Cộng đồng tham gia bảo vệ môi trường

Xã Hưng Thịnh (Bình Giang) có 3 thôn và 1 khu dân cư, diện tích tự nhiên gần 200 ha, với 718 hộ gia đình. Những năm qua, chất thải trong sản xuất và sinh hoạt như phân  gia súc, gia cầm, phế thải nông nghiệp, chế biến rác... chưa được quản lý, thải ra ao hồ, mương, bờ ruộng, gây ô nhiễm không khí, nguồn nước và ảnh hưởng đến mỹ quan nông thôn và sức khoẻ cộng đồng. Xã Hưng Thịnh cũng chưa có quy ước cộng đồng tham gia bảo vệ môi trường do đó các hành vi gây ô nhiễm môi trường cũng không được xử lý, dẫn đến ý thức bảo vệ môi trường của nhiều người còn hạn chế.

Trước thực trạng trên, Sở Khoa học và Công nghệ đã triển khai thực hiện dự án xây dựng mô hình cộng đồng tham gia bảo vệ môi trường, với mục tiêu: xây dựng mô hình cộng đồng tham gia quản lý và bảo vệ môi trường; nâng cao nhận thức về sản xuất gắn với bảo vệ môi trường tại cộng đồng và xây dựng mô hình bãi rác hợp vệ sinh. Việc xây dựng mô hình đã nhận được sự ủng hộ, đồng tình của hầu hết người dân trong xã. Xã đã thành lập nhóm năng suất xanh để nâng cao hiệu quả bảo vệ môi trường. Nhóm năng suất xanh hoạt động thường xuyên và định kỳ mỗi tuần họp một lần để giải quyết  những vướng mắc, bức xúc trong công tác bảo vệ môi trường tại các thôn. Sau đó, nhóm rút kinh nghiệm để công tác này ngày càng hoàn thiện và hiệu quả hơn. Xã Hưng Thịnh đã được phê duyệt và xây dựng một bãi rác đúng tiêu chuẩn kỹ thuật, diện tích 2.500m2 và dung tích 9.000m3, bảo đảm chứa rác thải từ 8 - 10 năm. Xã đã thành lập tổ thu gom rác thải của 4 thôn, mỗi thôn có 3 thành viên là những người nhiệt tình, có trách nhiệm, có nhiệm vụ thu gom rác thải và vệ sinh môi trường trên địa bàn các thôn theo định kỳ 2 buổi/tuần. Từ sự hoạt động tích cực của tổ thu gom rác đã giúp nhân dân trong làng hình thành nền nếp tự thu gom rác thải trong gia đình để giúp tổ thu gom nhanh chóng và thuận tiện.

Ngoài ra, Sở Khoa học và Công nghệ cũng đã bàn giao cho xã Hưng Thịnh đưa vào sử dụng một chiếc xe gắn động cơ chở rác, góp phần giảm sức lao động cho người thu gom rác. Nhằm nâng cao nhận thức cho toàn thể cộng đồng về ý thức trách nhiệm, phương pháp bảo vệ môi trường, xã Hưng Thịnh đã thành lập tổ tuyên truyền, với 9 người tham gia. Tổ tuyên truyền thường xuyên thông tin tới nhân dân trong xã về tiến độ triển khai, sự cần thiết của dự án, các biện pháp làm giảm ô nhiễm môi trường... Bên cạnh đó, xã cũng đã xây dựng được quy ước bảo vệ môi trường, với những điều khoản cụ thể mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần làm sạch đẹp làng quê, thôn xóm.

Nằm trong khuôn khổ dự án, Sở khoa học và Công nghệ đã hỗ trợ  cho xã Hưng Thịnh 40 tấm pa-nô treo trên các trục đường chính của thôn, xã để tuyên truyền ý thức tự bảo vệ môi trường của người dân. Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức, ý thức bảo vệ môi trường sống của mỗi gia đình. Kết quả bước đầu xã đã thu được 70 - 80% lượng rác và xử lý sơ bộ, môi trường trong các thôn ngày càng sạch, đẹp.

Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, mô hình cộng đồng tham gia bảo vệ môi trường tại xã Hưng Thịnh còn gặp một số khó khăn cần được tháo gỡ. Sự nhận thức của một số người dân về sản xuất gắn với bảo vệ môi trường còn chậm. Thù lao cho người làm công tác năng suất xanh thấp, chưa khuyến khích được các thành viên trong nhóm, do đó, tính chủ động, sáng tạo và độc lập của nhóm năng suất xanh bị hạn chế.

Thời gian tới, xã Hưng Thịnh tiếp tục hoàn thiện mô hình cộng đồng tham gia quản lý và bảo vệ môi trường, tăng cường hoạt động  nhóm năng suất xanh và các tổ thu gom rác thải, nâng cao nhận thức cho người dân về sản xuất gắn với bảo vệ môi trường.

PHẠM NINH HẢI