Chính phủ mới của Argentina nỗ lực đối phó với khó khăn kinh tế

Đây được coi là nỗ lực của chính phủ mới Argentina nhằm đối phó với cuộc suy thoái kinh tế kéo dài ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống của đại bộ phận dân chúng trong gần hai năm qua.

Chính phủ của Tổng thống Mauricio Macri đang đẩy mạnh các hoạt động phát triển kinh tế

Khó khăn kinh tế kéo dài

Kể từ khi chính thức lên nắm quyền điều hành đất nước vào tháng 12.2015, Tổng thống Argentina khi đó là Mauricio Macri đã thay đổi một loạt các chính sách điều hành kinh tế với tham vọng đưa quốc gia Nam Mỹ này đạt mục tiêu “xóa nghèo”.

Chính phủ Argentina đã quyết định mở cửa và điều chỉnh từng bước nền kinh tế để đạt được sự cân đối tài chính và thu hút sự trở lại của các nguồn đầu tư sau hơn một thập kỷ theo đuổi chính sách bảo hộ.

Một trong những trọng tâm của kế hoạch điều chỉnh mà Chính phủ Argentina lúc đó theo đuổi nhằm giải quyết tình trạng lạm phát luôn ở mức hai chữ số trong nhiều năm qua là việc tăng lãi suất ở mức cao để khuyến khích việc gửi tiết kiệm và tạo sự cuốn hút của đồng nội tệ.

Kết quả là, trong hai năm 2016 và 2017, Argentina đã trở thành một địa chỉ thu hút đầu tư tài chính hấp dẫn. Người dân bắt đầu tích lũy tiết kiệm bằng đồng peso, từng bước xuất hiện các khoản tín dụng thế chấp và việc mở tài khoản tín dụng từ chỗ gần như không thể trở thành một việc khá đơn giản. Năm 2017, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Argentina đã tăng 2,8% và xu hướng này tiếp tục trong quý I-2018 với mức tăng 3,6%.

Tuy nhiên, tình hình đã trở nên biến động bất ngờ khiến mọi thứ đảo lộn kể từ cuối quý I-2018 khi chính phủ quyết định áp dụng mức thuế mới đối với trái phiếu của chính phủ. Bên cạnh đó, việc Mỹ tăng lãi suất cơ bản cũng khiến cho nguồn vốn bị rút ồ ạt khỏi thị trường Argentina.

Kinh tế Argentina bắt đầu lao dốc vào quý II.2018 do ảnh hưởng của đợt hạn hán lịch sử tại các vùng nông thôn và những nghi ngờ liên quan tới chương trình tài chính quốc gia, dẫn tới đợt mất giá mạnh của đồng nội tệ và lãi suất tăng cao. Trong năm 2018, đồng nội tệ peso đã giảm hơn 50%. Trong khi đó, dự báo tăng trưởng kinh tế của Argentina ở mức 3,5% trong năm 2018 đã tan thành mây khói.

Hiện tại, Argentina đang phải trải qua một giai đoạn tồi tệ nhất kể từ khi Tổng thống Mauricio Macri lên nắm quyền năm 2015. Đồng peso đã mất giá hơn 1/3 giá trị so với đồng USD kể từ đầu năm 2019 đến nay, sau khi giảm hơn 50% trong năm 2018.

Kể từ hôm 28.8 vừa qua, Ngân hàng Trung ương Argentina đã bán hơn 1 tỷ USD từ kho dự trữ ngoại tệ, song không thể ngăn được đà giảm giá của đồng nội tệ peso. Sự yếu đi của đồng nội tệ peso được cho là đã dẫn đến việc giá tiêu dùng tăng. Trong khi đó, tình trạng lạm phát đã vượt mốc 50% - mức cao thứ ba trên thế giới, cùng tỷ lệ thất nghiệp lên tới trên 10% và đói nghèo gia tăng.

