm phát triển mô hình này.
Không chỉ ông Viện mà các hộ khác đều đã tự nguyện phá dỡ lò gạch thủ công. Năm 2008, ngoài vốn vay từ Quỹ Tín dụng nhân dân xã, gia đình ông Phạm Văn Tùy cũng ở thôn Chuẩn Thừng bỏ ra hơn 3 tỷ đồng để đầu tư xây dựng 3 cặp lò gạch úp vung, xử lý khói bằng nước vôi trong. Mặc dù thu nhập từ sản xuất gạch khá cao nhưng khi được xã tuyên truyền, vận động gia đình ông vẫn thực hiện theo đúng chủ trương của tỉnh là tháo dỡ lò gạch thủ công. Trên diện tích hơn 6 ha này, ông nuôi thủy sản kết hợp với trồng cây ăn quả. Mỗi năm ông thu hoạch từ 1 - 2 lứa cá, thu lãi gần 100 triệu đồng, tạo việc làm thường xuyên cho 10 lao động địa phương với mức thu nhập từ 4-5 triệu đồng/người/tháng. Ngoài ra, ông trồng 300 cây nhãn và nhiều cây ăn quả, rau màu ngắn ngày khác.
Ông Nguyễn Đức Tiến ở thôn Phù Tải 2 cũng tích cực tham gia chuyển đổi hướng làm ăn. Ông Tiến cho biết: "Sau khi dỡ bỏ lò gạch, tôi san đất để làm chuồng trại, trồng cây ăn quả. Trước đây khu này là lò gạch nên trong quá trình dỡ bỏ rất vất vả do có nhiều hố sâu, gò đất, gạch loại thải cao từ 1-2 m. Nhiều phế liệu, vật liệu, gạch non, sắt vụn phải chở đi nơi khác mới có thể san lấp mặt bằng". Bù lại những vất vả ấy, hiện nay trang trại của gia đình ông Tiến rộng hơn 2 ha có gần 1.000 con lợn nái và lợn thương phẩm, xung quanh trồng nhãn xen cam Canh. Để bảo đảm cung cấp đủ nước cho cây, ông Tiến đầu tư hệ thống tưới phun và thường xuyên phòng bệnh cho cây trồng. Ông còn đầu tư hơn 500 triệu đồng để xây dựng khu xử lý chất thải, hầm biogas và áp dụng các biện pháp khoa học, kỹ thuật vào chăn nuôi. Trừ chi phí, mỗi năm gia đình ông Tiến thu lãi trên 100 triệu đồng. Dự kiến, tháng sau ông mở rộng thêm 6 dãy chuồng, nâng tổng số đàn lợn lên 4.000 con.
Nỗ lực tháo dỡ lò gạch thủ công
Theo ông Nguyễn Văn Hiểu, Chủ tịch UBND xã Kim Đính, trước đây, sản xuất gạch được xem là nghề mũi nhọn, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân và đóng góp đáng kể vào tổng giá trị sản xuất của xã. Tuy nhiên, các lò gạch thủ công hoạt động tự phát, thiếu quy hoạch, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân trong xã và các địa phương lân cận. Đã có thời kỳ người dân xã Bình Dân (Kim Thành) phải gửi đơn kiến nghị khắp nơi vì không chịu nổi ảnh hưởng của khói lò gạch ở xã Kim Đính.
Thực hiện chỉ đạo của tỉnh trong việc xóa bỏ các lò gạch thủ công gây ô nhiễm môi trường, xã Kim Đính đã vận động người dân tự tháo dỡ các lò trong khu dân cư. Thời gian đầu, việc này gặp nhiều khó khăn do người dân không đồng ý vì ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập và việc làm của họ. Trước thực trạng đó, xã đã tích cực định hướng cho người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi và phát triển các ngành nghề khác. Sau khi tháo dỡ lò, các hộ được tạo mọi điều kiện để phát triển kinh tế. Ở những khu vực đất cao thì trồng cây ăn quả, rau màu và xây chuồng trại chăn nuôi, khu vực thấp trũng thì be bờ tạo thành ao nuôi thả cá. Đồng thời, xã cũng tìm cách chuyển đổi nghề, tạo việc làm cho những lao động từng sản xuất gạch. Với những giải pháp đó, người dân đồng tình hưởng ứng, tự nguyện tháo dỡ lò gạch thủ công, thậm chí có chủ lò đã tự nguyện tháo dỡ sớm hơn lộ trình cam kết. Kết quả từ tháng 3-2013, trong đợt đầu vận động, người dân trong xã đã tháo dỡ 40 lò. Tiếp sau đó là 14 lò nữa đã được tháo dỡ. Đến nay, xã Kim Đính đã xóa sổ lò gạch thủ công.
Ông Nguyễn Văn Hiểu cho biết thêm: "Bước đầu các khu trang trại đã mang lại hiệu quả kinh tế nhưng vẫn còn nhiều khó khăn. Do thời gian thuê đất ngắn nên rất khó đầu tư sản xuất lâu dài. Ngoài ra, người dân còn thiếu vốn sản xuất, việc tiếp cận với các nguồn vốn vay hạn chế. Do chưa có đường điện trong khu chuyển đổi, hầu hết các hộ phải kéo điện từ trong thôn ra bãi nên nguồn điện yếu, không thể đưa cơ giới vào sản xuất".
Chủ trương chuyển đổi đất sản xuất gạch sang sản xuất nông nghiệp ở Kim Đính đã được hiện thực hóa. Tuy nhiên, để các khu chuyển đổi phát huy lợi thế, mang lại thu nhập cao cho bà con nông dân thì các cấp, các ngành cần tiếp tục quan tâm, tạo điều kiện về sản xuất, kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi...
ÁI LIÊN