Hiện nay nhiều nhà vườn băn khoăn, lúng túng không biết cải tạo vườn ra sao cho năng suất ổn định và thu hoạch dễ dàng. Xin đưa ra một số biện pháp cải tạo vườn tạp như sau:
- Xác định cây bỏ, cây để: Cần loại bỏ (những cây quá già cỗi, cây bị sâu bệnh nặng,...), giữ lại những cây trồng có giá trị kinh tế cao, các cây trồng có thời vụ chín sớm, muộn khác nhau...
- Vệ sinh vườn: Đây là biện pháp đơn giản nhưng rất có hiệu quả trong phòng trừ sâu bệnh. Các cây chặt bỏ cần đào cả gốc rễ, xử lý đất bằng vôi tả, dọn cỏ, rác, lá cây, phát quang bụi rậm, cành lá bị bệnh đem gom đốt.
- Đốn đau: Đối với những cây nhiều tuổi, cao, to có chiều cao hơn 10m và ở vị trí bằng phẳng, quang đãng thì nhà vườn có thể tiến hành hạ thấp độ cao bằng cách dùng cưa, cưa ngang thân chỉ để độ cao ở mức 1,5-2m để cây ra nhiều lộc mới. Tùy độ lớn của cây cần tỉa bớt cành lộc, chỉ để lại từ 4-6 cành phân bố đều 4 hướng. Việc đốn đau cần tiến hành ngay sau khi thu hoạch quả để cành lộc sớm phát triển và cho quả năm sau.
- Đốn phớt: Nếu vườn có nhiều cây đan xen, chủng loại khác nhau và phát triển không đồng đều thì nên tiến hành cắt tỉa toàn bộ những cây có cành tán mọc tự do, cành vượt, cành yếu, cành tăm, cành ở trong tán để cây được thông thoáng. Trên các cành mới cưa, các chồi mới sẽ mọc nhiều, chỉ nên để 3-5 cành phân bố đều ra các hướng để tận dụng ánh sáng.
- Đốn tỉa thoáng: Hằ̀ng năm sau khi thu hoạch quả xong người trồng cần tỉa thưa cắt bỏ cành sâu, bệnh, cành tăm không có khả năng cho thu hoạch, cành mọc đan xen trong tán, những cành mang hoa của năm trước nhưng không ra quả...
Sau khi cắt tỉa xong người trồng cần bón phân ngay để thúc cho cành mùa thu ra sớm và sung sức để làm cành mẹ cho vụ xuân năm sau. Dưới hình chiếu của tán, dùng cuốc, xẻng đào sâu khoảng 20 - 25 cm, rộng 25 - 30 cm xung quanh tán. Sau đó dùng phân chuồng hoai mục (khoảng 25 - 30 kg/cây) trộn lẫn với phân hỗn hợp NPK 16-16-8 hoặc 20-20-10( 0,5 - 1 kg/cây).
Chú ý: Nhằm giảm thiểu tỷ lệ bệnh trên các cành đã cưa đốn nhà vườn cần bôi những hóa chất chống sâu bệnh lên vết cắt của cây như xanh methylen, nước vôi tôi... Đồng thời cần bón phân, tưới nước giữ ẩm cho cây để giúp chồi mới mọc tốt, sinh trưởng khỏe. Nên giữ cây có chiều cao nhất định bằng cách dùng 1 gậy có chiều cao khoảng 4m để làm cữ, sau đó những cành nào vượt chiếc gậy đó thì tiến hành cắt bỏ luôn.
KS. TRẦN THỊ LIÊN
(Trạm Khuyến nông Nam Sách)