Theo thống kê của Viện Địa lý và Thống kê Argentina (INDEC), tỷ lệ đói nghèo tại Argentina tăng mạnh trong nửa đầu năm 2019. INDEC cho biết tỷ lệ đói nghèo tại nước này trong nửa đầu năm nay đã tăng lên gần 15,9 triệu người, chiếm 35,4% dân số, tăng 8,1 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong khi đó, báo cáo của INDEC cho biết Argentina có 44,9 triệu dân, trong đó chỉ số đói nghèo đã tăng từ 27,3% lên 35,4% và nghèo cùng cực tăng từ 4,9% lên 7,7% chỉ trong vòng 1 năm. Nghèo đói ảnh hưởng tới 52,6% trẻ em quốc gia Nam Mỹ này, trong đó trẻ từ 1-14 tuổi là những đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất.

Các địa phương phía Đông Bắc là vùng có tỷ lệ nghèo cao nhất chiếm 42,4%, tiếp đến là những tỉnh phía Tây Bắc với 39,9%. Trong giai đoạn từ quý II/2018 đến quý II năm nay 3,6 triệu người dân Argentina đã rơi vào tình cảnh đói nghèo khi không thể trang trải những nhu cầu hàng hóa, dịch vụ, thực phẩm cần thiết trong cuộc sống.

Vấn đề thâm hụt ngân sách cũng đang là khó khăn đối với Argentina. Năm 2018, Argentina đã đạt được thỏa thuận với IMF về gói tín dụng trị giá 56,3 tỷ USD với điều kiện phải thực thi nghiêm ngặt việc cắt giảm chi tiêu để đạt được mục tiêu cân bằng ngân sách trong năm 2019, cũng như có mức thặng dư tối thiểu 1% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) vào năm 2020.

Cho đến nay, IMF đã giải ngân được 44 tỷ USD cho Argentina theo nhiều giai đoạn, song gói tín dụng mới nhất trị giá 5,4 tỷ USD đã được thông qua hồi tháng 7 và dự kiến sẽ được giải ngân vào tháng 9-2019 phải tạm dừng sau khi thị trường Argentina bất ngờ lao dốc sau thất bại của phe cầm quyền trong cuộc bầu cử sơ bộ hồi tháng 8 vừa qua.

Tuy nhiên, suy thoái kinh tế đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới nguồn thu ngân sách, cũng như việc chính phủ phải tăng các khoản chi do lạm phát khiến Argentina khó có thể đạt được những mục tiêu này.

Cùng với đó, bài toán tái cơ cấu khoản nợ nước ngoài vẫn đang bị bỏ ngỏ. Sự sụp đổ của thị trường sau cuộc bầu cử sơ bộ buộc chính phủ của Tổng thống Macri phải thông báo quyết định kéo dài thời hạn thanh toán nợ đối với các chủ nợ tư nhân và IMF. Theo số liệu chính thức của Viện Địa lý và Thống kê Argentina, nợ nước ngoài của nền kinh tế lớn thứ 3 Mỹ Latinh hiện rơi vào khoảng 310 tỷ USD, tương đương với 70% GDP.

Mới đây giới chuyên gia kinh tế Argentina dự báo nền kinh tế nước này có thể rơi vào một giai đoạn suy thoái sâu hơn với Tổng sản phẩm quốc nội của Argentina sẽ giảm 3,1% trong năm nay, so với mức giảm dự báo 2,5% đưa ra trước đó đồng thời vẫn giữ dự báo bi quan về lạm phát trong thời gian tới.

Trong khi đó, theo kết quả cuộc thăm dò giới phân tích hàng tháng được Ngân hàng trung ương Argentina công bố ngày 2-12, lạm phát của nước này được dự báo đứng ở mức 54,9% trong năm nay, thấp hơn mức dự báo được đưa ra trong tháng trước là 55%. Các nhà phân tích cho rằng lạm phát sẽ giảm xuống 40,5% vào năm 2020.

Còn hãng đánh giá tín nhiệm quốc tế Moody’s cảnh báo điều kiện tài chính của phần lớn các nước Mỹ Latinh sẽ suy giảm vào năm 2020, trong đó có Argentina. Theo Moody’s, nền kinh tế Argentina được dự báo sẽ suy giảm năm thứ ba liên tiếp vào năm 2020. Moody’s đặc biệt lưu ý nền kinh tế Argentina đang trong thời điểm dễ bị tác động mạnh do những bất ổn liên quan đến chính sách kinh tế.

