Cần một cuộc cải cách sâu rộng

Có hai câu chuyện gần đây nhận được sự quan tâm, tương tác rất lớn của bạn đọc: chuyện thứ nhất là y, bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) phản ánh với quyền Bộ trưởng Y tế về tiền phụ cấp ca trực quá thấp; chuyện thứ hai là ông Peter Hồng bày tỏ đau xót trước tình trạng "chất xám" Việt Nam không "chảy" về nước.

Tuy hai câu chuyện được trích dẫn từ sự kiện thời sự mới diễn ra tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh nhưng lại phản ánh một vấn đề rất cũ. 

Khoảng 20 năm trước, cố nhà báo Hữu Thọ đã từng đề cập đến chính sách đãi ngộ khi ông nêu chuyện ở một tỉnh nọ thu hút được 8 tiến sĩ về làm việc với mức thu nhập tốt, nhưng chỉ sau một thời gian ngắn thì 7 vị xin thôi việc. 

Cũng gần chục năm trước, chúng tôi cũng nêu câu chuyện ông Bùi Quang Vinh (khi ấy là Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư) băn khoăn rằng rất khó thu hút nhân tài về làm việc cho khu vực nhà nước. 

Ông Vinh cho rằng không khó tìm nhân tài có thể làm việc bằng bảy, tám nhân sự hiện có, nhưng lại rất khó cho thôi việc bảy, tám công chức "làng nhàng" và cũng không có cơ chế để trả thù lao cho nhân tài gấp bảy, tám lần mức thu nhập của công chức hiện tại.

Từ bấy đến nay, chính sách thu hút nhân tài, cải cách tiền lương tuy luôn được đặt ra và đã từng bước đổi mới nhưng vì nhiều lý do khác nhau nên vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi của thực tế. 

Những hệ lụy mà bộ máy đang gặp phải như khó thu hút nhân tài, thậm chí đang có tình trạng công chức, viên chức bình thường cũng bỏ khu vực nhà nước để tìm cơ hội tốt hơn ở khu vực kinh tế tư nhân hoặc ra nước ngoài làm việc.

Nhiều y, bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai cho biết mặc dù là bệnh viện hạng đặc biệt, công việc nhiều nhưng phụ cấp trực của y, bác sĩ chỉ... 115.000 đồng/ca, phụ cấp phẫu thuật chỉ 150.000 đồng/ca... 

"Bà xã tôi là bác sĩ trưởng khoa một bệnh viện lớn ở nước ngoài. Lương hiện nay của bà khoảng 187.000 USD/năm (khoảng 4,3 tỉ đồng/năm). Bà muốn về Việt Nam làm việc nhưng mức lương chỉ 14 triệu đồng/tháng, làm sao mà về", Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài Peter Hồng cho biết. 

Có lẽ chẳng cần bình luận thêm gì, bởi đây đã là các con số "biết nói".

Khi chủ trì hội nghị về phát triển thị trường lao động, Thủ tướng lại tiếp tục đặt câu hỏi: Vì sao một lực lượng lớn lao động chất lượng cao được đào tạo ở nước ngoài không muốn quay về nước làm việc? Vì sao thời gian gần đây có một số lao động thuộc khu vực nhà nước có xu hướng chuyển dịch ra khu vực tư nhân?...

Cũng xin lưu ý rằng: để thu hút nhân tài, chế độ tiền lương, thu nhập rất quan trọng nhưng mới chỉ là điều kiện cần (hiện nay chưa đáp ứng được). Điều kiện đủ, thậm chí còn quan trọng hơn, là môi trường làm việc. 

Có lẽ ông Peter Hồng biết rõ nhân tài được đào tạo và làm việc trong môi trường giúp họ phát huy được tài năng, sức sáng tạo, chính sách đãi ngộ và thăng tiến dựa trên các đánh giá định tính, định lượng rõ ràng, họ sẽ rất khó hòa nhập với môi trường làm việc còn những "trói buộc", với việc đánh giá mức độ hoàn thành, sự cất nhắc còn nặng cảm tính.

Các tồn tại nêu trên cần một cuộc cải cách sâu rộng, quyết liệt và đồng bộ mới có thể gỡ được "nút thắt".

Theo Tuổi trẻ