Kỹ năng mềm của người lao động: Thiếu và yếu

Nhiều người lao động còn thụ động trong công việc (ảnh mang tính chất minh họa)

Nhiều mặt hạn chế

Mới đây lãnh đạo Công ty TNHH May Đồng Tâm (TP Hải Dương) đã quyết định thanh lý hợp đồng lao động trước thời hạn với một nữ công nhân. Nguyên nhân do trong quá trình làm việc nữ công nhân này đã thiếu tinh thần hợp tác. Cả dây chuyền may chỉ có một chiếc máy "ép sim". Nhưng khi được giao, nữ công nhân làm việc chậm chạp, không khoa học nên hiệu quả thấp, hàng tồn ở công đoạn này tăng cao, khiến các công nhân trong chuyền làm ở các công đoạn khác thiếu việc, phải ngồi chờ. Tuy nhiên, khi cán bộ quản lý chuyển bớt hàng tồn cho người khác làm thì công nhân này tỏ thái độ bất bình, cho rằng việc san hàng như thế sẽ khiến thu nhập của mình bị giảm sút. Thậm chí người này còn dỗi, không làm tiếp khi hàng được chuyển lại và có lời lẽ khó nghe với mọi người ngay tại nơi làm việc. Đây chính là biểu hiện của thái độ giao tiếp kém và khả năng làm việc không khoa học, không có tinh thần làm việc nhóm.

Thiếu tinh thần làm việc nhóm là nhận định của rất nhiều chủ sử dụng lao động đối với lao động phổ thông hiện nay. Anh Nguyễn Văn Thiên, Giám đốc một doanh nghiệp tư nhân chuyên về lĩnh vực lắp đặt điện chiếu sáng ở phường Ngọc Châu (TP Hải Dương) cho biết đặc thù công việc kinh doanh của doanh nghiệp đòi hỏi NLĐ phải có tinh thần làm việc nhóm cao. Tuy nhiên, một số người lao động (NLĐ) hay có biểu hiện "chọn việc nhẹ nhàng". Cứ có việc nặng hoặc vất vả lại tìm cớ lẩn trốn. Thậm chí chỉ cần thấy người quản lý không sâu sát là lại chểnh mảng công việc, giải lao liên tục.

Thiếu tính sáng tạo, luôn thụ động trong công việc cũng là tình trạng chung của nhiều NLĐ hiện nay. Ông Nguyễn Trung Kiên, Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH May Formostar Việt Nam cho biết công đoàn công ty thường xuyên phát động, khuyến khích NLĐ đề xuất các đề tài làm lợi trong sản xuất. Tuy nhiên, hầu như chỉ có tổ may mẫu và công nhân kỹ thuật tìm ra các phương pháp cải tiến. Còn các công nhân ở bộ phận sản xuất trực tiếp rất ít đề xuất. Trong khi đó, chính những công nhân làm trực tiếp có rất nhiều điều kiện thuận lợi có thể đề xuất sáng kiến.

Kết quả phong trào "Lao động giỏi, lao động sáng tạo" do Liên đoàn Lao động tỉnh phát động trong nhiều năm qua cũng chỉ ra rằng số công nhân, lao động trực tiếp có các sáng kiến làm lợi luôn chiếm tỷ lệ rất nhỏ.

Khẩn trương thay đổi

Các trường nghề cần quan tâm nhiều hơn đến đào tạo kỹ năng mềm cho người lao động

Sở dĩ NLĐ yếu về các kỹ năng mềm do phần lớn họ từ khu vực sản xuất nông nghiệp chuyển sang. Họ thiếu tác phong công nghiệp và thường thụ động trong công việc. Theo tổng hợp của Liên đoàn Lao động tỉnh, Hải Dương hiện có khoảng 30% số lao động đang làm việc chưa qua đào tạo hoặc mới được đào tạo ngắn hạn, hơn 60% tốt nghiệp từ bậc THPT trở xuống. Trình độ chuyên môn, học vấn hạn chế cũng khiến NLĐ chưa nhận thức và phát huy được các kỹ năng mềm trong công việc.

Tới đây, khi cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 bùng nổ, yêu cầu đặt ra đối với NLĐ là nếu không nâng cao trình độ tay nghề, phát huy thuần thục các kỹ năng mềm thì rất khó giữ được vị trí việc làm của mình. NLĐ có thể còn phải cạnh tranh với nguồn lao động chất lượng của các nước trong và ngoài khu vực. Do đó, NLĐ phải có ý thức trang bị các kỹ năng mềm, xây dựng phong cách lao động sáng tạo.

Tiến sĩ Phạm Trung Thanh, Chủ tịch Hội Cựu giáo chức tỉnh đã tham gia công tác giảng dạy và quản lý đào tạo một số ngành nghề cho rằng để đạt được yêu cầu này, NLĐ phải hình thành được tác phong khẩn trương, nhanh nhẹn, luôn có tâm thế sẵn sàng hoàn thành các nhiệm vụ được giao với kết quả cao nhất. Tích cực tìm tòi, phát hiện cái mới trong quá trình sản xuất. Có ý thức quan tâm đến người khác, kết hợp làm việc nhóm đạt hiệu quả cao. Các nhà trường, nhất là các đơn vị đào tạo nghề cần quan tâm nhiều hơn đến việc đào tạo kỹ năng mềm cho NLĐ. Tổ chức công đoàn và các doanh nghiệp  hỗ trợ trang bị các kỹ năng mềm cần thiết cho NLĐ ngay từ khi bắt tay vào công việc được giao.

NGỌC THANH