Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Đảng bộ và nhân dân Hải Dương đã viết nên 10 chữ vàng truyền thống: "Đoàn kết - Tự lực - Sáng tạo - Hy sinh - Chiến thắng".
Cách đây 65 năm, vào ngày 19-12-1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp. Người nói: "Hỡi đồng bào! Chúng ta phải đứng lên. Bất kỳ đàn ông, đàn bà, bất kỳ người già, người trẻ, không phân biệt tôn giáo, đảng phái, dân tộc, hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên chống thực dân Pháp". Chính từ giờ phút đó, quân và dân Hải Dương đã cùng với cả nước, kiên cường vượt lên mọi khó khăn, gian khổ, ác liệt, triệu người như một, dũng cảm, sáng tạo trong đấu tranh cách mạng, tiến hành một cuộc chiến tranh trường kỳ gian khổ, tự lực cánh sinh, trên một địa bàn mang tính chiến lược. Đó là một cuộc chiến tranh du kích với đầy đủ tính chất toàn dân, toàn diện, cuối cùng đã giành thắng lợi vô cùng to lớn, đánh thắng cuộc chiến tranh tổng lực của thực dân Pháp và bọn tay sai phản động, giải phóng miền Bắc, hậu thuẫn vững chắc cho cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.
Nhìn lại chín năm kháng chiến trường kỳ và anh dũng, chúng ta càng tự hào về sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh và quyết tâm của toàn dân, "thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ" (Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến). Thực dân Pháp đã đưa đến địa bàn chiến lược này một lực lượng tinh nhuệ lớn với trang bị hiện đại, nhằm cố gắng bảo vệ tuyến đường 5 huyết mạch, bình định vùng địa bàn quan trọng ở trung tâm đồng bằng Bắc Bộ, nối liền cảng Hải Phòng với Thủ đô Hà Nội. Chúng mở không biết bao nhiêu chiến dịch càn quét: Sứa Biển, Trái Chanh, Lạc Đà, Cá Măng... Đồn bốt địch cắm ở khắp nơi. Đâu đâu cũng có cảnh đầu rơi máu chảy... Nhưng dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, quân dân ta đã nhất tề hưởng ứng Lời kêu gọi thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, lập công xuất sắc. Bên cạnh các đơn vị quân đội chủ lực (Trung đoàn 42, Đại đội 126, Đại đội 29...), các đơn vị bộ đội địa phương, dân quân du kích ở khắp các làng xã, như thiên la địa võng, làm cho quân thù ăn không ngon, ngủ không yên. Nơi có đường giao thông thì phá đường, phá cầu, rào sông... ngăn bước tiến của địch. Nơi nào có đồn, có bốt thì liên tục quấy rối, tiêu diệt địch. "Tiếng sấm đường 5" là chiến công oanh liệt của bộ đội và du kích các huyện Kim Thành, Nam Sách, Cẩm Giàng, cũng như quân dân toàn tỉnh, xứng đáng với lời khen của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Du kích như cá, nhân dân là như nước", mong các cháu "giết cho nhiều giặc, cướp cho nhiều súng"... Tỉnh ta đã từng bước chủ động xây dựng căn cứ kháng chiến, khu du kích vững chắc, xây dựng tiềm lực về mọi mặt, vừa chiến đấu vừa xây dựng lực lượng kháng chiến lâu dài và đã giành thắng lợi cuối cùng. Ngày 30-10-1954, tỉnh ta tiếp quản các vị trí trên đường 5, đường 17, sau đó tiến vào tiếp quản thị xã Hải Dương, trong niềm hân hoan toàn thắng. Và vào lúc 15 giờ cùng ngày, hơn hai vạn bộ đội, cán bộ và nhân dân thị xã Hải Dương và vùng phụ cận đã về dự cuộc mít-tinh lớn tại vườn hoa Độc Lập (Quảng trường Độc Lập), mừng Hải Dương giải phóng, sạch bóng quân xâm lược.
Qua cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Đảng bộ và nhân dân Hải Dương đã viết nên mười chữ vàng truyền thống: "Đoàn kết - Tự lực - Sáng tạo - Hy sinh - Chiến thắng". Cùng với chiến công trong kháng chiến chống Mỹ, nhân dân và lực lượng vũ trang nhân dân toàn tỉnh, của cả 12 huyện, thị xã, thành phố và của 62 phường, xã, thị trấn đã được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Đó mãi mãi là trang sử vàng, tô thắm truyền thống vẻ vang của tỉnh, là nền tảng vững chắc để Đảng bộ và nhân dân tỉnh ta viết tiếp trang sử mới, xây dựng và bảo vệ miền Bắc, đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước trong chiến dịch Đại thắng mùa xuân 1975 lịch sử.
Phát huy truyền thống anh hùng của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Đảng bộ và nhân dân Hải Dương đang ra sức thi đua thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV, xây dựng tỉnh ta thành một tỉnh giàu về kinh tế, mạnh về quốc phòng, nhân dân ấm no, hạnh phúc, dân chủ, công bằng, văn minh như lòng mong muốn của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.
HỮU NGUYỄN