Mạng xã hội - con dao 2 lưỡi. Bài cuối: Mạng ảo, trách nhiệm thật

Đại tá Bùi Xuân Hùng cảnh báo những người cố tình tung tin bịa đặt lên mạng xã hội
để phục vụ lợi ích cá nhân có thể bị xử lý hình sự

Không ít người còn mơ hồ về trách nhiệm sử dụng mạng ảo, tưởng rằng lập một trang Facebook và đăng tải thông tin là quyền tự do cá nhân mà không biết rằng nếu dùng Facebook đó để đăng tải thông tin bịa đặt, xuyên tạc, sai sự thật sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật…

Thông tin có trách nhiệm

Với sự phát triển của công nghệ thông tin, mạng xã hội (MXH) đã trở thành phương tiện chuyển tải thông tin hữu hiệu, thậm chí được coi là công cụ “làm báo cá nhân” của nhiều người. Do đó, đã và đang hình thành một bộ phận cư dân mạng là những “anh hùng bàn phím”, lên mạng "chém gió", bình luận vô tội vạ về bất cứ vụ việc, vấn đề, hiện tượng nào đang diễn ra.

Nhiều người đưa lên MXH những thông tin không có thật kiểu giật gân, những tin đồn không có kiểm chứng, những bình luận mang tính chủ quan, cảm tính cá nhân mà không cần biết ảnh hưởng tới cộng đồng và cá nhân, tổ chức có liên quan thế nào. Những vụ việc bắt giữ người, đốt xe hoặc đánh người vô cớ trong thời gian qua bắt nguồn từ những thông tin trước đó cho rằng có hiện tượng bắt cóc trẻ em, mổ lấy nội tạng... làm cho người dân trở nên quá cảnh giác và kể cả khi thông tin chưa được kiểm chứng họ cũng sẵn sàng hành xử trong tâm thế không còn lý trí.

Mỗi người tham gia MXH đều là một nguồn phát thông tin cho nên khi đăng tải thông tin lên đó phải có cách ứng xử như một nhà báo, có nghĩa là phải có khả năng thẩm định thông tin, giới thiệu thông tin và phải chịu trách nhiệm về thông tin mình đăng. Mỗi người sử dụng MXH cũng cần có sức đề kháng để không trở thành những nạn nhân hoặc tiếp tay cho những việc xấu mỗi khi nhấn nút like (thích) hoặc nút share (chia sẻ). "Không có share và like sẽ không có sức mạnh truyền thông MXH. Thế nhưng, share và like nhiều khi lại được sử dụng dễ dãi, vô thức, thiếu trách nhiệm, thậm chí có dụng ý không tốt sẽ dẫn đến hậu quả khôn lường. Do đó, share và like có trách nhiệm chính là đã chung tay để những điều tốt đẹp được lan tỏa, nhân lên mạnh mẽ, đồng thời góp phần ngăn chặn cái xấu, cái ác lan truyền", luật sư Đinh Ngọc Phán (Văn phòng Luật sư Tâm Đức Phúc) nói.

Có thể bị xử lý hình sự

Qua những vụ đưa thông tin thất thiệt lên MXH cho thấy việc tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về trách nhiệm đưa thông tin lên MXH còn nhiều bất cập. Một số người do hiểu biết chưa đầy đủ về pháp luật đã hành xử không đúng, thậm chí tự biến mình thành tội phạm. Bởi vậy, cùng với việc đẩy mạnh tuyên truyền giáo dục, phổ biến pháp luật, tăng cường quản lý nhà nước, các cơ quan chức năng phải xử lý nghiêm những đối tượng tung tin thất thiệt để cảnh báo, răn đe.

