Niềm tin và ý chí

Con người trở thành con người thật sự khi sống biết suy nghĩ và hành động đúng đắn. Lúc ấy phía trước bắt đầu xuất hiện phương hướng để anh ta đi tới. Niềm tin sẽ làm cho người băng qua khó khăn, không do dự trước trở ngại: “Đường đi không khó vì ngăn sông cách núi/Nhưng khó vì lòng người ngại núi e sông”. Đó là lúc niềm tin gắn liền với ý chí. Không có niềm tin thì không bao giờ có ý chí. Napoleon từng nói: “Mất tiền bạc là không mất, mất danh dự là mất một nửa, mất lòng tin là mất tất cả”.

Như vậy niềm tin chính là tiền đề, là nền móng để con người ta chiến thắng trên mọi lĩnh vực. Trong hai cuộc kháng chiến vệ quốc, nếu quân dân ta không có niềm tin tất thắng thì không thể có được như hôm nay.

Niềm tin được tạo dựng đầu tiên do mỗi một con người tạo ra, đó là đạo đức, phẩm chất, tài năng, sự cống hiến mình vì mọi người… Không ai có quyền bảo người khác phải tin mình, vì niềm tin không thể áp đặt hoặc cưỡng đoạt. Anh bảo tôi tin anh, nhưng trong tâm thức tôi không hề có niềm tin đối với anh sẽ trở nên vô nghĩa.

Một người được nhiều người tin yêu, sẵn sàng xả thân thì đó là một người đã tỏa sáng về đạo đức, tài năng, bản lĩnh. Con người mà mất đi niềm tin thì tư tưởng luôn dao động, hoài nghi, không phân biệt được đâu là đúng, đâu là sai. Sự hoài nghi, mất phương hướng sẽ làm cho con người ta sống lệch lạc, rồi một lúc nào đó tự mình không còn tin vào mình nói chi tin vào người khác. Kết cuộc là không còn sức đề kháng, sống buông xuôi…

Ý chí không tự dưng mà có. Nó xuất hiện và giàu lên từng ngày, trở thành tường đồng, vách sắt từ nhận thức đúng đắn của con người về đời sống, xã hội, bản lĩnh và lòng tin vào con người, vào cuộc sống. Người có niềm tin vững chắc thì hẳn là người có ý chí sắt đá. Có những người ngày trước ở trong lao tù của thực dân, đế quốc, bị tra tấn dã man, tàn khốc, nhưng kiên quyết không khai ra tổ chức, không ly khai cách mạng. Thậm chí biết mình sẽ hy sinh, nhưng không hề run sợ. Niềm tin vào chính nghĩa, vào chiến thắng ở ngày mai là sức mạnh vô địch, đưa con người vượt qua sóng gió. Ngược lại, niềm tin của con người gửi nhầm vào chỗ lừa đảo, niềm tin mù quáng sẽ dẫn đến tai hại khôn lường!

Tản văn của TRẦN QUỐC CƯỠNG