Phạm Tuyên – Nhớ và Quên: 70 năm thầm lặng "chép sử cho âm nhạc"

Nhạc sĩ Phạm Tuyên. (Ảnh: BTC)

"Phạm Tuyên - Nhớ và Quên” - đêm nhạc kỷ niệm sinh nhật 88 tuổi về cuộc đời nghệ thuật thầm lặng “chép sử cho âm nhạc” của nhạc sĩ Phạm Tuyên sẽ được diễn ra tại Trung tâm Hội nghị quốc gia vào 20 giờ ngày 14-1-2017.

Trong 70 năm lặng thầm “chép sử cho âm nhạc”, nhạc sĩ Phạm Tuyên đã để lại di sản sáng tác đồ sộ lên tới 700 ca khúc ngợi ca tình yêu quê hương đất nước, yêu đời, yêu người và đặc biệt là hàng trăm ca khúc dành cho các em thiếu nhi.

Nhạc sĩ Phạm Tuyên sinh ngày 12-1-1930, là con thứ 9 của ông Phạm Quỳnh, chủ bút báo Nam Phong ấn hành trước Cách mạng Tháng Tám 1945. Quê quán Phạm Tuyên ở tỉnh Hải Dương nhưng ông sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, sau đó theo gia đình vào Huế, sống bên bờ sông An Cựu từ năm 6 tuổi. Thời tiểu học, nhạc sĩ Phạm Tuyên bắt đầu học nhạc qua các bản cổ nhạc. Lên trung học, học nhạc lý Tây phương rồi học đàn guitar và accordéon.

Năm 12 tuổi, nhạc sĩ Phạm Tuyên sáng tác bài hát đầu tiên mang tên "Sóng sông Hương." Năng khiếu âm nhạc của Phạm Tuyên được lộ rõ từ khi ông tham gia bộ đội năm 1949, rồi vào học tại Trường Lục quân Trần Quốc Tuấn, tại đây ông sáng tác bài "Vào lục quân," "Đường về trại"…

Sau khi tốt nghiệp Trường Lục quân Trần Quốc Tuấn, năm 1950 Phạm Tuyên được cử làm đại đội trưởng đại đội thiếu sinh quân bé nhất của Trường Thiếu sinh quân Việt Nam tại Thái Nguyên. Khoảng 1951-1958, Phạm Tuyên là cán bộ phụ trách văn-thể-mỹ tại Khu học xá Trung ương. Tại đây, ông sáng tác khá nhiều ca khúc thiếu nhi, có những bài đến hôm nay các em nhỏ vẫn còn hát như "Tiến lên đoàn viên," "Chiếc đèn ông sao," "Em vui chơi ngày hôm nay," "Em được nghe chuyện Bác Hồ"… Ông có tuyển tập nhạc "Cánh én tuổi thơ" gồm 200 bài thiếu nhi do Nhà xuất bản Kim Đồng ấn hành năm 2008.

Đêm nhạc sẽ là món quà tặng mừng sinh nhật tuổi 88 của nhạc sĩ Phạm Tuyên. (Ảnh: BTC)

Sáng tác của Phạm Tuyên trong thời kỳ chống Mỹ rất phong phú, đa dạng. Đặc biệt, ông để lại dấu ấn lớn với những ca khúc chính luận về Bác Hồ và Đảng nhưng rất lạ là giai điệu lại rất nhẹ nhàng và duyên dáng. Trong đó, hai ca khúc "Đảng đã cho ta một mùa Xuân" và "Như có Bác trong ngày đại thắng" rất nổi tiếng.

Nhân cách và những cống hiến vĩ đại của nhạc sĩ Phạm Tuyên cho cuộc đời nghệ thuật khiến đêm nhạc trở thành một “điểm hẹn” quy tụ những tên tuổi hàng đầu trong đời sống văn nghệ.

Trong đó, đặc biệt nhất phải kể đến vị trí người dẫn truyện cho đêm nhạc chính là nhà báo, MC gạo cội Lại Văn Sâm. Đây cũng chính là lần đầu tiên, nhà báo Lại Văn Sâm đồng ý dẫn một chương trình ca nhạc bán vé, ngoài khuôn khổ của màn ảnh nhỏ.

Nhà báo Lại Văn Sâm chia sẻ: “Âm nhạc của chú Phạm Tuyên gắn bó suốt đời trai trẻ của tôi, nhân cách thanh đạm, hiền hậu, khiêm nhường của chú luôn khiến tôi kính trọng và cảm động. Khi biết về dự định của chú và gia đình sẽ tổ chức chương trình này, chính tôi đã chủ động xin được tham gia cùng, dù là ở vị trí nào. Âm nhạc của chú đã mở mang và giúp tôi vỡ ra nhiều điều giá trị trong cuộc đời.”