Nỗ lực đối phó

Nhằm đối phó với cuộc suy thoái kinh tế kéo dài khiến cho tăng trưởng kinh tế trong năm 2019 ở mức thấp kỷ lục -3,1%, ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống người dân, ngày 17-12, chính phủ tân Tổng thống Argentina Fernandez đã trình lên Quốc hội một dự luật khẩn cấp kinh tế. Chánh văn phòng nội các Argentina Santiago Cafiero cho biết dự luật mới sẽ giúp Chính phủ tăng ngân sách để đẩy mạnh chi tiêu phúc lợi xã hội, khi tình trạng suy thoái và nghèo đói tại nước này đang có xu hướng gia tăng.

Cụ thể theo Bộ trưởng Kinh tế Argentina Martin Guzman, chính phủ đã đề xuất áp dụng mức thuế 30% đối với hoạt động mua USD để tiết kiệm và chi tiêu ở nước ngoài, đồng thời giữ nguyên hạn mức tối đa được phép mua là 200 USD do chính phủ tiền nhiệm áp dụng, trong khi thuế tiết kiệm đối với đồng nội tệ sẽ được loại bỏ. Ông Guzman khẳng định chính phủ Argentina không khuyến khích tiết kiệm bằng đồng USD trong bối cảnh khó khăn hiện nay và 70% nguồn thu từ mức thuế trên sẽ được đầu tư vào công tác an sinh xã hội, trong khi 30% còn lại sẽ phục vụ cho các công trình cơ sở hạ tầng và nhà ở.

Một trong những biện pháp kinh tế khác được chính phủ Argentina đưa ra lần này là đề xuất tăng mức thuế đối với các tài sản tài chính của người Argentina ở nước ngoài để thúc đẩy việc đưa các nguồn vốn này về trong nước. Các biện pháp này đều nhằm mục đích giữ được sự cân bằng ngân sách và thay đổi các ưu tiên của chính phủ nhằm bảo vệ các thành phần xã hội dễ bị tổn thương nhất.

Ngoài ra, chính phủ Argentina dự kiến sẽ xem xét điều chỉnh chế độ trợ cấp hưu trí trong thời hạn 180 ngày và trong thời gian này mỗi người về hưu sẽ được hưởng một khoản hỗ trợ 10.000 peso được chia làm hai lần vào tháng 12.2019 và tháng 1.2020.

Cũng trong thời gian 180 ngày, chính phủ Argentina cũng quyết định “đóng băng” giá các loại dịch vụ công cộng và đề xuất một hệ thống giá mới có được sự cân bằng và phù hợp trong việc bảo vệ các thành phần xã hội, điều kiện sản xuất và thúc đẩy đầu tư năng lượng.

Trước đó, ngày 14.12, chính phủ mới của Argentina đã công bố kế hoạch tăng thuế đối với các sản phẩm nông nghiệp- mặt hàng xuất khẩu chủ lực của quốc gia Nam Mỹ này, nhằm đối phó với “tình hình nghiêm trọng” mà ngân sách nhà nước đang phải đối mặt, trong bối cảnh nền kinh tế quốc gia Nam Mỹ này đang trải qua một giai đoạn suy thoái kéo dài kể từ đầu năm 2018 đến nay. Theo đó, mức thuế xuất khẩu ngũ cốc sẽ được tính cố định là 9%, trong khi đậu tương, loại nông sản xuất khẩu lớn nhất của Argentina, sẽ có mức thuế là 27%.

Đây là một trong những biện pháp kinh tế đầu tiên của tân Tổng thống Alberto Fernandez nhằm từng bước khắc phục tình trạng cạn kiệt ngân sách. Bên cạnh đó, chính phủ mới Argentina cũng như khôi phục lại “thuế du lịch”, đánh vào việc mua sắm tại nước ngoài đồng thời cam kết cắt giảm giá thuốc.

Các chuyên gia kinh tế Argentina hy vọng những nỗ lực của chính phủ tân Tổng thống Fernandez nhằm cứu vãn nền kinh tế đang bị đình trệ sẽ đem lại tín hiệu tích cực cho nền kinh tế lớn thứ ba Nam Mỹ này.

Theo TTXVN