Phong cách Võ Văn Kiệt

Nhà riêng của tôi hồi đó cách nhà riêng của anh Kiệt hai số nhà, cùng ở phố Phan Đình Phùng, Hà Nội.

Tôi rất kính trọng và quý mến anh Kiệt về cả đức và tài. Tôi biết rằng rất nhiều đồng chí cán bộ lãnh đạo, rất nhiều anh chị em ở các ngành, các giới, các địa phương, cả trong Đảng và ngoài Đảng, đã nói và viết rất nhiều và sẽ còn tiếp tục nói và viết nhiều về con người Võ Văn Kiệt, về công lao và sự cống hiến của anh cho nhân dân, cho cách mạng, cho đất nước, cho Đảng và Nhà nước. Viết bài này tôi muốn nhấn mạnh về điều mà tôi đánh giá rất cao ở anh là: phong cách Võ Văn Kiệt.

Anh Võ Văn Kiệt là một cán bộ lãnh đạo có tính quyết đoán, có bản lĩnh quyết đoán. Trong những công việc quan trọng của Chính phủ, anh Kiệt suy nghĩ rất nhiều, suy nghĩ một cách độc lập, chủ động trao đổi riêng với nhiều người, rồi khi đã nhận thấy công việc sẽ làm là đúng thì kiên quyết và chủ động trình bày, phát biểu và bảo vệ ý kiến của mình trước cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng, trước Chính phủ và Quốc hội. Và đã quyết cái gì thì kiên quyết làm cho đến kết quả, không do dự.

Có rất nhiều sự việc, cả những vấn đề rất hệ trọng đến những chủ trương cụ thể, đã được quyết định và được thực hiện có kết quả trong cuộc sống, với tác động và ảnh hưởng quan trọng của tư duy đổi mới, lập luận rành rõ và thái độ dứt khoát, quyết đoán của anh Võ Văn Kiệt.

Một số thí dụ: việc lập lại quan hệ với các tổ chức tài chính quốc tế, vay tiền của Ngân hàng Thế giới, Quỹ Tiền tệ quốc tế và một số chính phủ để xây dựng nhiều công trình lớn trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, xây dựng đường dây tải điện 500kV, phát triển kinh tế, xã hội vùng tứ giác Long Xuyên ở Nam Bộ, xây dựng Nhà máy lọc dầu Dung Quất, xây dựng đường Hồ Chí Minh, sửa đổi Hiến pháp năm 1992 có quan hệ đến tổ chức bộ máy Chính phủ, xây dựng trụ sở làm việc của Chính phủ, tu bổ và nâng cấp Nhà hát Lớn Hà Nội, xử lý khắc phục những sai phạm trong việc bảo vệ đê Yên Phụ... Đó chỉ là một vài ví dụ về một số công việc mà để thực hiện được đã gặp phải những ý kiến rất khác nhau của dân, của cán bộ, đảng viên ở nhiều ngành và địa phương, của một số cán bộ lãnh đạo cấp cao trước khi quyết định.

Tôi được biết rằng tiếng nói, sự trình bày và đóng góp ý kiến có sức thuyết phục của đồng chí Võ Văn Kiệt có ý nghĩa rất quan trọng trong việc quyết định và tổ chức thực hiện nhiều chủ trương quan trọng.

Anh Kiệt đã dành công sức trực tiếp chỉ đạo thực hiện nhiều công việc lớn và khó khăn. Mọi người đều biết Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã chỉ đạo trực tiếp và tập trung như thế nào quá trình xây dựng đường dây tải điện 500kV, quá trình cải tạo và phát triển nông nghiệp ở đồng bằng sông Cửu Long. Trong một số công trình khác như xây dựng hai trường đại học quốc gia, anh Kiệt đã trực tiếp kiểm tra tại chỗ và làm việc nhiều lần với ban quản lý dự án, với lãnh đạo các bộ và các địa phương có liên quan. Đồng chí Thủ tướng đã đích thân cùng anh em đi tìm địa điểm cho hai trường đại học quốc gia, đã trực tiếp quyết định xóa bỏ những cản trở về quản lý hành chính gây khó khăn cho việc triển khai xây dựng trường đại học.

Anh Kiệt có phong cách làm việc thiết thực theo hướng cách tân, đổi mới, lấy hiệu quả thực tế làm trọng. Anh cho rằng đổi mới không chỉ về đường lối, chính sách mà phải thay đổi cả phong cách, cách làm cụ thể của cán bộ, đảng viên, công chức, trước hết là cán bộ lãnh đạo cấp cao. Anh luôn phê phán thái độ quan dạng, những lời nói và việc làm hình thức. Trong các cuộc họp Chính phủ và các cuộc họp lãnh đạo cấp cao của Đảng, anh nói ngắn gọn với những ý kiến rõ ràng, dứt khoát.

