Tình trạng gian lận, trốn thuế trong hoạt động môi giới bất động sản ngang nhiên tồn tại, đã khiến cho thị trường nhà đất thời gian qua bị méo mó, lộn xộn, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho nhà đầu tư, doanh nghiệp kinh doanh...
Các đại lý môi giới, tư vấn BĐS mọc lên như nấm tại các khu đô thị mới
Theo thống kê chưa đầy đủ của Sở Xây dựng, tỉnh ta hiện có gần 100 văn phòng, trung tâm giao dịch môi giới bất động sản (BĐS) với hàng trăm người hành nghề. Chỉ cần bỏ ra một khoản phí cho đội ngũ môi giới BĐS, người có nhu cầu về BĐS đã có thể dễ dàng tìm được mảnh đất, ngôi nhà phù hợp. Tuy nhiên, bên cạnh các văn phòng, trung tâm tổ chức hoạt động môi giới BĐS đúng quy định, có không ít trung tâm, văn phòng môi giới BĐS hoạt động không phép, không có chứng chỉ hành nghề. Hàng loạt hợp đồng môi giới BĐS được thực hiện với số tiền khổng lồ, nhưng người môi giới BĐS lại không phải nộp bất cứ khoản thuế nào từ hoạt động này...
Ngày 15-10-2007, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 153/2007/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Kinh doanh BĐS. Trong đó nêu rõ, các cá nhân hoạt động môi giới, định giá BĐS, quản lý, điều hành sàn giao dịch BĐS phải qua đào tạo, có giấy chứng nhận đã hoàn thành khóa đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về môi giới, định giá BĐS. Ngoài ra, cá nhân được cấp chứng chỉ định giá BĐS phải có bằng tốt nghiệp cao đẳng hoặc đại học, người quản lý, điều hành sàn giao dịch BĐS cũng phải có giấy chứng nhận đã hoàn thành khóa đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về quản lý, điều hành sàn giao dịch BĐS... Bắt đầu từ 1-1-2009, tất cả cá nhân, tổ chức môi giới BĐS phải có chứng chỉ đào tạo do Bộ Xây dựng ban hành. Sau hơn 2 năm nghị định được triển khai, số lượng các văn phòng, trung tâm môi giới BĐS trên địa bàn tỉnh ta vẫn không ngừng gia tăng, nhưng số người được cấp chứng chỉ hành nghề môi giới BĐS lại quá ít. Ông Nguyễn Xuân Quân, Phó phòng Quản lý nhà và thị trường BĐS (Sở Xây dựng) cho biết: Từ năm 2010, Sở Xây dựng đã triển khai cấp chứng chỉ hành nghề môi giới, định giá BĐS cho các đối tượng có nhu cầu trên địa bàn. Nhưng đến cuối tháng 6 -2011, Sở mới chỉ cấp chứng chỉ cho 43 người hoạt động môi giới BĐS, chiếm khoảng 10% tổng số người tham gia hoạt động môi giới BĐS. Đó là chưa kể tới hàng chục văn phòng, trung tâm môi giới BĐS không treo biển, không giấy phép hoạt động, không có văn phòng, trụ sở làm việc... Số người tham gia hoạt động môi giới BĐS ở những văn phòng này lên tới cả trăm người nhưng không hề có chứng chỉ.
