Là dòng họ lâu đời ở khu dân cư Lễ Quán (phường Thạch Khôi, TP Hải Dương), họ Phạm Văn có truyền thống hiếu học và yêu nước.
Lễ trao thưởng của dòng họ Phạm Văn được tổ chức tại sân đình Lễ Quán
Ngày nay, dòng họ vẫn lưu truyền những câu chuyện về các tấm gương thế hệ trước cho con cháu noi theo.
Những năm đầu thế kỷ XX, gia đình cụ Phạm Văn Cún đã vượt đường xa, vào Phủ Lý (Hà Nam) mời thầy danh tiếng về dạy cho con cháu trong họ. Trong 2 cuộc kháng chiến, họ Phạm Văn đã đóng góp sức người sức của vào công cuộc giải phóng đất nước. Ông Phạm Văn Thăng là Bí thư chi bộ đầu tiên của xã Thạch Khôi ngày ấy.
Ban khuyến học dòng họ Phạm Văn được thành lập từ năm 2011, với sự khởi xướng của ông Phạm Văn Thắng. Vốn là giáo viên cấp 3 đã nghỉ hưu, ông Thắng từ lâu đã nung nấu ý định xây dựng phong trào khuyến học cho dòng họ. Nhưng ông không phải trưởng họ nên trong quá trình vận động, ông đã đi gặp từng cụ cao niên để đề xuất ý tưởng và đều được các cụ ủng họ nhiệt tình.
Tuy mới thành lập được 5 năm nhưng Ban khuyến học dòng họ Phạm Văn hoạt động khá bài bản và hiệu quả. Hằng năm, trước khi khai giảng năm học mới, Ban khuyến học lại tổ chức trao thưởng cho học sinh có thành tích tốt trong năm học. Lễ phát thưởng được tổ chức trang trọng tại sân đình Lễ Quán.
“Chúng tôi tổ chức ở sân đình để tăng tính thiêng liêng cho buổi lễ. Những chi tiết nhỏ đều được chuẩn bị chu đáo như chương trình văn nghệ do chính con em trong họ biểu diễn, phong bì phát thưởng được đặt in riêng có lô-gô dòng họ. Các cháu nhận thưởng được ngồi trên vị trí trang trọng nhất để các cháu cảm thấy hãnh diện, tự hào”, ông Phạm Văn Thắng, Trưởng Ban khuyến học dòng họ cho biết.
Không chỉ tuyên dương, khen thưởng những học sinh đạt danh hiệu học sinh giỏi, đoạt giải trong các kỳ thi mà Ban khuyến học dòng họ Phạm Văn còn có phần thưởng động viên, khuyến khích các cháu học mầm non có phiếu bé ngoan để các cháu cảm nhận được niềm vui đến trường. Phần thưởng tuy không lớn nhưng học sinh trong họ đều rất háo hức, mong chờ. Đó là một động lực để các cháu quyết tâm trước mỗi kỳ thi cũng như trong cả quá trình học tập, rèn luyện.
Bên cạnh việc phát thưởng cho học sinh đạt thành tích cao, các bậc ông bà, cha mẹ trong họ Phạm Văn đều quan tâm, rèn giũa việc học cho con em. Học sinh phổ thông được chỉ bảo sát sao, sinh viên tốt nghiệp cao đẳng, đại học được khuyến khích học lên các cấp cao hơn, thực hiện các công trình nghiên cứu khoa học, phát minh sáng kiến... Nhờ vậy, phong trào học tập trong họ Phạm Văn ngày càng sôi nổi, đạt nhiều thành tích. Số lượng học sinh được khen thưởng tăng lên hằng năm. Nếu như năm 2011 khi Ban khuyến học bắt đầu được thành lập, có 46 học sinh đủ tiêu chuẩn khen thưởng, thì đến năm 2014, 2015, con số này đã tăng lên hơn 70 học sinh. Tất cả các cháu trong độ tuổi đi học đều được đến trường, không cháu nào mắc tệ nạn xã hội. 70% số hộ trong dòng họ đạt danh hiệu “Gia đình hiếu học”, có những gia đình đạt danh hiệu “Gia đình hiếu học xuất sắc”.
Quỹ khuyến học của họ Phạm Văn cũng tăng đều theo các năm, dựa trên sự tự nguyện đóng góp của gia đình trong họ, đặc biệt là những người đi làm ăn xa và thành đạt. Những dịp phát thưởng đầu năm học mới, giỗ tổ, Thanh minh là thời điểm Ban khuyến học vận động quỹ hiệu quả nhất. Có nhiều người con đi làm ăn xa thường xuyên liên hệ với Ban khuyến học để ủng hộ khi cần thiết. Tổng số quỹ vận động được gần 60 triệu đồng, số dư của quỹ thường nằm trong khoảng 30 triệu đồng.
Với những hoạt động khuyến học tích cực và hiệu quả, dòng họ Phạm Văn được Hội Khuyến học phường Thạch Khôi lựa chọn là 1 trong 5 dòng họ xây dựng thí điểm mô hình “Dòng họ học tập”.
Theo đánh giá, khảo sát của Hội Khuyến học phường, dòng họ Phạm Văn được 92 trong tổng số 100 điểm, xứng đáng là “Dòng họ học tập”. Ông Phạm Quang Đối, Phó Chủ tịch thường trực Hội Khuyến học phường Thạch Khôi nhận xét: “Ban khuyến học dòng họ Phạm Văn tuy ra đời chưa lâu nhưng hoạt động khá hiệu quả, khơi dậy phong trào học tập sôi nổi. Lễ trao thưởng hằng năm của họ Phạm Văn đã trở thành lễ trao thưởng mẫu để các dòng họ khác trong phường học tập. Từ khi họ Phạm Văn làm tốt buổi lễ này đã hình thành một nét văn hóa mới trong công tác khuyến học ở Thạch Khôi. Đó là các dòng họ đến tham dự trao thưởng của nhau để giao lưu, kết nối”.
Công tác khuyến học ở dòng họ Phạm Văn cho thấy, khuyến học không nhất thiết phải là những việc làm đao to búa lớn. Người làm khuyến học chỉ cần có tâm và quan tâm đến từng chi tiết nhỏ trong động viên, khuyến khích con em là đã có thể mang lại những hiệu quả to lớn.
VIỆT HÒA