Đảm nhận vai trò tổng đạo diễn của chương trình, đạo diễn Phạm Hoàng Nam "bật mí": “Chưa có chương trình nào lại ‘làm khó’ anh như vậy. Đêm nhạc sẽ không có màn hình led và múa minh họa, thay vào đó là không gian của hoài niệm. Âm nhạc của chú Phạm Tuyên rất đồ sộ và đa dạng. Cái khó của chúng tôi chính là kể câu chuyện đủ nhưng không được thừa. Nhưng hiện nay về khâu biên tập cũng như nghệ sĩ tham gia thì đang bị thừa nghiêm trọng.”

Nhạc sĩ Phạm Tuyên trong buổi họp báo chương trình cạnh con gái,
nhà báo Lại Văn Sâm và đạo diễn Phạm Hoàng Nam. (Ảnh: BTC)

Mặc dù nhạc sĩ Phạm Tuyên đưa ra yêu cầu đêm nhạc không nhất thiết phải mời những ngôi sao, nghệ sĩ tên tuổi nhưng trước những cống hiến lớn lao của nhạc sĩ dành cho âm ​nhạc và nghệ thuật, chương trình “Phạm Tuyên - Nhớ và Quên” được quy tụ những tên tuổi hàng đầu làng nhạc như nghệ sĩ nhân dân Trần Hiếu, nghệ sĩ nhân dân Trung Kiên, nghệ sĩ nhân dân Quang Thọ, nghệ sĩ nhân dân Thanh Hoa.

Mảng ca khúc “Những nốt nhạc từ trái tim” sẽ hé lộ những sáng tác viết về tình yêu - bí mật sâu kín trong con người nghệ sĩ của ông mà phần đông chúng ta chưa được biết. Đồng hành với đề tài tình yêu của nhạc sĩ Phạm Tuyên sẽ là những giọng ca hứa hẹn yếu tố bất ngờ như nghệ sĩ ưu tú Thanh Lam, Tùng Dương, Thắng Lợi.

Bên cạnh đó, không thể thiếu những ca khúc thiếu nhi đã đi vào lòng biết bao thế hệ người yêu nhạc, qua những dàn hợp xướng thiếu nhi lên tới hàng trăm em, và đại diện là hai giọng ca Việt Nam và New Zealand: Nhật Minh (Quán quân The voice kid 2016) và Jayden Trịnh (Top 4 Vietnam Idol Kid 2016).

Nhạc sĩ Phạm Tuyên xúc động cho biết, đến giờ phút này ông vẫn chưa thể biết chương trình sẽ mời ai, hát những bài gì và diễn ra như thế nào. “Con gái tôi và Phạm Hoàng Nam bảo, bố không cần phải biết điều gì cả. Đêm nhạc sẽ là món quà dành tặng sinh nhật 88 tuổi của bố. Tôi cũng không hề lo lắng, vì tất cả những đêm nhạc của tôi từ trước đến nay đều do nhà nước và bạn bè làm cho cả. Tôi luôn chỉ là người khán giả, đến nơi ngồi từ đầu đến cuối mới biết chương trình diễn ra như thế nào. Tôi nghĩ là, đó chính là phần thưởng cao quý nhất của người sáng tác. Âm nhạc là cuộc đời, mình đâu cần chỉ đạo nữa, nếu tác phẩm có đời sống được hiểu và được kể bởi người khác và nhân dân thì chính là hạnh phúc của người viết nhạc. Thậm chí, tôi nghĩ rằng, chỉ cần người ta biết đến tác phẩm, còn tác phẩm của ai cũng không quan trọng.”

Trải qua bao thăng trầm cuộc sống với những định kiến một thời không dễ gì xóa bỏ, người nhạc sĩ ấy vẫn luôn như vậy, đặt tình yêu và trách nhiệm với đất nước và nhân dân lên trên tất cả.

Ngoài sự nghiệp sáng tác, nhạc sĩ Phạm Tuyên được giới nhạc kính trọng
bởi nhân cách sống mẫu mực và đôn hậu. (Ảnh: BTC)

Đến với âm nhạc Phạm Tuyên là đi lại cuộc đời một con người, từ những hồn nhiên thơ trẻ đến những lý tưởng đẹp đẽ. Những bài hát thiếu nhi, những ca khúc cách mạng, những bản tình ca sẽ được lồng ghép uyển chuyển, xâu chuỗi cảm xúc của khán giả. Phần âm nhạc với tính chất Semi Classic được thể hiện bởi dàn nhạc lớn, kết hợp giữa dàn nhạc thính phòng và nhạc cụ điện tử. Sân khấu của đêm nhạc tuy tối giản nhưng có sự biến ảo về không gian và thời gian, ẩn chứa những yếu tố bất ngờ.

Với mục đích tôn vinh sự nghiệp âm nhạc đồ sộ trên 700 ca khúc của nhạc sĩ Phạm Tuyên, với sự tham gia của ê kíp đạo diễn Phạm Hoàng Nam và nhạc sĩ Lưu Hà An, đêm nhạc chắc chắn sẽ đem đến ấn tượng khó quên cho các khán giả và khắc họa được rõ nét nhất tính chất âm nhạc cũng như con người của nhạc sĩ Phạm Tuyên - Chân dung lớn trong âm nhạc Việt Nam.

Theo Vietnam+