Giải trình một số vụ việc nổi cộm về xâm hại tình dục trẻ em

Ông Nguyễn Hữu Linh có hành vi ôm hôn, sàm sỡ bé gái trong thang máy. Hình ảnh cắt từ clip camera an ninh

Ngày 19.4, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội tổ chức phiên họp với các bộ, ngành để đánh giá việc thực hiện các kiến nghị của Ủy ban Tư pháp về nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm xâm hại tình dục trẻ em và giải pháp trong thời gian tới.

Có khoảng trống pháp luật

Trình bày Báo cáo của nhóm nghiên cứu thuộc Ủy ban Tư pháp, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp Nguyễn Thị Thủy cho biết thời gian qua, Chính phủ, Bộ Công an, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội... đã thực hiện nghiêm túc, hiệu quả và cơ bản đầy đủ các kiến nghị của Ủy ban Tư pháp về giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm xâm hại tình dục trẻ em. Tuy nhiên, công tác này vẫn còn một số bất cập.

Cụ thể, còn thiếu các văn bản hướng dẫn một số quy định trong các luật để bảo đảm việc áp dụng, xử lý thống nhất, chính xác. Bên cạnh đó, thực tế có khoảng trống trong pháp luật xử lý vi phạm hành chính đối với các hành vi xâm hại tình dục dẫn đến áp dụng, xử lý khiên cưỡng, thiếu chính xác.

Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp Nguyễn Thị Thủy dẫn chứng vụ nam công chức ở Triệu Phong, Quảng Trị dùng vũ lực tấn công tình dục nữ đồng nghiệp; vụ dùng vũ lực, dùng tay giữ má nạn nhân để ép hôn trái ý muốn trong thang máy chung cư tại Hà Nội, các cơ quan có trách nhiệm xử lý đều áp dụng Điều 5 Nghị định số 167/2013/NĐ-CP của Chính phủ về hành vi vi phạm quy định về trật tự công cộng với mức phạt chỉ 200.000 đồng.

“Đây là những hành vi có tính chất quấy rối tình dục, xâm hại tình dục, nhưng do Luật Xử lý vi phạm hành chính và các văn bản hướng dẫn không quy định rõ về các hành vi này, các cơ quan phải vận dụng để xử phạt về lỗi vi phạm trật tự công cộng nói chung. Điều này cho thấy khoảng trống lớn trong pháp luật xử lý vi phạm hành chính đối với các hành vi xâm hại tình dục,” bà Thủy nhấn mạnh.

Theo Ủy ban Tư pháp, một lỗ hổng nữa là quy trình tố tụng đặc biệt để xử lý tố giác, tin báo và giải quyết các vụ án xâm hại tình dục trẻ em hiện nay cũng chưa có. Quy trình giám định đặc biệt đối với loại án xâm hại tình dục, nhất là xâm hại tình dục trẻ em còn thiếu.

"Những bất cập trong quy trình trưng cầu giám định tình dục thời gian qua là một trong những nguyên nhân dẫn đến khó khăn trong giải quyết án, kéo dài thời gian giải quyết, thậm chí dẫn đến bỏ lọt tội phạm hoặc xử lý không đúng tội danh. Vì vậy, nhóm nghiên cứu đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao chủ trì xây dựng quy trình trưng cầu giám định đối với loại án này," bà Thủy nêu rõ.

Giải trình một số vụ việc nổi cộm

Tại phiên họp, Ủy ban Tư pháp đã đề nghị các bộ, ngành giải trình về một số vụ án, vụ việc gây bức xúc trong dư luận như vụ hiếp dâm bé gái 9 tuổi tại Hà Nội, vụ sát hại nữ sinh giao gà ở Điện Biên, vụ giáo viên chủ nhiệm ở trường Tiểu học tại Bắc Giang bị tố cáo có hành vi dâm ô...

Đối với vụ việc ông Nguyễn Hữu Linh có hành vi ôm hôn, sàm sỡ bé gái trong thang máy của chung cư tại Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh, cử tri, báo chí và một số đại biểu Quốc hội phản ánh vụ việc xảy ra từ ngày 2/4, có camera ghi lại hình ảnh, nhưng đến nay (ngày 19/4) vẫn chưa có quyết định của Cơ quan điều tra.

Trong khi đó, Bộ luật Tố tụng Hình sự quy định trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận được tố giác, tin báo về tội phạm, Cơ quan điều tra phải ra một trong ba quyết định: Quyết định khởi tố vụ án; Quyết định không khởi tố vụ án; Quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo.

Trường hợp vụ việc có nhiều tình tiết phức tạp hoặc phải xác minh ở nhiều địa điểm mới có thể kéo dài nhưng không quá hai tháng hoặc có thể gia hạn thêm hai tháng nữa.

