Lúa xuân năm nay sinh trưởng trong thời tiết ấm, giữa vụ có nắng mưa xen kẽ và hiện tại nắng nóng đang kéo dài.
Nông dân cần tăng cường thăm đồng để phát hiện và phòng trừ rầy nâu hại lúa
Lúa xuân đang trong giai đoạn đòng già đến thấp thoi trỗ. Tại một số địa phương, nhiều diện tích lúa đã xuất hiện các loại rầy nâu, rầy lưng trắng và cả rầy nâu nhỏ hại bông.
Chúng tôi xin khuyến cáo nông dân một số vấn đề sau:
Với rầy nâu và rầy lưng trắng: Điều tra bằng cách vạch gốc lúa nhất là nơi um tùm, rậm rạp giữa ruộng để kiểm tra. Đếm rầy để biết đến ngưỡng phun thuốc hay chưa bằng cách dùng nón lá đội đầu có phủ một tấm khăn đen nghiêng nón kề sát gốc lúa có rầy. Tay còn lại vỗ nhẹ vào thân khóm lúa. Rầy sẽ rơi vào khăn ở miệng nón. Làm vậy nông dân có thể đếm rầy và tính mật độ dễ dàng.
- Với rầy nâu nhỏ: Chọn thời điểm chiều mát, kiểm tra kỹ từng trà lúa đã trổ bông (nhất là giống lúa nếp, lúa chất lượng cao), nhìn kỹ từng bông lúa để nhận biết có rầy nâu nhỏ hay không. Cả rầy non và rầy trưởng thành đều có hình dáng tương tự như rầy nâu nhưng con trưởng thành cánh ngắn mình thon nhỏ hơn rầy nâu.
Phòng trừ:
- Chỉ phun thuốc diệt rầy khi đến ngưỡng. Ví dụ, với lúa thời kỳ làm đòng đến trỗ ngưỡng phòng trừ là từ 2.000 con/m2 trở lên (tương đương 40 con/khóm lúa). Nông dân không nên phun thuốc ngay từ khi mật độ rầy còn ít vì vừa lãng phí lại làm cho rầy tăng thêm tính kháng.
- Đặc điểm của rầy nâu và rầy lưng trắng là gây hại theo ổ. Vì vậy, nông dân nên tìm ổ rầy mà diệt. Không nên phun tràn lan cả ruộng, vì nhiều chỗ xung quanh bờ rầy không tập trung ở đó.
- Chỉ phun không rẽ luống và chọn các loại thuốc có tính nội hấp, lưu dẫn cao khi cây lúa còn màu xanh. Tuyệt đối không nên áp dụng cách này khi lúa đã đỏ đuôi, vì cây lúc này không còn khả năng lưu dẫn các chất từ ngọn xuống gốc. Tốt nhất thời kỳ lúa cuối vụ nếu mật độ rầy đến ngưỡng phải phun trừ nên chọn các loại thuốc có tính chất tiếp xúc; đồng thời, cần rẽ lúa thành băng, luống rồi xịt thuốc trực tiếp vào gốc lúa nơi rầy sinh sống và gây hại.
- Thời điểm diệt rầy hiệu quả nhất là lúc rầy ở độ tuổi 1-2 (rầy cám), vì rầy tuổi lớn có sức kháng thuốc rất cao. Do đó, nông dân khi nhận biết rầy trong ruộng đã trưởng thành và đang bụng chửa thì nên lùi lại khoảng 1 tuần sau ra ruộng thăm tiếp, thấy rầy cám nở từ trứng ra thì tiến hành phun thuốc sẽ hiệu quả hơn.
- Khi phun thuốc tốt nhất nên để trong ruộng có một lớp nước sẽ diệt rầy được nhiều hơn ruộng cạn vì thuốc loang ra cả ruộng, rầy không dính thuốc cũng sẽ chết khi rơi xuống nước.
Riêng loài rầy nâu nhỏ rất khó chết bởi các thuốc trừ rầy phổ biến hiện nay. Chúng lại là đối tượng mới rất nguy hiểm (truyền bệnh virus hại lúa, ngô) nên nông dân cần phát hiện sớm, kịp thời khoanh vùng và tổ chức diệt trừ không để lây ra diện rộng. Có thể diệt trừ loài này theo cách như sau: Dùng 1 gói Chess 50WG hoặc 1 gói Chatot 60WG + 1 gói Navil- 6S hoặc 50ml Saguaro 635EC pha với 16l nước thuốc phun ướt đẫm bông lúa vào chiều mát (phun 2 bình/sào).
- Nên phun vào buổi sáng khô sương hoặc chiều mát. Tuyệt đối không nên phun thuốc thời điểm lúa nở hoa thụ phấn trong ngày (từ 8 - 12 giờ).
KS. TRẦN THỊ LIÊN (Trạm Khuyến nông Nam Sách)