Tình trạng nở rộ các văn phòng, trung tâm môi giới BĐS và người tham gia môi giới BĐS gia tăng trong thời gian qua, nhất là vào thời điểm giá BĐS “sốt” cao, thị trường sôi động khiến cho việc quản lý hoạt động này gặp không ít khó khăn, đặc biệt là đối với các văn phòng, trung tâm môi giới BĐS hoạt động không phép. Các văn phòng này chủ yếu làm ăn manh mún. Nguồn hàng và thông tin của họ chủ yếu dựa vào kinh nghiệm cá nhân và nghe ngóng được. Thậm chí có những văn phòng lượm lặt thông tin về rao bán BĐS được quảng cáo trên các báo, website, sau đó đứng ra giới thiệu cho người mua và người bán để kiếm phần trăm. Đối tượng này vẫn được gọi là “cò đất”, họ không treo biển hoạt động, không đăng ký kinh doanh với cơ quan chức năng, thường dùng nhà riêng làm văn phòng... Không ít người hoạt động môi giới BĐS theo “tâm lý đám đông”, thấy thị trường BĐS “sốt cao” cũng tham gia môi giới. Ngay cả những văn phòng môi giới BĐS có phép, hầu hết đều không ký hợp đồng môi giới trước mà chỉ thỏa thuận phí “hoa hồng” bằng miệng, có những thỏa thuận lên tới hàng chục triệu đồng/vụ môi giới thành công. Các hợp đồng môi giới bằng miệng này khiến cho ngành chức năng không thể kiểm soát được các giao dịch môi giới. Bà Phạm Thị Mai, Cục trưởng Cục Thuế tỉnh cho biết: BĐS là loại hàng hóa đặc biệt. Hình thức giao dịch trên thị trường khá phức tạp. Người dân thường mua bán nhà, đất qua một người trung gian làm môi giới. Khi giao dịch được thực hiện, người bán thường trả phí môi giới từ 1-2% trên tổng giá trị giao dịch thực tế cho người môi giới nhưng Nhà nước không thu được thuế từ khoản thu nhập này của người môi giới. Bên cạnh đó, các văn phòng, trung tâm khi tham gia hoạt động môi giới BĐS không đăng ký khai báo thuế, khi thực hiện cũng không có hợp đồng môi giới, không có hóa đơn chứng từ thu phí môi giới, khiến cho ngành thuế không thể kiểm soát được các giao dịch, gây thất thu ngân sách nhà nước. Nhiều vụ giao dịch môi giới BĐS lên tới hàng chục triệu đồng, thậm chí cả trăm triệu đồng nhưng người môi giới BĐS không phải chịu bất cứ khoản phí, khoản thuế nào... Một số trường hợp, khi cơ quan thuế đến kiểm tra thì đại diện văn phòng môi giới BĐS cho biết là chỉ treo biển thôi chứ môi giới, tư vấn hoàn toàn “miễn phí” nên không thể nói họ trốn thuế! Theo tính toán, nếu vào thời điểm “sốt” BĐS, khoảng 100 văn phòng, trung tâm môi giới BĐS trên địa bàn đều hoạt động, mỗi ngày 1 văn phòng chỉ cần thực hiện 1 hợp đồng môi giới BĐS, số tiền trả cho mỗi hợp đồng môi giới khoảng 10 triệu đồng, thì tính ra, mỗi ngày Nhà nước sẽ thất thu tới 100 triệu đồng ngân sách.
Tình trạng hoạt động môi giới BĐS không phép, người không có chứng chỉ môi giới, định giá BĐS, tình trạng gian lận, trốn thuế trong hoạt động môi giới BĐS ngang nhiên tồn tại, đã khiến cho thị trường BĐS thời gian qua bị méo mó, lộn xộn, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nhằm ngăn chặn và đẩy lùi các hoạt động môi giới BĐS không phép, kiểm soát chặt chẽ các hoạt động môi giới BĐS chống thất thu ngân sách nhà nước, thời gian qua Sở Xây dựng cũng đã tổ chức các đợt kiểm tra hoạt động môi giới BĐS trên địa bàn TP Hải Dương. Tuy nhiên, theo đại diện lãnh đạo Sở Xây dựng, việc kiểm tra cũng chỉ dừng lại ở kiểm tra chứng chỉ hành nghề còn kiểm tra giấy phép hoạt động, việc thu phí, lệ phí... lại không thuộc lĩnh vực của ngành quản lý. Sở Xây dựng đang đề xuất với UBND tỉnh thành lập đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra, rà soát, chấn chỉnh lại tất cả các văn phòng, trung tâm hoạt động môi giới BĐS, có biện pháp xử lý cụ thể với từng trường hợp, đối tượng vi phạm nhằm hạn chế những tác động xấu từ chính hoạt động này mang lại cho thị trường BĐS. Trước mắt, để lành mạnh hóa hoạt động môi giới BĐS trên địa bàn tỉnh đòi hỏi các cấp, các ngành liên quan phải phối hợp chặt chẽ, tăng cường phát hiện kiểm tra, ngăn chặn và xử lý triệt để các hoạt động môi giới BĐS không phép, không chứng chỉ hành nghề.
HÀ VY
