Phát triển vườn rau gia đình

Xin đưa ra một số kinh nghiệm để người trồng tham khảo:

- Chọn cây trồng: Do diện tích đất nhỏ lại thường hay bị cớm nắng nên người trồng cần lựa chọn những loại rau có năng suất cao, giàu dinh dưỡng lại thu hoạch được nhiều lứa nhưng phải bảo đảm tốn ít diện tích bề mặt, dễ chăm bón, dễ xen canh, trồng gối hoặc chọn các cây trồng có thể bò leo hay làm thành bờ rào, mái che...

Mặt khác, cần chọn các cây rau vốn ít bị sâu bệnh hại, ưa bóng. Phù hợp nhất là các loại rau ăn lá ngắn ngày hay các cây lưu niên được thu hái liên tục. Các loại rau này sẽ bảo đảm được rau tươi hằng ngày cho gia đình hoặc rau ăn sống, thậm chí là các loại rau mà thị trường hiếm có hoặc rau thường hay phải dùng thuốc phòng trừ sâu bệnh...

Từ những căn cứ trên mà vườn rau gia đình nên bố trí gieo trồng các loại rau sau:

+ Rau gia vị: Có thể trồng ớt, tỏi, hành, mùi, tía tô, húng, kinh giới.

+ Rau ăn lá: Nên chọn cải các loại, mùng tơi, rau đay, rau ngót, rau muống, su hào, cải bắp...

+ Rau ăn quả: Bố trí trồng các cây như đậu đũa, cô ve, cà các loại, đu đủ, mướp, bầu, bí...

Hàng rào vườn nên trồng rau ngót, mồng tơi leo. Đất trống, sân nhà, ao hồ trồng cây bò thành giàn như mướp, bí xanh, bầu, thiên lý, su su... Chỗ râm mát được trồng gừng, lá lốt, một số cây rau gia vị...
- Chăm sóc và bảo vệ: Là đất vườn cạnh nhà sẽ có nhiều thuận tiện nhưng cũng không ít khó khăn như chuột cắn phá, cây trồng trước, cây trồng sau sẽ có nhiều sâu bệnh gây hại. Mặt khác, bề mặt khu đất thường không được bằng phẳng chỗ cao, chỗ thấp, gặp mưa, nước sẽ không thoát nhanh nên cây hay bị úng... Do đó, cần vệ sinh vườn liên tục và phòng trừ sâu bệnh cùng lúc. Cần khơi thông dòng chảy để vườn rau thoát nước nhanh sau mưa lớn.

Nền đất trồng trong vườn cần được bổ sung nguồn phân chuồng hoai mục (nếu có) hoặc dinh dưỡng hữu cơ vi sinh, tận dụng rác thải hữu cơ dùng men vi sinh để ủ thành nguồn phân xanh có ích bồi bổ cho rau trồng. Nguồn phân hóa học nên bón lót là chính, tốt nhất sử dụng loại phân tổng hợp 13-13-13+TE.

Nếu bị sâu hại tấn công tốt nhất tự sản xuất thuốc trừ sâu thảo mộc bằng các vật liệu như ớt, tỏi, gừng... hoặc bắt thủ công. Dùng vôi tả hoặc thuốc gốc đồng để xử lý đất vườn trước khi trồng rau.

Những hộ không có đất vườn mà muốn trồng rau ăn cần tận dụng các thùng xốp, chậu sành dồn đất hoặc giá thể rồi đặt tại ban công, ngoài hành lang hay trên sân thượng để trồng rau an toàn cũng rất tốt.

- Thu hoạch: Tùy theo nhu cầu của gia đình ở mỗi bữa ăn mà lựa chọn loại rau nào cho phù hợp. Để tránh hiện tượng lúc dư thừa lúc lại thiếu rau ăn nên trồng theo phương thức rải lứa và đa dạng các loại rau trên cùng mảnh vườn. Thu hoạch đến đâu vệ sinh đến đó.

KS. TRẦN THỊ LIÊN (Trạm Khuyến nông  huyện Nam Sách)