Đang ở đâu trên bậc thang kiến thức?

Tình trạng chung ở nhiều nơi là điểm thi của học sinh cũng như điểm chuẩn đều rất thấp. Tại Hải Dương, trong số 40 trường THPT công lập không chuyên chỉ có duy nhất Trường THPT Hồng Quang có điểm chuẩn trên 30, 13 trường có điểm chuẩn từ 25 trở lên, đồng nghĩa với việc có tới 27 trường có điểm chuẩn trung bình mỗi môn chưa tới 5. Cá biệt, có 3 trường lấy điểm trúng tuyển dưới 10, tức là thí sinh chỉ vừa thoát điểm liệt là đã có thể trúng tuyển.

Kết quả thi thấp này khiến không ít phụ huynh cảm thấy ngỡ ngàng vì không thể ngờ là sức học của con em mình chỉ được có vậy. Không giật mình sao được khi vừa kết thúc năm học, các bảng điểm đẹp, giấy khen thành tích tốt đã tràn ngập trên mạng xã hội. Điểm số tổng kết của các năm học khiến phụ huynh yên tâm nghĩ rằng con mình học tốt. Song kết quả thi vào lớp 10, kỳ thi mang tính chất cạnh tranh khá công bằng đã phản ánh thực trạng ngược lại. Đề thi cả 3 môn tại Hải Dương đều được đánh giá là sát chương trình trong sách giáo khoa, không quá khó với học sinh nên kết quả thi thấp chỉ có thể do năng lực kém.

Nếu điều này chỉ xảy ra ở một vài trường thì có thể cho rằng do học sinh đăng ký vào trường thuộc “vùng trũng”, nhưng sự phổ biến lại không chỉ một địa phương mà còn ở nhiều nơi trong cả nước. Điều này cho thấy điểm số tổng kết năm học trong các trường học chưa phản ánh đúng năng lực học sinh. Cả phương pháp truyền thụ kiến thức cũng như đánh giá học sinh hiện nay trong nhà trường đều đang có những hạn chế mang tính hệ thống. Có thể không phải giáo viên cố tình đánh giá học sinh cao hơn thực tế mà phương pháp đánh giá hiện nay chưa được sát thực. Cách giảng dạy để học sinh nắm được kiến thức, kỹ năng cũng chưa thật sự hiệu quả. Chính vì vậy mà ở hai thành phố lớn nhất nước được đánh giá là học sinh có điều kiện học ngoại ngữ tốt nhất là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, kết quả thi tiếng Anh cũng thấp đáng kinh ngạc. 44,22% thí sinh Hà Nội được dưới điểm trung bình, con số này ở TP Hồ Chí Minh là 58,27% và điểm số đông thí sinh đạt được nhất tại hai địa phương lần lượt và 3 và 2,75.

Sự khác biệt giữa điểm thi vào lớp 10 với điểm tổng kết trong năm học không chỉ khiến phụ huynh giật mình lo lắng mà còn có thể khiến học sinh hoang mang bởi không biết thực sự mình đang đứng ở đâu trên bậc thang kiến thức. Để không còn thêm những cái giật mình không lấy gì làm vui vẻ như thế này đã đến lúc ngành giáo dục và đào tạo cần nghiêm túc nhìn nhận lại toàn bộ chương trình, phương pháp giảng dạy và đánh giá học sinh trong trường học. Những căn cứ đánh giá phải khoa học, chuẩn xác; đồng thời duy trì liên tục trong khoảng thời gian đủ dài để tạo tính thống nhất, rút ra những kinh nghiệm khắc phục hạn chế, phát huy ưu điểm. Sự thay đổi liên tục phương pháp đánh giá học sinh trong những năm vừa qua đã làm xáo trộn trong cách nhìn nhận chất lượng học tập của các em. Bản thân mỗi phụ huynh cũng cần tỉnh táo trước những bảng điểm đẹp như mơ để sát sao hơn trong việc kèm cặp, đôn đốc con em rèn luyện học tập. 

LAM ANH