Nâng cao chất lượng giống thủy sản

Chất lượng con giống tốt là điều kiện để nâng cao chất lượng và sản lượng cá thương phẩm

Tỉnh ta hiện có hơn 10 nghìn ha nuôi thủy sản, mỗi năm cần hàng triệu con giống thủy sản các loại. Nguồn con giống đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định sản lượng và chất lượng thủy sản. Vì vậy, việc nâng cao chất lượng con giống trước khi nuôi thả cần được chú trọng.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 11 đơn vị và cơ sở sản xuất giống thủy sản, trong đó có 6 công ty cổ phần cá giống, 1 Trung tâm Quốc gia giống thủy sản nước ngọt miền Bắc, 1 Xí nghiệp Giống cây trồng thủy sản giống và một số cơ sở sản xuất giống cá tư nhân. Tổng diện tích các đơn vị sử dụng trên 95 ha, có 54 bể ấp và 10 bình vây. Lượng đàn cá bố, mẹ đạt gần 40 tấn. Tuy nhiên, các công ty cổ phần và  trại cá hầu hết được xây dựng từ lâu nên cơ sở vật chất nghèo nàn, nhà xưởng, trang thiết bị xuống cấp, hạ tầng kỹ thuật phục vụ sản xuất chắp vá, lạc hậu, như bể cá không có mái che, nhà bể ấp dột nát, các bể ấp ít được sửa chữa, nâng cấp dẫn đến năng suất và tỷ lệ nở thấp. Ao nuôi cá bố mẹ, ương san cá giống không bảo đảm yêu cầu kỹ thuật. Hệ thống máng cấp nước vào ao không nguyên vẹn, nhiều ao không còn máng cấp. Trong sản xuất giống, mới chỉ đáp ứng được nhu cầu về số lượng các loại cá truyền thống, các đối tượng nuôi mới chưa đạt kết quả cao, chưa đáp ứng được nhu cầu cá giống mới cho nhân dân. Việc áp dụng quy trình kỹ thuật từ khâu chọn đàn tạo cá bố, mẹ, mật độ nuôi vỗ đàn cá và cho cá đẻ còn tùy tiện, chưa tuân thủ đúng quy trình quy định. Do tính cạnh tranh trên thị trường tiêu thụ, một số cơ sở cho cá đẻ quá sớm, sử dụng hoóc-môn liều cao cho cá đẻ trứng non nên tỷ lệ thụ tinh thấp, cá nở dị hình nhiều, chất lượng cá bột thấp. Mặt khác, đàn cá bố, mẹ chưa được thay mới, dẫn đến cận huyết, làm cho cá thoái hóa giống, khả năng chống chịu với môi trường kém, mức độ nhiễm bệnh cao. Đối với cá chép lai V1, hầu như các cơ sở mới sử dụng thế hệ F1 làm cá bố, mẹ do đó chất lượng cá giống không bảo đảm. Trên đây là những nguyên nhân dẫn đến chất lượng con giống giảm, sức chống chịu kém, mức độ nhiễm bệnh cao, làm cho cá thương phẩm chậm phát triển, kích cỡ nhỏ, ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng  đàn cá nuôi.

Để nâng cao chất lượng các loại thủy sản, đáp ứng nhu cầu của nhân dân, việc áp dụng đúng quy trình sản xuất cá giống, cải thiện cơ sở vật chất đóng vai trò quan trọng. Thời gian gần đây, nhằm bảo đảm uy tín, một số đơn vị chú trọng đến việc nâng cao chất lượng con giống thủy sản trước khi cung cấp ra thị trường. Xí nghiệp Giống cây trồng thủy sản giống Tứ Kỳ chuyên sản xuất cá giống rô phi đơn tính. Trại có 12 ao nuôi cá bố, mẹ và cá con; số lượng cá bố, mẹ khoảng 2 tấn. Để nâng cao chất lượng con giống trước khi cung cấp ra thị trường, trại tuân thủ nghiêm quy trình sản xuất cá giống. Cá bố mẹ được nhập từ Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1, cá phải đạt trọng lượng từ 0,5 kg trở lên xí nghiệp mới cho sinh sản. Khoảng 5 - 6 năm, đàn cá bố, mẹ được thay mới. Hệ thống ao nuôi cá được xây dựng theo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật, ao được kè xung quanh, không để cỏ dại mọc. Ao thường xuyên được nạo vét, phơi nắng khử trùng, tiêu độc trước khi đưa vào sử dụng. Toàn bộ các ao đều được sử dụng nguồn nước sạch. Thức ăn cho cá tùy thuộc từng giai đoạn sinh trưởng, phát triển. Đến giai đoạn cá sinh sản, việc thu trứng, cho ấp... đều được thực hiện nghiêm túc. Ông Vũ Văn Hừng, Phó Giám đốc xí nghiệp, cho biết: Để sản xuất được cá rô phi đơn tính, việc điều chỉnh thức ăn chuyển giới tính cho cá con đóng vai trò quan trọng, phải đủ lượng, thấp hơn hoặc nhiều hơn sẽ không bảo đảm chất lượng, hoặc tạo ra những con dị dạng, chậm phát triển về sau. Xí nghiệp hiện có một dây chuyền sản xuất cá rô phi đơn tính hiện đại, bảo đảm các con giống sản xuất ra đều khỏe mạnh, có khả năng thích ứng với môi trường. Mỗi năm, xí nghiệp cung ứng ra thị trường khoảng 3 triệu con cá giống. Số lượng này không đáp ứng đủ nhu cầu thị trường, vì vậy trong thời gian tới xí nghiệp tiếp tục đầu tư mở rộng sản xuất.

