“Giải nhiệt” cho đô thị

Và không chỉ ở các bãi biển, mọi khu du lịch gắn với lòng hồ, mặt nước hay những công viên công cộng ven sông trong những ngày qua cũng thu hút một lượng khách khổng lồ.

Thậm chí, ngay với một kết cấu tưởng như chỉ mang nặng chức năng giao thông như cây cầu Thủ Thiêm 2 (TP Hồ Chí Minh) vừa khánh thành, người dân cũng nườm nượp tới đây để chụp ảnh, hóng mát và ngắm sông Sài Gòn từ trên cao.

Tìm đến mặt nước - và những không gian liền kề với nó - đó có phải chỉ là câu chuyện của du lịch trong kỳ nghỉ?

Câu trả lời nằm ở một phạm trù rộng hơn: Dù là mặt biển, mặt hồ hay mặt sông, không gian gắn với nước ngày càng trở nên quý giá ở những đô thị đang phát triển. Bởi, đó không chỉ là không gian của cảnh quan, của thương mại và du lịch mà quan trọng hơn, còn là nơi tạo sự cân bằng sinh thái với nhịp sống công nghiệp - nơi con người ngày càng bức bối, ngột ngạt với nhà xây, cao ốc, máy lạnh hay cảnh tắc đường.

Thực tế, hiếm có đô thị nào trên thế giới không gắn với một mặt nước, một hệ thống thủy lưu nhất định. Nước trở thành điều kiện cần và đủ để định vị và quy hoạch một đô thị, khi nó gắn với giao thương, sản xuất, cung cấp nguồn sống cho cộng đồng. Để rồi, ở chiều ngược lại, cách con người ứng xử với mặt nước cũng cho thấy bản sắc và văn hóa của đô thị ấy.

Nhiều không gian đô thị ven sông, ven biển trên thế giới đều có một đặc điểm chung để thành công trong quy hoạch: phát huy giá trị của mặt nước trong sự kết nối với văn hóa, lịch sử của đô thị, cũng như có ý tưởng xuyên suốt kể từ quy hoạch tổng thể, định hướng phân khu chức năng cho tới thiết kế công trình và xử lý giao thông.

Có nghĩa, đó là câu chuyện của sự đầu tư, chỉnh trang và phát triển một cách bài bản, thay vì chỉ biết tận hưởng, khai thác nguồn tài nguyên... trời cho là mặt nước.

Đặc điểm địa lý khiến hầu hết các đô thị của Việt Nam đều gắn với sông, biển, hồ. Nhưng nói công bằng, chúng ta vẫn thiếu khá nhiều những không gian liền kề với mặt nước đủ quy mô và tính hấp dẫn để phục vụ cộng đồng.

Hải Dương cũng không ngoại lệ.

Trong xu thế chung, việc khai thác không gian mặt nước tại một số khu đô thị, khu dân cư cũng đã được chú ý trong những năm gần đây. Nhưng đa phần, câu chuyện xây dựng đô thị vẫn thiên về việc khai thác tối đa giá trị của quỹ đất - cách làm dễ dàng và nhanh thu hồi vốn nhất, chứ chưa quan tâm thoả đáng đến không gian cảnh quan - mặt nước.

Những dãy cao ốc nằm sát mặt biển, mặt sông như những bức tường khổng lồ, hay những dãy biệt thự đắt tiền bám mặt nước có thể thấy rõ chỉ một bộ phận cư dân có điều kiện được hưởng thụ những tiện ích mà mặt nước mang lại ở nhiều địa phương trên cả nước cho chúng ta thêm bài học về đô thị hoá.

TRÍ UẨN