Gỡ khó vay vốn nhà ở xã hội

Hiện nay, Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội các địa phương đang tích cực hướng dẫn người thu nhập thấp, gia đình chính sách thực hiện nhanh các thủ tục cần thiết để được vay vốn xây, sửa nhà hoặc mua nhà ở xã hội

Được vay vốn Ngân hàng Chính sách xã hội (CSXH) để mua nhà ở xã hội (NOXH) hoặc sửa, xây nhà ở mới được nhiều gia đình chính sách, người có thu nhập thấp đón đợi. Song sau gần 4 tháng triển khai gói tín dụng này, nhiều hộ vẫn chưa thể tiếp cận được nguồn vốn.

Nhiều vướng mắc

Khi biết thông tin Chính phủ dành hơn 1.000 tỷ đồng cho người có thu nhập thấp, hộ chính sách vay vốn xây, sửa nhà với lãi suất chỉ 4,8%/năm, chị Phạm Thị Lan ở thôn Đông Trại, xã Đồng Quang (Gia Lộc) bàn ngay với chồng chuẩn bị các thủ tục cần thiết để được vay vốn ưu đãi làm nhà. Nhưng đến nay, chị Lan vẫn chưa thể vay được vốn chính sách bởi có những tiêu chí gia đình chị không thể đáp ứng được. “Mới đầu tôi cứ tưởng vay vốn ưu đãi của Ngân hàng CSXH không khó lắm bởi nhà tôi vốn thuộc đối tượng gia đình chính sách lại có thu nhập thấp. Từ trước đến nay, gia đình tôi cũng chưa được hưởng bất cứ một khoản hỗ trợ nào để xây nhà ở. Nhưng khi được hướng dẫn làm các thủ tục để vay vốn ưu đãi thì tôi thấy gia đình mình khó có thể thực hiện được bởi thủ tục khá phức tạp. Một số quy định không cần thiết”, chị Lan cho biết.

Cũng theo chị Lan, một trong những điều kiện để được vay vốn của Ngân hàng CSXH trong quá trình xây nhà ở là phải có hóa đơn, chứng từ mua bán vật liệu. "Trong khi đó, mấy cửa hàng kinh doanh vật liệu xây dựng ở quê lấy đâu ra hóa đơn, chứng từ. Nếu có thì chúng tôi phải mua vật liệu với giá cao hơn bởi họ tính thêm 10% thuế. Nếu tính chênh lệch giá vật liệu có hóa đơn với lãi suất vay vốn ưu đãi của Ngân hàng CSXH thì chúng tôi không được lợi mấy”, chị Lan nói.

Tài sản để thế chấp vay vốn Ngân hàng CSXH được định giá quá thấp đang làm cho nhiều hộ có thu nhập thấp ngại vay vốn. Định giá đất làm tài sản bảo đảm của Ngân hàng CSXH lại không theo giá thị trường mà theo khung giá quy định của tỉnh. Nếu căn cứ vào khung định giá đất của tỉnh thì mảnh đất thế chấp của nhiều gia đình ở nông thôn không vay được nhiều. Ông Đỗ Văn Xã ở xã Phạm Trấn (Gia Lộc) cho biết: "Căn cứ theo quy định khung giá đất của Nhà nước, lô đất của gia đình tôi chưa đến 200 triệu đồng. Vì tài sản thế chấp có giá trị thấp nên có thể ngân hàng không cho vay được nhiều, chẳng bõ để xây nhà”.

Ngoài ra, quy định địa chỉ nơi xây nhà phải đúng với địa chỉ thường trú cũng đang làm nhiều hộ muốn vay vốn chính sách gặp khó. Bà Hoàng Thị Bích Huệ, Trưởng Phòng Kế hoạch nghiệp vụ tín dụng (Ngân hàng CSXH tỉnh) lấy ví dụ: Nhiều khi địa chỉ đăng ký thường trú của người vay vốn ở phường Phạm Ngũ Lão (TP Hải Dương), nhưng lại muốn vay vốn để xây nhà ở khu phía tây của thành phố nên cũng khó bảo đảm thủ tục theo quy định. Ngoài ra, đối tượng vay phải là chủ của mảnh đất. Nhưng nhiều khi chủ mảnh đất đó lại là bố mẹ chưa kịp sang tên cho con. Trong khi việc làm thủ tục chuyển nhượng phức tạp, mất nhiều thời gian nên người vay ngại thực hiện.