Trung tâm Quốc gia giống thủy sản nước ngọt miền Bắc hiện có 7,7 tấn cá bố, mẹ với nhiều loại cá khác nhau như: trắm, trôi, chép, rô phi... Mỗi năm, trung tâm cung ứng ra thị trường gần 60 triệu con cá giống các loại. Trung tâm có 50 nghìn m2 ao nuôi cá bố, mẹ; 9 bể ấp và 6 bình vây. Để bảo đảm chất lượng con giống trước khi xuất ra thị trường, trong quá trình sản xuất, trung tâm luôn tuân thủ nghiêm quy trình.  Cá bố, mẹ có nguồn gốc rõ ràng, có hồ sơ, được gắn chíp, đeo số tạo điều kiện thuận lợi cho việc kiểm tra, theo dõi. Các loại thức ăn cho cá bố, mẹ được bảo đảm chất lượng, không sử dụng các loại cám tăng trọng. Việc lấy trứng được thực hiện đúng thời điểm, môi trường ấp được tạo ra gần giống môi trường tự nhiên... vì vậy tỷ lệ nở cao, đạt trên 96%.  Hằng năm, trung tâm đều mở các lớp tập huấn cho cán bộ, công nhân làm các công việc trực tiếp, nhằm trang bị, nâng cao kiến thức, kinh nghiệm trong hoạt động sản xuất. Hệ thống cơ sở hạ tầng điện, ao nuôi, cấp thoát nước... luôn được trung tâm tu sửa thường xuyên. Đây cũng là yếu tố góp phần nâng cao chất lượng giống thủy sản. Về lâu dài, để bảo đảm chất lượng giống thủy sản trước khi cung cấp ra thị trường, các cơ sở sản xuất con giống trên địa bàn tỉnh cần đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng kỹ thuật. Trong đó, cần cải tạo hệ thống ao nuôi, điện, giao thông nội đồng, hệ thống cấp thoát nước, hệ thống làm giàu ô-xy, xử lý môi trường ao nuôi, nhất là diện tích nuôi cá bố, mẹ, ương san giống phải được nạo vét bùn đất bảo đảm đủ độ sâu và củng cố bờ ngăn bằng vật liệu cứng. Các cơ sở cần đưa các công nghệ sản xuất mới như: Công nghệ sản xuất cá rô phi đơn tính đực bằng phương pháp lai xa, sản xuất cá rô phi đơn tính bằng phương pháp chuyển đổi hoóc-môn... thay thế các quy trình công nghệ cũ. Các đơn vị cần thường xuyên tham gia các lớp tập huấn quy trình kỹ thuật về nuôi vỗ, cho đẻ các loại cá. Kỹ thuật ương san các loại cá giống là yếu tố quan trọng nhằm tạo ra đàn cá giống có chất lượng, khả năng chống chịu bệnh cao. Tuân thủ đúng quy định về cấp nước vào khu vực ao nuôi và xử lý nước trong ao trước khi thải ra môi trường. Không được sử dụng các loại hóa chất cấm để xử lý, cải tạo môi trường ao nuôi hoặc khử trùng, tiêu độc. Giống thủy sản trước khi bán ra thị trường cần được kiểm dịch để bảo đảm chất lượng con giống.

NGỌC THUỶ