Nông dân thôn Bãi Mạc, xã Thượng Quận (Kinh Môn) đã có hơn 10 năm kinh nghiệm trồng chuối Tết nhưng họ vẫn có nhiều điều băn khoăn, trăn trở.
Nông dân Bãi Mạc có nhiều năm kinh nghiệm trồng chuối Tết nhưng họ vẫn có nhiều điều băn khoăn, trăn trở
Năm 1993, xã Thượng Quận có chủ trương cho chuyển đổi cơ cấu cây trồng ở vùng đất bãi ven đê thôn Bãi Mạc. Trong thời gian này, một công ty ở Đài Loan có hợp đồng với người dân trong thôn trồng chuối Đài Loan với diện tích gần 9 ha. Đến thời điểm thu hoạch, họ về tận nơi thu mua cho bà con nông dân. Vài năm sau, do giống chuối này thoái hóa, bị sâu bệnh, mẫu mã xấu nên việc thu mua không được thường xuyên. Vì vậy, nông dân chuyển sang trồng chuối lùn ta. Ban đầu, họ trồng chuối rải rác quanh năm, khoảng 10 năm trở lại đây mới bắt đầu chọn thời điểm trồng để cây chuối trổ buồng vào đúng dịp Tết Nguyên đán (gọi là chuối Tết). Đến nay, tất cả diện tích cấy lúa được chuyển đổi sang trồng hai loại cây chủ lực là chuối và sắn dây. Trồng chuối Tết mang lại hiệu quả cao nhưng cũng có khá nhiều rủi ro.
Bà Đỗ Thị Bé có khoảng 5 sào với hơn 300 gốc chuối Tết. Biết năm nay nhuận hai tháng 9 nên bà trồng chuối vào cuối tháng ba âm lịch, lui lại khoảng một tháng so với mọi năm. Tuy nhiên, do thời tiết ấm áp hơn nên chuối trổ buồng sớm, nhanh lên mã và chín, bà Bé đành phải bán sớm. Nếu Tết Giáp Ngọ bà bán khoảng 170 buồng chuối thì Tết năm nay dự kiến chỉ còn khoảng 70-80 buồng, giá lại bị giảm đi đáng kể. Nếu bán vào đúng dịp Tết, một buồng chuối có giá từ 300 - 700.000 đồng thì khi bán vào ngày thường chỉ còn khoảng 130 - 200.000 đồng. Bà Bé cho biết: "Chỉ bán cách nhau vài ngày, nhưng giá chuối khác nhau hoàn toàn. Tính ra năm nay, gia đình tôi thu lãi chỉ bằng một nửa so với năm ngoái. Hơn 20 năm trồng chuối, tôi tự tích luỹ kinh nghiệm chứ cũng không tham khảo thêm qua báo, đài. Việc bán chuối do chín sớm hay thất thu vì gẫy đổ bởi bão, gió không phải là hiếm gặp".
Thời điểm này, ruộng chuối Tết của gia đình ông Bùi Văn Hùng hầu như chỉ còn trơ lại... gốc. Hai sào chuối chỉ còn gần 20 buồng bán vào dịp Tết. Ông Hùng chỉ cho chúng tôi những buồng chuối đã lên mã, có buồng có 1 - 2 quả ngả màu chín vàng. Ông Hùng bảo: "Tôi đặt rất nhiều hy vọng vào vụ chuối này nhưng năm nay thời tiết thuận lợi, cây chuối phát triển hơn hẳn, trong khi chúng tôi vẫn giữ lượng phân bón như mọi năm. Mấy ngày nay, thời tiết có lạnh hơn nhưng chuối trong ruộng vẫn tiếp tục chín, chúng tôi đành bán với mức giá thấp".
Trồng chuối Tết phụ thuộc rất lớn vào thời tiết nên năm nay ông Hùng đã chuyển một phần diện tích trồng loại chuối này sang chuối tây. Tuy hiệu quả không bằng chuối Tết nhưng chuối tây cây to khỏe có thể chống chọi với bão gió tốt hơn và đặc biệt là giá khá ổn định ở các thời điểm trong năm.
Chị Nguyễn Thị Nga ở xã Kim Anh (Kim Thành), người có hơn 20 năm thu mua chuối cho biết, thời điểm này năm ngoái, lượng chuối bán trước Tết của thôn Bãi Mạc rất ít. Còn năm nay chuối cung cấp vào dịp Tết Nguyên đán chỉ bằng 50% so với dự kiến ban đầu.
Ông Nguyễn Bá Vi, Chủ nhiệm HTX Dịch vụ nông nghiệp thôn Bãi Mạc cho biết, ở thôn hầu như nhà nào cũng trồng chuối Tết, nhà ít thì 1-2 sào, nhà nhiều có thể lên tới 4-5 sào. Hiện nay, cả thôn có khoảng 20 ha chuối. Nếu thời tiết thuận lợi, mỗi sào chuối sẽ cho thu lãi khoảng 17 triệu đồng. Gắn bó với cây chuối hơn 20 năm, trong đó có khoảng 10 năm trồng chuối Tết, nhưng kinh nghiệm đều do bà con tự đúc rút, chính quyền địa phương cũng như các cấp, các ngành liên quan chưa tổ chức lớp tập huấn hay chuyển giao kỹ thuật nào liên quan đến loại cây trồng này cho bà con nông dân. Các hộ trồng chuối đều lấy giống theo phương pháp đơn giản là để cây tự đẻ cây con sau đó đem trồng mới. Đất phù sa của thôn Bãi Mạc rất phù hợp với cây chuối, nếu được áp dụng các biện pháp kỹ thuật, có sự hướng dẫn cụ thể thì sẽ khai thác hết những tiềm năng kinh tế mà cây chuối mang lại cho mảnh đất này.
Ngoài ra, các cấp, ngành cũng cần quan tâm về đầu ra cho chuối. Hiện nay, người trồng chủ yếu bán cho các thương lái nên không tránh khỏi tình trạng có lúc bị ép giá... Cơ cấu cây trồng cũng cần phải phù hợp, tránh tình trạng người dân ồ ạt chuyển sang trồng chuối sẽ không mang lại hiệu quả bền vững.
HUYỀN TRANG