Đại tá Bùi Xuân Hùng, Chánh Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an tỉnh) cho biết: Hiện đã có quy định xử lý hành chính người tung tin thất thiệt trên MXH. Đối với những vụ mà mức độ nghiêm trọng ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, chẳng hạn như vụ tung tin máy bay rơi ở Nội Bài có thể xử lý hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự. “Hiện nay có tình trạng một số người kinh doanh trên Facebook muốn câu like, thu hút nhiều người theo dõi trang của mình để bán hàng nên đã tung tin thất thiệt, gây hoang mang dư luận. Có trường hợp tung tin thất thiệt lên mạng nhưng không có mục đích xấu, vô hại, nhưng cũng có chuyện như tung tin bắt cóc trẻ em gây hậu quả nghiêm trọng, khiến người dân hoang mang, nghi ngờ và đánh người vô tội, đốt xe. Trường hợp đó hoàn toàn có thể xem xét xử lý hình sự”, đại tá Hùng cho biết.

Đại tá Bùi Xuân Hùng nhấn mạnh lập Facebook để viết hoặc bình luận là quyền của mỗi người, nhưng một khi đã tham gia MXH thì mỗi cá nhân phải có trách nhiệm với cộng đồng, chịu trách nhiệm về thông tin mà mình đăng tải. Khi đăng thông tin và bình luận, tuy là quan điểm cá nhân nhưng phải thể hiện tính xây dựng, phù hợp với thuần phong mỹ tục chứ không thể lợi dụng MXH để đưa thông tin sai sự thật, nhằm mục đích trục lợi cá nhân hoặc bôi xấu người khác. Việc tung tin thất thiệt gây hoang mang cho mọi người là hành vi vi phạm pháp luật. Tùy thuộc vào nội dung tin đồn, tính chất, mức độ, động cơ của hành vi, hậu quả của việc tung tin tác động đến xã hội như thế nào sẽ có hình thức xử lý tương ứng, từ xử phạt hành chính đến xử lý trách nhiệm hình sự. "Vụ bắt người trái phép, đốt xe ô tô ở xã Hồng Lạc phải khởi tố để điều tra, xử lý nghiêm các đối tượng coi thường pháp luật, tránh những vụ việc tương tự xảy ra trong tương lai", đại tá Hùng khẳng định.

Luật sư Đinh Ngọc Phán cho biết việc cung cấp và sử dụng thông tin trên mạng ảo được điều chỉnh bởi Nghị định 174/NĐ-CP ngày 13.11.2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin và tần số vô tuyến điện. Cụ thể, hành vi cung cấp nội dung thông tin sai sự thật, vu khống, xuyên tạc, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức và danh dự, nhân phẩm của cá nhân sẽ bị phạt từ 20 - 30 triệu đồng; hành vi chủ động cung cấp nội dung thông tin sai sự thật, vu khống, xuyên tạc, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức và danh dự, nhân phẩm của cá nhân sẽ bị phạt 30 - 50 triệu đồng; hành vi cung cấp, trao đổi, truyền đưa hoặc lưu trữ, sử dụng thông tin số nhằm đe dọa, quấy rối, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác sẽ bị xử phạt từ 10 - 20 triệu đồng...

Vì thế, ý thức của những người sử dụng MXH cần được đặt lên hàng đầu. Thay vì vô tình biến mình thành những người thiếu trách nhiệm, mỗi cá nhân hãy suy nghĩ, hành động hướng tới những điều có ích cho cộng đồng, như thế việc sử dụng MXH sẽ góp phần giúp cho xã hội phát triển ổn định, lành mạnh.

PV

Sở Thông tin và Truyền thông cần thành lập bộ phận rà soát những thông tin thất thiệt trên MXH để cùng các cơ quan báo chí lên tiếng phản bác nhằm định hướng dư luận. Phối hợp với các cơ quan chức năng đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân, người dùng MXH, trong đó đặc biệt tuyên truyền về 3 trách nhiệm cho người sử dụng MXH. Đó là trách nhiệm phát ngôn phải chuẩn mực, đưa quan điểm, thông tin chính xác, tin cậy chứ không đưa tin bịa đặt nhằm mục đích xấu. Thứ hai, chia sẻ thông tin phải có kiểm chứng, lường trước việc có thể ảnh hưởng đến người khác. Thứ ba, phải có trách nhiệm đấu tranh, phản bác những thông tin sai sự thật, có thể gây hại cho người khác, cho cộng đồng.