Loạn sách tham khảo

Học sinh lúng túng khi đứng trước một “rừng” sách tham khảo

Như ma trận

Năm học 2020-2021, em Vũ Xuân Nguyên, học sinh Trường THCS Ngô Gia Tự (TP Hải Dương) sẽ lên lớp 8. Em được các anh chị đi trước tư vấn nên mua sách tham khảo (STK) về đọc thêm để có nền tảng kiến thức vững chắc hơn. Nguyên tới một nhà sách trên đường Nguyễn Lương Bằng chọn mua STK nhưng bị "đứng hình" vì không biết lựa chọn cuốn nào. "Em chịu chẳng biết chọn cuốn sách nào cho phù hợp bởi chỉ một môn thôi cũng có cả chục cuốn STK. Nó giống như ma trận vậy", Nguyên nói.

Đúng như những gì Nguyên nói, việc lựa chọn STK không hề dễ dàng khi chỉ một môn học nhưng có tới hàng chục cuốn của nhiều nhà xuất bản khác nhau. STK dành cho học sinh từ lớp 2 đến lớp 12 nhiều không đếm xuể. Ví dụ như STK môn toán lớp 8 có các cuốn Để học tốt toán 8, Các chuyên đề chọn lọc toán 8, Bổ trợ và nâng cao toán 8, Rèn kỹ năng học tốt toán8... STK dành cho môn toán lớp 2 cũng có nhiều cuốn: Để học giỏi toán 2, Toán nâng cao lớp 2, 60 đề kiểm tra và đề thi toán 2...

Ông Vũ Chí Việt, Tổng Giám đốc Công ty CP Sách và Thiết bị giáo dục Hải Dương từng công tác tại Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Ông Việt cho biết thời điểm năm 2004-2005, gần như chỉ có Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam phát hành STK. Tuy nhiên, từ năm 2008 trở lại đây, các nhà xuất bản mọc lên rất nhiều, từ Trung ương tới địa phương, từ doanh nghiệp đến các hội, cơ quan, đoàn thể cũng xuất bản STK. STK được các nhà xuất bản sản xuất liên tục. Chỉ tính riêng Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam có 50 công ty con thì tất cả đều xuất bản STK. "Doanh nghiệp, cá nhân đều có thể xuất bản STK, chỉ cần được cấp phép. Cũng chẳng có tiêu chí nào để đánh giá chất lượng STK, chỉ cần không sai kiến thức, không vi phạm pháp luật, thuần phong mỹ tục... là được. Thế nên giờ không thể thống kê được có bao nhiêu doanh nghiệp đang xuất bản STK. Có thể tựu trung lại bằng một cụm từ trăm hoa đua nở mà thôi", ông Việt thông tin.

Các loại STK không chỉ phong phú mà còn ngày càng được các nhà xuất bản chú trọng đến hình thức, mẫu mã để tăng sự hấp dẫn và đáp ứng thị hiếu của khách hàng. Nhiều ý kiến nhận định việc xuất bản quá nhiều STK dễ làm cho người có nhu cầu mua bấn loạn, chẳng biết nên chọn cuốn nào cho phù hợp.

Các thầy, cô giáo cần định hướng cho học sinh chọn sách tham khảo phù hợp. Ảnh: MINH NGUYÊN

Lựa chọn phù hợp

Nội dung kiến thức trong các loại STK không sai nên mới được phát hành, nhưng không phải cuốn STK nào cũng mang lại giá trị cho người dùng. Đó là chưa kể tới các loại STK bị in lậu, thiếu trang, mờ chữ...

Không phải ai cũng biết cách chọn mua STK cho phù hợp. Các em học sinh lớp lớn đa phần được thầy cô tư vấn, nhưng với học sinh tiểu học thường do bố mẹ tự mua. Nhiều người thiếu hiểu biết, cứ nghĩ STK nào cũng bảo đảm chất lượng nên mua cả mớ về nhà cho con. Con chị Trịnh Thanh T. ở TP Hải Dương năm nay vào lớp 6. Chị vừa ra hiệu sách mua cho con hơn 10 quyển STK của đủ các môn học. Trả lời câu hỏi vì sao lại mua nhiều STK cho con, chị T. hồn nhiên nói: "Sách là kho tàng kiến thức, càng đọc nhiều càng tốt chứ sao. Mấy chị có con cháu học cùng lớp với con tôi cũng mua nhiều như thế này. Tôi cứ mua về cho cháu đọc, không đến lúc thua bạn bè thì chết".

Một số nhà quản lý giáo dục và giáo viên cho rằng đó là nhận thức lệch lạc của một bộ phận không nhỏ cha mẹ cũng như học sinh. Đúng là mỗi cuốn STK đều mang lại giá trị nhất định cho người đọc. Nhưng việc lựa chọn cần cân nhắc kỹ, phải căn cứ vào nhu cầu, khả năng nhận thức, trình độ học tập của từng em, tốt nhất là nhờ giáo viên bộ môn tư vấn. Không nên cùng lúc đọc nhiều loại STK trong cùng một môn học dễ gây loạn kiến thức. Thầy giáo Nguyễn Văn Phong, giáo viên dạy toán Trường THPT Tứ Kỳ chia sẻ: "Tôi tư vấn cho các em phải căn cứ vào nhu cầu, năng lực học tập của mình để lựa chọn STK cho phù hợp. Với mỗi môn học cùng lắm các em nên chọn 2 quyển STK của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm Hà Nội hoặc những giáo viên có uy tín chuyên làm công tác ôn luyện cho đội tuyển học sinh giỏi quốc gia. Các em không nên mua STK trôi nổi hoặc của những nhà xuất bản, tác giả ít tên tuổi".

Cùng quan điểm trên, ông Việt cho rằng học sinh nên mua STK của những nhà xuất bản, tác giả uy tín. "Những nhà xuất bản lớn, uy tín thường có đội ngũ thẩm định, biên tập tốt và ngược lại. Thế nên STK của nhà xuất bản có uy tín sẽ bám sát kiến thức trong sách giáo khoa hơn", ông Việt nói.

Nhiều ý kiến cho rằng học sinh không nên đọc nhiều STK bởi chỉ cần nắm chắc kiến thức cơ bản trong sách giáo khoa. Hơn nữa, ở từng bộ môn, giáo viên đều giao bài tập nâng cao để học sinh rèn giũa. Hiện nay, tài liệu trên internet rất phong phú, đôi khi chỉ cần vài thao tác đơn giản trên máy tính hoặc điện thoại là các em có thể đã khai thác được kiến thức mình cần tham khảo.

BÌNH MINH