Đối mặt với đại dịch Covid - 19, cứu cánh hữu hiệu cho con người là văn hóa (*)

Đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương Nguyễn Thị Việt Nga phát biểu

Trước tiên, tôi xin bày tỏ sự nhất trí với báo cáo công tác nhiệm kỳ 2016 - 2021 của Chính phủ do Thủ tướng Chính phủ trình bày tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 11 Quốc hội khóa 14. Trong báo cáo đã nêu rất rõ thành tựu đạt được của Chính phủ nhiệm kỳ qua. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tập trung chỉ đạo các cấp, ngành thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đề ra trên tất cả lĩnh vực.

Tuy nhiên, nhìn lại thành công cũng như những hạn chế còn tồn tại của 1 nhiệm kỳ Chính phủ, cá nhân tôi còn một số điều trăn trở. Đó là: vấn đề phát triển văn hóa như thế nào để văn hóa thực sự trở thành động lực, thành nguồn lực bệ phóng để đưa đất nước phát triển toàn diện.

Sự phát triển kinh tế của Việt Nam trong giai đoạn 2016 - 2021 vừa qua đã khẳng định rất rõ qua các báo cáo. Tuy nhiên, dường như nền tảng văn hóa xã hội chưa theo kịp với sự phát triển kinh tế. Chúng ta đã dành nhiều nguồn lực để phát triển văn hóa, từ cơ chế, chính sách đến các chương trình mục tiêu. Tuy nhiên, vấn đề phát triển văn hóa không chỉ đơn thuần nằm ở việc chúng ta đã dành bao nhiêu tiền cho lĩnh vực này. Sự thực cho thấy xã hội ngày càng có nhiều biểu hiện của việc đạo đức, văn hóa xuống cấp, diễn ra ở mọi lĩnh vực, ngay cả trong những môi trường văn hóa nhất.

Quốc hội khóa 14 đã thực hiện giám sát tối cao về vấn đề xâm hại trẻ em - vấn đề thể hiện rõ nhất, đau xót nhất sự xuống cấp về đạo đức, về văn hóa và những con số đưa ra về việc trẻ em bị xâm hại khiến chúng ta không khỏi giật mình. Nhưng ngay báo cáo và sau giám sát tối cao của Quốc hội thì việc xâm hại trẻ em vẫn tiếp tục xảy ra với những sự việc đau lòng, gây phẫn nộ trong nhân dân.

Nước ta đang hằng ngày xét xử các vụ án trong đó có những đại án mà người vi phạm pháp luật là người giữ chức vụ lớn, phạm tội không phải vì thiếu hiểu biết về pháp luật mà ngược lại họ rất am  hiểu pháp luật nhưng bị vật chất làm mờ mắt, cố tình chà đạp lên tất cả để vi phạm pháp luật, thu lợi bất chính. Dư luận xã hội đồng tình với việc xử lý nghiêm minh các trường hợp tham ô, tham nhũng nhưng cũng rất đau xót khi niềm tin của nhân dân bị một số quan chức biến chất làm xói mòn, lung lay. Và hậu quả của sự xói mòn niềm tin ấy còn thiệt hại lớn hơn những thiệt hại về kinh tế rất nhiều.

Trong báo cáo tổng kết nhiệm kỳ của Chính phủ nêu rất rõ nguyên nhân của những hạn chế, trong đó nhấn mạnh nguyên nhân chủ quan vẫn là chủ yếu, trong đó yếu tố quyết định chính là con người. Chúng ta đã có hệ thống pháp luật tương đối đồng bộ và toàn diện, có những chế tài xử lý quyết liệt, tuy nhiên nếu thiếu đi ý thức tự giác pháp luật, thiếu nền tảng văn hóa vững chắc thì những vi phạm pháp luật vẫn tiếp tục diễn ra nhiều.

Trong một thời gian khá dài, dường như việc học ở các trường đại học, cao đẳng, khối ngành học khoa học xã hội và nhân văn ít được coi trọng, các ngành này tuyển sinh khá chật vật so với khối ngành kinh tế. Chúng ta đã có nhiều nỗ lực để bảo tồn, giữ gìn và phát triển nền văn hóa nhưng dường như vẫn thiếu giải pháp trọng tâm, nền tảng.

Bởi vậy, mở đầu nhiệm kỳ mới của Chính phủ, tôi tha thiết đề nghị Chính phủ xem xét có giải pháp tổng thể, đồng bộ, hiệu quả và quyết liệt hơn nữa để phát triển văn hóa một cách toàn diện.

Khi Việt Nam và toàn thế giới đối mặt với đại dịch Covid - 19 trong những lúc nguy nan nhất, cứu cánh hữu hiệu cho con người lại chính là văn hóa. Sự tương thân, tương ái, tinh thần đùm bọc, sẻ chia, tình đoàn kết dân tộc, nghĩa đồng bào đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn, huy động được nguồn lực tài chính vật chất quan trọng giúp chúng ta vượt qua được những tình huống khó khăn nhất. Chúng ta đã có truyền thống văn hóa tốt đẹp ngàn đời của dân tộc, được giữ gìn, trao truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác; việc bồi đắp, phát huy văn hóa là việc làm cần được chú trọng trong mọi lúc, mọi nơi, không có điểm dừng.

NGUYỄN THỊ VIỆT NGA
Phó Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh

------------------
(*): Tiêu đề do báo điện tử Hải Dương đặt