"Cử tri phản ánh việc giải quyết như vậy là chậm, trong khi vụ việc không phức tạp, không phải xác minh tại nhiều nơi. Nhiều đại biểu Quốc hội đề nghị Bộ Công an giải trình ý kiến cử tri nêu liên quan đến tiến độ giải quyết tố giác, tin báo vụ việc này," Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp Nguyễn Thị Thủy nhấn mạnh.

Phát biểu tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quý Vương cho biết số vụ án xâm hại tình dục trẻ em bị phát hiện có xu hướng giảm dần qua các năm. Cụ thể, năm 2017 phát hiện 1.592 vụ; năm 2018 phát hiện 1.547 vụ. Quý 1/2019, phát hiện 253 vụ xâm hại tình dục trẻ em, đã khởi tố 234 vụ/241 bị can, đang điều tra, xác minh 19 vụ, 19 đối tượng.

Tỷ lệ điều tra khám phá án xâm hại tình dục đạt trên 92% tổng số vụ phát hiện, phần lớn khi phát hiện các vụ việc xâm hại tình dục trẻ em, lực lượng công an các cấp đã khẩn trương xác minh, điều tra, lấy lời khai của người bị hại, người biết việc, đưa bị hại đi giám định y khoa... đảm bảo tiến độ điều tra vụ án.

Giải trình làm rõ nhiều vụ dâm ô, xâm hại trẻ em theo yêu cầu của Ủy ban Tư pháp, trong đó có vụ ông Nguyễn Hữu Linh có hành vi ôm hôn, sàm sỡ bé gái trong thang máy, Thứ trưởng Lê Quý Vương cho biết hiện nay Công an Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh vẫn đang tiếp tục quá trình điều tra. Việc giải quyết tin báo tố giác tội phạm với nội dung tố giác về tội dâm ô người dưới 16 tuổi đang được thực hiện theo đúng quy trình.

Theo Thứ trưởng Lê Quý Vương, Công an Quận 4 đã làm việc với cháu bé, có người giám hộ - mẹ cháu bé. Tuy nhiên, đại diện gia đình bị hại đã đề nghị Công an không tiếp tục điều tra xử lý đương sự vì cho rằng sự việc không nghiêm trọng. Trong khi đó, ông Nguyễn Hữu Linh khai nhận có uống bia và ôm hôn bé gái hai lần vì thấy bé dễ thương chứ không có ý định xâm hại.

Công an Quận 4 đã trích xuất camera chung cư và tiến hành giám định, bổ sung một số vấn đề Viện kiểm sát nhân dân Quận 4 yêu cầu. Hiện Cơ quan điều tra đang tiếp tục thực hiện các bước theo quy trình.

Liên quan đến vấn đề phòng ngừa, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quý Vương cho biết các trường hợp sàm sỡ, dâm ô trẻ em gần đây đều có dấu hiệu sử dụng rượu, bia và đề nghị lưu ý việc này. Cùng với đó, tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi cũng phải làm rõ, cụ thể hành vi ôm ấp hôn hít có phải dâm ô không?

Đề xuất cơ chế một cửa hỗ trợ nạn nhân

Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu đã chỉ rõ những bất cập, vướng mắc trong công tác phòng, ngừa tội phạm xâm hại tình dục trẻ em và đưa ra những giải pháp khắc phục.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Sỹ Cương bày tỏ băn khoăn khi những vụ việc liên quan đến xâm hại tình dục trẻ em hầu hết do dư luận chứ không phải cơ quan bảo vệ pháp luật phát hiện được. Bên cạnh đó, công tác phối hợp với các cơ quan trong công tác đấu tranh, phòng, chống tội phạm xâm hại tình dục trẻ em còn yếu.

Liên hệ vụ việc trực tiếp, ông Cương chỉ rõ sự bất cập khi người dân đi đổi 100 USD tại cơ sở không được cấp phép thì bị thu cả 100 USD và phạt thêm 90 triệu. Thế nhưng, khi ép hôn trong thang máy như vụ việc Đỗ Mạnh Hùng ép hôn nữ sinh trong thang máy tại Hà Nội chỉ bị phạt 200.000 đồng. Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 đã nâng mức xử phạt lên rất cao nhưng trong thực tế văn bản hướng dẫn quy định cụ thể các mức xử phạt lại chưa đạt yêu cầu, ông Cương cho hay.

Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Thu Hà kiến nghị Quốc hội giám sát tối cao việc thực hiện chính sách pháp luật trong phòng, ngừa xâm hại tình dục trẻ em; sớm sửa Luật Giám định tư pháp cho phép gia đình người bị hại trực tiếp trưng cầu giám định tình dục ngay sau khi bị xâm hại mà không cần chờ đến cơ quan từ chối giám định thì gia đình mới được tiến hành giám định như Luật hiện hành.

Bà Hà cũng cho rằng cần có một cơ quan đầu mối, có cơ sở theo chế độ 1 cửa để tiếp đón, hỗ trợ, thu thập thông tin, tư vấn cho nạn nhân, áp dụng quy trình pháp lý đầu tiên để giúp đỡ nạn nhân và gia đình vượt qua khủng hoảng./.

Theo TTXVN