60 năm trước, ngày 4-5-1953, Bác Hồ viết bài “Dân chủ tập trung” (bút danh Đ.X) đăng trên báo Cứu quốc số 2329.
Người giải thích về dân chủ tập trung: ở nước ta, chính quyền là của nhân dân, do nhân dân làm chủ. Nhân dân bầu ra các đại biểu thay mặt mình vào các Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Kháng chiến hành chính địa phương, Quốc hội cùng Chính phủ Trung ương để thi hành chính quyền. Thế là dân chủ. Mặt khác, các cơ quan chính quyền là thống nhất tập trung. Thế là vừa dân chủ vừa tập trung.
Từ những ngày đầu xây dựng chính quyền dân chủ nhân dân, Bác Hồ đã khẳng định: Quyền lực của Nhà nước là của nhân dân, Nhà nước là của dân, do dân, vì dân. Trong tổ chức bộ máy Nhà nước có chính quyền các cấp là một công cụ thể hiện quyền lực nhân dân. Cán bộ từ trên xuống dưới làm đầy tớ cho nhân dân phải xứng đáng là người công bộc trung thành của nhân dân.
Chính quyền dân chủ nhân dân nước ta xây dựng rất toàn diện, cụ thể, trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Các cấp chính quyền và đoàn thể từ Trung ương đến địa phương, cơ sở là do nhân dân bầu cử ra. Theo Bác Hồ, xây dựng bộ máy chính quyền các cấp là thống nhất tập trung trên cơ sở phát huy dân chủ chứ không phải tập trung quan liêu, độc đoán, chuyên quyền. Tập trung dân chủ là tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, mỗi cán bộ, đảng viên phải đặt mình trong tập thể, lắng nghe ý kiến của tập thể, phát huy sức mạnh của tập thể. Một người dù tài giỏi đến mấy không thể thấy hết được mọi việc, hiểu hết được mọi chuyện. Vì vậy, để lãnh đạo được sát, đúng cần phải có sự tham gia ý kiến của nhiều người. Khi đánh giá công việc mới có cơ sở để biểu dương những người làm giỏi, phê bình những người làm kém, mới xác định rõ trách nhiệm của từng cá nhân.
Trong quá trình mở rộng và thực hiện quyền làm chủ của nhân dân ở nước ta hiện nay, Đảng, Chính phủ coi trọng cơ sở là nơi trực tiếp thực hiện Quy chế dân chủ với phương châm “dân biết, dân làm, dân bàn, dân kiểm tra” trong các lĩnh vực của đời sống. Thực tế cho thấy, ở địa phương, đơn vị nào thực hiện tốt tập trung dân chủ cơ sở thì nơi đó đoàn kết, tập hợp được quần chúng nhân dân tham gia tích cực và thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội một cách toàn diện, vững chắc.
BẢO CHÂU (biên soạn)