Không những vậy, quy định hộ vay vốn để mua, thuê mua NOXH phải có hợp đồng mua, thuê mua NOXH với chủ đầu tư dự án. Dự án của chủ đầu tư đó có trong danh mục dự án xây dựng NOXH thuộc chương trình, kế hoạch đầu tư NOXH của cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Thực tế, các dự án NOXH trên địa bàn tỉnh hiện chưa nhiều. Đối với vay vốn để xây mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở phải có bản thiết kế, dự toán hoặc phương án tính toán giá thành theo quy định của pháp luật về xây dựng... Những điều kiện này là rất khó với các hộ nghèo, hộ cận nghèo vì họ không có khả năng chi trả tiền thuê thiết kế, lập phương án tính toán.

Nhu cầu vay vốn chính sách để mua NOXH hoặc xây sửa nhà của các hộ có thu nhập thấp ở nông thôn là rất lớn. Nhưng thực tế, trung ương mới phân bổ cho tỉnh khoảng 10 tỷ đồng. Do nguồn vốn có hạn nên khi chuyển cho các địa phương cũng phải “xé nhỏ”. Các huyện, thành phố chỉ có thể lựa chọn một vài xã, phường để phân bổ vốn nên hiện chưa thể đáp ứng được hết nhu cầu của người dân. Có vẻ như nguồn vốn hạn hẹp đang tương đồng với những khó khăn về thủ tục.

Quy định vay vốn chính sách để xây dựng nhà ở là phải có hóa đơn, chứng từ mua bán vật liệu đang khiến nhiều hộ gặp khó

Vừa làm vừa gỡ

Việc Ngân hàng CSXH tỉnh triển khai chương trình cho vay mua NOXH theo Nghị định 100/2015/NĐ-CP ngày 20.10.2015 của Chính phủ về phát triển và quản lý NOXH đã nhận được sự quan tâm của đông đảo người dân, góp phần bảo đảm an sinh xã hội. Song những bất cập trong quá trình triển khai các thủ tục hay quy định để được vay vốn cần sớm được giải quyết. Theo bà Hoàng Thị Bích Huệ, do chương trình này mới được triển khai trong một thời gian ngắn nên phải vừa làm, vừa rút kinh nghiệm. Những bất cập hay vướng mắc sẽ được nghiên cứu để điều chỉnh và kịp thời kiến nghị với cấp trên sửa đổi nếu thấy chưa phù hợp. Trước mắt, chi nhánh sẽ triển khai cho vay một số hộ để làm điểm. Quá trình giải ngân vốn sẽ có sự tham gia tư vấn của cán bộ tín dụng, đại diện lãnh đạo UBND các xã, hội, đoàn thể, tổ tiết kiệm và vay vốn ở cơ sở. Trên cơ sở đó, rút kinh nghiệm ở từng khâu để kịp thời gỡ vướng cho người vay, không để trường hợp nào đủ điều kiện nhưng lại không được vay vốn.

Hiện nay, Ngân hàng CSXH tỉnh đã tiếp nhận hơn 10 hồ sơ vay vốn mua NOXH hoặc xây, sửa nhà để ở. Các phòng giao dịch tiếp nhận những hồ sơ đủ điều kiện cần khẩn trương hoàn thiện các thủ tục để người dân sớm được vay vốn. Thời gian tới, Ngân hàng CSXH tỉnh sẽ chỉ đạo Phòng Giao dịch Ngân hàng CSXH các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền để người dân nắm được chủ trương vay vốn mua, xây, sửa NOXH. Hướng dẫn thực hiện các thủ tục đối với các hộ có nhu cầu để người thu nhập thấp, gia đình chính sách sớm "an cư lạc nghiệp".

HẢI MINH