Thủ tướng Võ Văn Kiệt rất chú ý sửa đổi cách làm việc của Chính phủ, của Thường trực Chính phủ, của Văn phòng Chính phủ và các cơ quan hành chính nhà nước nói chung. Anh luôn phàn nàn về việc chậm chỉnh đốn bộ máy hành chính nhà nước ta qua hàng chục năm đổi mới mà vẫn quan liêu, kềnh càng và cách bức. Không chỉ là tư duy, quan điểm mà anh đã đưa ra những cách làm cụ thể. Tôi đã tán thành và ủng hộ sáng kiến của anh Kiệt là mỗi buổi sáng, thủ tướng và các phó thủ tướng hội ý nhanh trong một giờ về những việc cần làm ngay trong ngày, kết hợp với ăn sáng, trước khi vào dự các cuộc họp chung. Những cuộc hội ý nhanh này rất có lợi cho công việc của Thường trực Chính phủ và rất tốt về tình cảm, quan hệ nội bộ.

Anh Kiệt đã đi sâu vào việc đổi mới phong cách của cán bộ, công chức. Thủ tướng đã quyết định các cơ quan nhà nước phải treo cờ Tổ quốc, các trường học phải tổ chức chào cờ sáng thứ hai hằng tuần. Cán bộ, công chức, từ thủ trưởng đến nhân viên phải chấp hành đúng quy định về giờ làm việc ở cơ quan, phải nghiêm chỉnh về y phục khi đến và khi ngồi làm việc ở cơ quan. Công chức không được đi dép lê vào cơ quan, công chức nam không được mặc sơ mi bỏ vạt áo ra ngoài quần. Nhiều quy định thuộc loại này đã được thực hiện thành nền nếp, bây giờ được gọi là văn hóa công sở.

Anh Kiệt sống thoải mái, thích chơi thể thao, đặc biệt là quần vợt. Chiều nào sau giờ làm việc anh cũng chơi quần vợt khá lâu. Các bạn quần vợt của anh đều là cán bộ của Văn phòng Chính phủ và một số cơ quan của Chính phủ. Anh đã đồng ý cho xây một sân quần vợt trong khuôn viên của Văn phòng Chính phủ. Ở đây anh không còn là Thủ tướng nữa mà là một vận động viên chơi và vui với anh em rất tự nhiên. Hồi đầu cũng có một số đồng chí không đồng tình, cho rằng Thủ tướng "vui vẻ quá". Anh thì nói rằng: ai cũng phải làm việc hết mình và sống một cách bình thường. Tôi tán thành quan niệm ấy. Trong một vài hội nghị quốc tế cấp cao mà tôi được dự, tôi đã thấy nhiều vị thủ tướng cùng các nhà khoa học, các nhà kinh doanh ngồi uống bia ở quán nước của hội nghị, nói chuyện vui vẻ với nhau như bạn bè.

Anh Kiệt có một số quan điểm đặc sắc ít thấy ở các nhà lãnh đạo cấp cao là am hiểu khá sâu về các vấn đề văn hóa, văn học nghệ thuật, mặc dù vốn học vấn của anh không cao, anh ít hoạt động trong lĩnh vực văn hóa. Anh giao tiếp rất nhiều với các nhà văn, nhà báo, các nghệ sĩ, ngay khi anh còn lãnh đạo TP Hồ Chí Minh. Không chỉ gặp gỡ trong các cuộc họp mà anh thường đến thăm nhiều người tại nhà riêng của các vị ấy và mời anh chị em đến nhà riêng của anh tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh để nói chuyện lâu. Tôi gặp nhiều văn nghệ sĩ ở cả Bắc, Trung, Nam, thấy họ ca ngợi chú Sáu Dân hiểu rõ về văn học, nghệ thuật, tôn trọng và thân mật với văn nghệ sĩ. Nhiều người tỏ ra tự hào đã được trò chuyện với Thủ tướng Võ Văn Kiệt, đã được Thủ tướng mời đến trao đổi ý kiến tại nhà riêng.

Trong nhiệm kỳ Chính phủ mà anh Kiệt làm Thủ tướng, Chính phủ đã ban hành nhiều quyết định về cơ chế, chính sách phát triển văn hóa, mở rộng giao lưu văn hóa với các nước, bảo vệ văn hóa dân tộc, hỗ trợ đặc biệt cho các đoàn nghệ thuật sân khấu cổ truyền Việt Nam, cho các nhạc viện và đoàn nhạc giao hưởng, cho các hãng phim, xưởng phim lúc đó đang gặp khó khăn.

Theo cảm nghĩ của tôi, về phong cách sống và làm việc, đồng chí Võ Văn Kiệt là một học trò tốt của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Theo Võ Văn Kiệt - Một nhân cách lớn; nhà lãnh đạo tài năng; suốt đời vì nước vì dân (hồi ký). Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia-Sự thật

NGUYỄN KHÁNH
Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam