Biến tro xỉ thành vật liệu có giá trị kinh tế

Lượng tro xỉ của Công ty CP Nhiệt điện Phả Lại được chuyển giao cho khách hàng 

Xử lý tro xỉ của nhà máy nhiệt điện đang là vấn đề nóng, gây nhiều tranh cãi trong dư luận. Tuy nhiên, cách xử lý tro xỉ của Công ty CP Nhiệt điện Phả Lại đã trở thành kinh nghiệm hay cho các nhà máy nhiệt điện khác áp dụng.

Đắt hàng

Công ty CP Nhiệt điện Phả Lại có 2 dây chuyền với tổng công suất thiết kế 1.040 MW, mỗi năm phát sinh khoảng 455.000 tấn tro xỉ và thạch cao các loại. Ông Nguyễn Văn Thịnh, Trưởng Phòng An toàn và Môi trường, Công ty CP Nhiệt điện Phả Lại cho biết thời gian đầu, tro xỉ được đưa lên chứa tại 2 hồ Khe Lăng và Bình Giang thuộc phường Phả Lại với tổng diện tích khoảng 83,2 ha, dung tích 23,1 triệu m3, thời gian lưu trữ khoảng 25 năm. Tại các hồ chứa, tro xỉ được nhấn chìm dưới nước ở độ sâu 2 m, không có khả năng phát tán ra môi trường. Theo ông Thịnh, những năm trước, xử lý tro xỉ từng là bài toán nan giải buộc công ty phải tìm hướng giải quyết triệt để, mang tính căn cơ lâu dài để vừa bảo đảm môi trường vừa có hiệu quả sản xuất, kinh doanh. Mặc dù có lợi thế về địa lý khi doanh nghiệp có 2 hồ lớn chứa tro xỉ, bảo đảm không phát tán ra môi trường nhưng về lâu dài, xử lý triệt để tro xỉ là ưu tiên hàng đầu nhằm hướng đến sản xuất bền vững, an toàn, thân thiện môi trường.

Thời gian gần đây, toàn bộ tro xỉ của Công ty CP Nhiệt điện Phả Lại đã được nhiều doanh nghiệp thu mua làm nguyên liệu đầu vào sản xuất vật liệu xây dựng. Hiện nay, tro xỉ thải đã được chuyển giao cho các đối tác như các Công ty: TNHH Vina Ply and Cement, CP Sông Đà Cao Cường, CP Thiên Ân, CP Dịch vụ Cao Cường… Các doanh nghiệp này dùng tro xỉ, thạch cao của Công ty CP Nhiệt điện Phả Lại làm nguyên liệu sản xuất xi măng, bê tông, phụ gia bê tông đầm lăn, gạch không nung, gạch tuynel…

Một trong những đối tác quan trọng nhất trong tiêu thụ tro xỉ của Công ty CP Nhiệt điện Phả Lại là Công ty CP Sông Đà Cao Cường. Mỗi năm, doanh nghiệp tiêu thụ khoảng 132.000 tấn tro xỉ, thạch cao các loại. Công ty đã tự nghiên cứu, chế tạo, thi công dây chuyền công nghệ sản xuất tro bay với công suất 500.000 tấn/năm. Ngoài ra, từ tro xỉ, Công ty CP Sông Đà Cao Cường còn sản xuất gạch nhẹ chưng áp AAC, vữa khô, than, bê tông đầm lăn… Đặc biệt, doanh nghiệp vừa phối hợp với Công ty TNHH một thành viên Xi măng Vicem Hoàng Thạch thử nghiệm thành công việc sử dụng tro bay ẩm làm phụ gia sản xuất xi măng, bảo đảm chất lượng sản phẩm, hiệu quả kinh tế cao, mở ra một hướng đi mới trong sản xuất xi măng, góp phần giải quyết triệt để vấn đề tro xỉ nhiệt điện.

Cần nhân rộng

Từ tháng 11.2020, Nhà máy Nhiệt điện BOT Hải Dương chính thức hòa điện vào hệ thống điện lưới quốc gia sau gần 10 năm xây dựng. Theo thiết kế, mỗi năm công ty thải ra khoảng 1,5 triệu m3 tro xỉ các loại. Toàn bộ lượng tro xỉ được vận chuyển trong băng chuyền kín ra bãi chứa rộng khoảng 75 ha ở xã Lê Ninh. Ông Nguyễn Ngọc Chiến, cán bộ phụ trách xử lý tro xỉ Nhà máy Nhiệt điện BOT cho biết tro xỉ chứa trong bãi được xử lý theo Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt, thường xuyên phun ẩm, phủ bạt hoặc chứa trong bồn để hạn chế phát tán ra môi trường. Viện Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) đã kiểm định, công nhận hợp chuẩn tro xỉ của nhà máy làm tro bay, phụ gia xi măng, san lấp mặt bằng... Hiện nay, một số đối tác đã ký hợp đồng mua khoảng 50% lượng tro xỉ phát sinh hằng năm. “Chúng tôi đang tìm kiếm đối tác tiêu thụ nốt lượng tro xỉ còn lại, hạn chế đến mức thấp nhất việc để tro xỉ trong bãi chứa”, ông Chiến nói. Nếu như tro xỉ của Công ty CP Nhiệt điện Phả Lại được nhấn chìm dưới nước, hầu như không có khả năng phát tán ra môi trường thì tro xỉ của Nhà máy Nhiệt điện BOT Hải Dương lại chứa lộ thiên trên bãi, tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Theo thiết kế, bãi chứa tro xỉ của nhà máy có thể chứa khoảng 15 triệu tấn, đủ khả năng chứa lượng tro xỉ phát sinh trong 10 năm.

Sử dụng làm nguyên liệu đầu vào sản xuất vật liệu xây dựng trở thành giải pháp hiệu quả, an toàn nhất trong xử lý tro xỉ nhiệt điện. Công ty CP Nhiệt điện Phả Lại đã làm tốt vấn đề này, trở thành hình mẫu cho các nhà máy nhiệt điện khác trong khu vực. Hiện nay, Nhà máy Nhiệt điện BOT Hải Dương đã có đối tác cam kết tiêu thụ 50% lượng tro xỉ phát sinh. Như vậy, nếu không có đối tác tiêu thụ nốt phần còn lại, sẽ có một lượng lớn tro xỉ phải chứa tại bãi chứa lộ thiên. Nếu không tuân thủ nghiêm ngặt ĐTM, nguy cơ ô nhiễm môi trường sẽ rất lớn. Mặt khác, các nhà máy nhiệt điện cũng phải tính đến phương án khi việc tiêu thụ tro xỉ không thuận lợi, lượng tro xỉ tồn đọng nhiều để có kế hoạch lưu trữ, xử lý phù hợp, bảo đảm không gây ô nhiễm môi trường, đem lại hiệu quả kinh tế cho doanh nghiệp, an toàn cho môi trường.

VỊ THỦY