Để tránh tình trạng nông dân sau thu hoạch đốt rơm, rạ gây lãng phí và ô nhiễm môi trường, chúng tôi xin hướng dân một số kỹ thuật xử lý rơm, rạ như sau:
1. Chế phẩm Fito-Biomix RR:
Với ruộng trũng, thường gặt ngang cây lúa. Tiến hành trộn đều 200 gam chế phẩm Fito - Biomix với 3 kg đất bột hoặc cát sạch, sau đó trộn tiếp với 200 ml chế phẩm H2S. Rắc đều hỗn hợp, kết hợp với 20 - 25 kg vôi bột rắc cho 1 sào bắc bộ trước khi tiến hành cày giập rạ 2-3 ngày. Ruộng sau 7 - 10 ngày là cấy được. Lưu ý: Giai đoạn xử lý chế phẩm luôn giữ mức nước ở ruộng 7-10 cm.
Với chân ruộng vàn, vàn cao: Gặt sát gốc rạ, thu rơm, rạ vào một góc ruộng, xử lý tại ruộng. Tập trung thành từng đống (khoảng 1 tấn/ đống để ủ). Mỗi đống ủ có chiều dài khoảng 2m, chiều cao từ 1,5-1,6m, cứ mỗi lớp 30 cm rơm, rạ thì tưới một lượt chế phẩm Fito - Biomix RR. Sau đó dùng ni-lông che phủ, bảo đảm duy trì nhiệt độ đống ủ ở mức 40 độ C. Sau 10 - 15 ngày, kiểm tra và đảo trộn đống ủ. Rơm, rạ sau ủ từ 25-30 ngày phân hủy thành phân hữu cơ rất thích hợp để bón cho cây trồng.
2. Chế phẩm Trichoderma:
Đối với rơm, rạ còn trên ruộng: Phun 2 bình 16 lít chế phẩm (25g Trichoderma + 30ml Amino Humate) cho 1 sào Bắc Bộ vào ruộng rạ trước khi phay lồng đất 2 - 3 ngày.
Đối với rơm, rạ chất thành đống: Hòa 1 kg chế phẩm Trichiderma và 200 ml Amino Humate Tam Nông vào 150 - 200 lít nước, tưới bằng ô-doa theo từng lớp cho vừa đủ ẩm (nắm chặt chất ủ vào bàn tay thấy có nước rỏ ra kẽ tay là có độ ẩm vừa phải khoảng 60 - 65 %). Khi đống ủ cao đến 1,5 m thì dùng bạt phủ kín để giữ ẩm. Sau 8 - 9 ngày, phải kiểm tra, nếu thấy nóng quá thì phải dỡ bạt ra, đảo lộn phía ngoài vào trong và thêm nước. Khoảng 8 -9 ngày sau kiểm tra lại, nếu thấy mốc trắng mọc dày thì tưới thêm nước. Phải giữ ẩm độ của đống ủ luôn cao hơn 70% để chất thải chuyển hoàn toàn thành phân (quy trình này diễn ra ra tối đa trongvòng 15 - 20 ngày sau ủ). Phân ủ hoai ẩm và đen mịn. Lưu ý, không nên để đống ủ bị khô, nếu ủ khô thì đống ủ chỉ còn bột trắng, nhẹ xốp vì chất dinh dưỡng bị mất hết, chỉ còn chất khoáng vô cơ.
KS. NGUYỄN XUÂN NAM(Trung tâm Khuyến nông tỉnh)