Ðể không còn gánh nặng nợ vì xây dựng nông thôn mới

Tuy nhiên, sau xây dựng NTM có không ít địa phương trong tỉnh đang phải gánh nợ lớn.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, toàn tỉnh hiện đang nợ các nhà thầu thi công 1.348,3 tỷ đồng xây dựng NTM. Trong đó, 46 xã đã được tỉnh công nhận đạt chuẩn NTM còn nợ hơn 500 tỷ đồng, bình quân mỗi xã nợ 11,1 tỷ đồng. 18 xã được tỉnh hỗ trợ theo cơ chế đặc thù nhưng chưa hoàn thành xây dựng NTM nợ hơn 135 tỷ đồng, các xã còn lại nợ gần 701 tỷ đồng. Một số xã nợ nhiều như Tân Dân (Chí Linh), Hồng Hưng (Gia Lộc), Bình Xuyên (Bình Giang). Hiện toàn tỉnh vẫn còn 15 xã nợ dưới 500 triệu đồng. Nguyên nhân do sức đóng góp của người dân có hạn trong khi để hoàn thành các tiêu chí NTM, nhất là các tiêu chí hạ tầng đòi hỏi nguồn vốn lớn. Nhiều địa phương chủ yếu trông chờ vào nguồn thu từ đấu giá quyền sử dụng đất nhưng mấy năm gần đây thị trường bất động sản khó khăn khiến các xã càng bí vốn để trả nợ NTM. Ðó còn chưa kể nhiều địa phương xây dựng kế hoạch thực hiện các tiêu chí NTM chưa tốt, nóng vội, trông chờ vào ngân sách của nhà nước hỗ trợ để về đích NTM trong khi kinh phí của Nhà nước có hạn.

Ngay từ khi phát động, Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM đã xác định xây dựng NTM cần sự chung sức của toàn dân, người dân phải là chủ thể. Do đó, xây dựng NTM cần bền vững, hạn chế nợ đọng. Ðể tránh phải gánh nợ khi xây dựng NTM cần quan tâm phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân từ đó huy động sức dân xây dựng các công trình hạ tầng nông thôn. Ðối với những xã đã về đích NTM nhưng nợ lớn cần thực hiện nghiêm việc tiết kiệm chi, ưu tiên các nguồn thu cho việc trả nợ. Ðối với các địa phương vẫn đang tiếp tục thực hiện các tiêu chí NTM để về đích tránh chạy theo phong trào để về đích bằng mọi giá mà không tính đến hệ quả của việc đầu tư dàn trải các công trình. Giai đoạn này, lãnh đạo các địa phương cần cân nhắc trong việc đầu tư các công trình hạ tầng, tránh đầu tư các công trình có ít khả năng sử dụng dẫn đến lãng phí nguồn vốn. Trong xây dựng NTM cần đề cao trách nhiệm của người đứng đầu địa phương để việc xây dựng NTM thực chất, hiệu quả, không để tình trạng huy động quá sức dân đóng góp hoặc để phát sinh nợ xây dựng cơ bản không đúng quy định. Trước hết, mỗi địa phương cần tìm ra thế mạnh của mình trong phát triển kinh tế. Trong sản xuất nông nghiệp cần quan tâm đến việc quy hoạch vùng sản xuất gắn với bao tiêu sản phẩm. Phối hợp với các cơ quan chuyên môn thường xuyên tư vấn, hướng dẫn người dân lựa chọn những giống cây trồng, vật nuôi có giá trị kinh tế cao. Khai thác tối đa những yếu tố thuận lợi để phát triển dịch vụ thương mại, phát triển các nghề thủ công truyền thống và du nhập nghề mới để tạo việc làm cho lao động nông thôn. Năm qua, để hạn chế các xã chạy theo thành tích, về đích bằng mọi giá, UBND tỉnh đã siết chặt việc hỗ trợ vốn cho các xã phấn đấu về đích NTM sớm. Các xã đăng ký về đích phải chứng minh được nguồn vốn đã có để thực hiện các tiêu chí và xây dựng chi tiết kế hoạch thực hiện các tiêu chí mới được tỉnh hỗ trợ.

Việc kiểm tra, thẩm định các tiêu chí cũng như việc huy động vốn triển khai thực hiện cũng được Ủy ban MTTQ tỉnh, Ban điều phối NTM và Ban Chỉ đạo NTM tỉnh giám sát chặt chẽ. Thời gian tới, các cơ quan chức năng của tỉnh cần mạnh dạn đề xuất Nhà nước giảm mức vốn đối ứng trong xây dựng kết cấu hạ tầng NTM xuống dưới 10% để giảm áp lực cho các địa phương xây dựng NTM. Không thể phủ nhận những tác động hiệu quả của việc xây dựng các công trình hạ tầng ở các xã NTM. Tuy nhiên, thời gian tới các địa phương cần chủ động các phương án trả nợ, không nôn nóng thực hiện các tiêu chí trong khi chưa bố trí được nguồn vốn hoặc trông chờ vào hỗ trợ vốn của Nhà nước. Người dân cần chia sẻ khó khăn với chính quyền địa phương bằng cách tích cực góp công, góp của để xây dựng NTM, tránh thái độ bàng quan, coi việc xây dựng NTM là việc của lãnh đạo địa phương. 

Mục tiêu của xây dựng NTM là nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân. Do đó, tìm ra được giải pháp để phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập của người dân sẽ là chìa khóa giúp nhiều địa phương hoàn thành các tiêu chí NTM nhưng không phải gánh nợ.

HẢI MINH (Gia Lộc)