Gas: 4 tháng, 7 lần tăng giá!

Trong khi giá gas thế giới có xu hướng giảm thì giá gas bán lẻtrong nước lại tăng đến hai lần trong mười ngày qua

Điều đáng nói đây là lần tăng thứ bảy chỉ trong vòngbốn tháng qua, trong khi đó giá gas thế giới lại đang có xu hướng giảm.Nhiều chuyên gia cho rằng đang có dấu hiệu bất thường trong mối quan hệgiữa các đầu mối kinh doanh gas với hệ thống phân phối.

Sức mạnh đại lý

Trong những ngày cuối tháng 4 đến đầu tháng 5, nhiềuđại lý trên địa bàn quận Phú Nhuận, Bình Thạnh, Gò Vấp (TP Hồ Chí Minh) đã tựtăng giá bán lẻ mỗi bình gas 12kg thêm 4.000-6.000 đồng. Lý do được cácđại lý đưa ra là giữa tháng 4 nhiều công ty đầu mối đã tăng giá bán sỉ4.000 đồng nhưng không tăng giá bán lẻ đến tay người tiêu dùng.

Ông Lê Phúc Đại, tổng giám đốc Công ty cổ phần nănglượng Đại Việt (Vinagas), xác nhận do chi phí tăng nên các công ty đầumối có siết lại chiết khấu cho đại lý. Tương tự, SP cũng giảm chiếtkhấu cho đại lý và gặp phải sự phản ứng quyết liệt, đỉnh điểm là cácđại lý tự tăng giá bất chấp quy định của Nhà nước là chỉ có doanhnghiệp (DN) đầu mối mới được quyết định việc tăng hay giảm giá.

Điều bất ngờ là thay vì chấn chỉnh các đại lý, SP lạicông bố tăng giá bán lẻ, một động thái được xem như hợp thức hóa việctăng giá không đúng của các đại lý.

Ông Hoàng Anh, phó chủ tịch Chi hội Gas miền Nam,thẳng thắn: “Xét các yếu tố đầu vào ở thời điểm này, tôi không thấy cólý do gì để tăng giá bán lẻ. Chưa kể giá gas nhập khẩu lại đang cókhuynh hướng giảm trong mấy ngày gần đây”. Cụ thể, do giá dầu thô giảmnên giá gas hợp đồng (CP) trên thế giới thời gian gần đây giảm 75-100USD/tấn, hiện chỉ còn 900 USD/tấn.

Dù SP tăng giá nhưng các công ty kinh doanh gas kháccó bình gas mức giá tương đương với SP vẫn không tăng và đưa ra khuyếncáo các đại lý nếu tự ý tăng sẽ chịu trách nhiệm khi cơ quan chức năngkiểm tra. T

rước đây khi gọi gas, người tiêu dùng sẽ không bị đòihỏi thêm tiền vận chuyển và dường như đương nhiên được tặng chai nướcrửa chén hay gói đường. Nhưng nay để hợp thức hóa việc tăng giá, một sốđại lý yêu cầu người tiêu dùng thêm tiền chi phí vận chuyển, hoặc chongười tiêu dùng lựa chọn giữa giá bán có khuyến mãi khác với giá khôngkhuyến mãi...

Diễn biến giá gas loại bình 12kg từ đầu tháng 2-2011 đến nay

Mất kiểm soát

Giám đốc một công ty đầu mối giải thích: “Sở dĩ cáccông ty muốn cắt bớt mức chiết khấu cho tổng đại lý và đại lý vì hiệnnay khu vực trung gian này hưởng lợi tức quá cao, nhưng mong muốn nàykhông thành vì các DN đầu mối chưa đủ mạnh”. Trong khi đó, ông HoàngAnh thì cho rằng do cách thức phân phối hiện nay nặng về mua đứt bánđoạn nên các DN đầu mối gần như không kiểm soát nổi hệ thống tổng đạilý, đại lý. “Nhiều công ty chủ yếu bán sỉ xuống đến trạm chiết là coinhư xong, trong khi từ đây xuống đến tay người tiêu dùng còn nhiều khâutrung gian nữa. Càng nhiều trung gian thì sự lệch lạc càng nhiều” - ôngHoàng Anh nói.

Theo giám đốc một công ty gas, dù chi phí hoạt độngcủa các đại lý hiện đã tăng lên nhiều, nhưng lợi nhuận ròng của mộtbình gas cho một đại lý gần 40.000 đồng là quá cao.

Phân tích vì sao đại lý có thể gây sức ép ngược trởlại các công ty kinh doanh gas, một chuyên gia trong ngành cho rằng DNđầu mối không nắm chắc chi phí của các khâu bên dưới nên dù biết làkhâu trung gian được hưởng lợi quá nhiều cũng khó lòng ép được họ. Vìthế, mặc dù luật quy định trách nhiệm của DN đầu mối là kiểm soát giábán đến tay người tiêu dùng nhưng trên thực tế DN đầu mối đã trao quyềnấy cho các tổng đại lý và đại lý.

Không chỉ chuyện tăng giá bất hợp lý, người tiêu dùngcòn thắc mắc không hiểu vì sao cũng cùng nguồn gas, vỏ bình gas và phụkiện như nhau nhưng giá giữa các thương hiệu lại chênh lệch nhau rấtxa. Chẳng hạn cũng là bình 12kg, nhưng giá của SP là 382.000 đồng,Saigon Gas là 388.000 đồng, bình màu vàng của Gia Đình Gas đến 398.000đồng, Shell Gas có nơi bán 410.000 đồng, có nơi là 424.000 đồng...

Câu chuyện DN đầu mối không khiển nổi hệ thống phânphối đã xảy ra từ lâu, vì thế giới kinh doanh gas hi vọng nghị định 107ra đời năm 2009 sẽ chấn chỉnh lại trật tự khi quy định mỗi tổng đại lýhay đại lý chỉ được ký hợp đồng với tối đa ba thương nhân đầu mối.

Tuy nhiên quy định này trên thực tế đã bị vô hiệu hóa.Hiện các đại lý có thể bán cho nhiều thương hiệu gas khác nhau, chẳngkhác gì mấy so với trước khi có nghị định.

“Chừng nào hệ thống đại lý gas thật sự bán hàng vàhưởng hoa hồng chứ không phải mua đứt bán đoạn như hiện nay thì tìnhhình mới có thể cải thiện” - giám đốc một công ty gas nhận định.

Lê Nguyên Minh (TT)