Nhà thơ Xuân Diệu bảo mẹ tôi nấu cơm

Thuở ấy, các nhà thơ Chế Lan Viên, Huy Cận, Xuân Diệu, nhất là nhà thơ Xuân Diệu thường qua nhà tôi xem em bé Trần Đăng Khoa học hành và làm thơ thế nào. Bao giờ bố mẹ tôi cũng mời các ông ăn cơm cùng gia đình, nhưng các ông đều bảo về ăn cơm trên huyện hay trên tỉnh. Mẹ tôi kể, chỉ duy nhất có một lần, bác Diệu đến nhà và nói luôn với mẹ: “Hôm nay tôi chỉ ghé qua. Mai chủ nhật, Khoa nó ở nhà, tôi sẽ ở lâu hơn và ăn cơm với thím. Tôi yêu cầu thím kiếm cho tôi một bát cá lòng cò, tức là cá thòng đong ấy. Thím có biết loại cá ấy không, biết hả, được rồi, thím nấu riêu với khế chua nhé. Chỉ có thế thôi! Nếu chú thím giết gà, mua thịt lợn hay cá to là tôi bỏ về luôn đấy”. Ông nghĩ thế là tiết kiệm cho gia đình và mẹ tôi đỡ vất vả. Nhưng thực ra bố mẹ tôi bắt 1 con gà trong chuồng làm cơm cho ông thì tiện hơn nhiều. Ông không biết hôm sau, mẹ tôi phải dậy từ rất sớm, chạy vòng qua 3 chợ, chợ Đình, chợ Rồng, may quá, đến chợ Bịch mới mua được một bát cá ấy, loại cá trẻ con gạn ở các vũng nước trên đồng, thân cá chỉ dài hơn 1 đốt ngón tay, bụng cá chỉ bé bằng hạt gạo nếp.

Dạo tôi về Trường Bồi dưỡng nhà văn trẻ, học tập trung khóa học 9 tháng ở Quảng Bá, cạnh Hồ Tây, nơi bây giờ là Bảo tàng Văn học Việt Nam, một lần tôi đến chơi nhà Chử Văn Long, bạn thơ của tôi từ thời Long còn ở Quảng Ninh, người mà nhà thơ Xuân Diệu coi là em nuôi. Tôi tặng vợ Long phiếu tem gạo 5 kg. Trong hồi ký đã xuất bản, Long nói cả vợ chồng rất cảm động về món quà rất quan trọng của tôi vào thời điểm ấy. Lúc về ghé qua nhà Xuân Diệu, ông hỏi: “Thế hôm nay vợ chồng nó đãi Minh cái gì?”. Tôi thật thà: “Cơm thịt gà kho”. Xuân Diệu trợn mắt lên: “Minh ăn cả con gà của nhà nó à? Gớm nhỉ? Ngay mình đây này, chưa bao giờ dám ăn một miếng thịt gà của nhà nó. Nó đãi Minh một bữa là vợ chồng nó phải nhịn ăn đến 1 tháng đấy”.

TRẦN NHUẬN MINH