Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến vấn đề tự do, hòa bình.
Ngày 16-8-1958, Người đã có “Thư gửi Đại hội nhân dân Việt Nam bảo vệ hoà bình”, nêu rõ: “Giữ gìn hoà bình là nhiệm vụ chung của toàn dân. Mỗi người dân Việt Nam phải là một chiến sĩ hăng hái đấu tranh cho hoà bình”.
Trong thư, Người hoan nghênh sự thành công của Đại hội Hoà bình thế giới ở Xtốc-khôm (Thụy Điển) và những thành tích của nhân dân Việt Nam ta góp phần vào sự nghiệp bảo vệ hoà bình thế giới. Bác cho rằng, nhiệm vụ của phong trào hoà bình (PTHB) hiện nay là kiên quyết đấu tranh đòi cho được giảm quân bị, ngừng thử và cấm dùng các thứ vũ khí nguyên tử và khinh khí. Bỏ các khối quân sự, các căn cứ quân sự ở nước ngoài. Ký hiệp ước an ninh tập thể châu Âu và châu Á. Chấm dứt mọi sự can thiệp, tôn trọng chủ quyền, độc lập, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của các dân tộc. Mở rộng việc trao đổi kinh tế, văn hoá giữa các nước trên nguyên tắc bình đẳng hai bên cùng có lợi.
Để nhân dân ta góp sức với nhân dân thế giới làm tốt nhiệm vụ đó, Người lưu ý Đại hội Hoà bình Việt Nam: PTHB phải gắn liền với phong trào độc lập dân tộc. PTHB cần đoàn kết tất cả các lực lượng đấu tranh cho hoà bình. PTHB Việt Nam cần kiên quyết chống sự can thiệp của đế quốc Mỹ vào miền Nam Việt Nam, kiên quyết đấu tranh cho Hiệp định Giơ-ne-vơ được thi hành đầy đủ để tranh thủ thống nhất nước Việt Nam bằng phương pháp hoà bình; tham gia động viên thi đua xây dựng miền Bắc vững mạnh để làm cơ sở cho cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà. Việt Nam ra sức ủng hộ phong trào độc lập dân tộc và hưởng ứng các PTHB quốc tế; đoàn kết chặt chẽ với nhân dân các nước xã hội chủ nghĩa, nhân dân các nước Á - Phi và nhân dân toàn thế giới.
Hồ Chí Minh là một trong các nhà sáng tạo lịch sử hiện đại. Sự lãnh đạo của Người đối với cuộc đấu tranh của nhân dân không những có tác dụng quyết định tới lịch sử Việt Nam mà còn ảnh hưởng đến tiến trình chuyển biến thời cuộc trên thế giới. Trên thực tế, trong khi đấu tranh vì độc lập, tự do, hòa bình cho dân tộc Việt Nam, Hồ Chí Minh cũng góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh cho hòa bình, hữu nghị và tiến bộ của nhân loại.
Ngày nay, tư tưởng Hồ Chí Minh về hòa bình, hợp tác hữu nghị được cụ thể hóa sâu sắc trong chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta: Việt Nam là bạn với tất cả các nước trong cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hòa bình, độc lập và phát triển. Tư tưởng về ngăn chặn chiến tranh, duy trì hòa bình, về tình hữu nghị và hợp tác của Hồ Chí Minh hoàn toàn phù hợp với xu thế chung của thế giới ngày nay. Những quan điểm và phương hướng của Người đã chỉ ra có thể vận dụng để giải quyết những vấn đề lớn về mối quan hệ giữa các dân tộc mà thời đại đang đặt ra. Vì vậy, nó trường tồn mãi mãi trong chúng ta.
HIỀN NHÂN (biên soạn)