Chính phủ phải là công bộc của dân

Người nhấn mạnh: "Chính phủ Dân chủ Cộng hoà lâm thời phải là công bộc của dân, phải làm sao cho dân tộc Việt Nam có Danh với thế giới, tranh được Lợi với thế giới".

Về vấn đề ngoại giao, Bác Hồ nêu rõ chính sách đối ngoại của Việt Nam đối với Trung Quốc, Mỹ và Pháp. Với Trung Quốc: “Hai bên vẫn giữ được tình thân thiện. Hai nước Trung Hoa và Việt Nam có liên lạc với nhau về kinh tế và chính trị, thì hai dân tộc không thể không có sự tương trợ, tương thân”. Với Mỹ, Người cho rằng, những phái bộ Mỹ đến Việt Nam đã tỏ rõ với Chính phủ lâm thời một cảm tình đặc biệt. Đó là thứ cảm tình giao tế quân nhân phái bộ Mỹ đối với mình. Còn ngoài ra, các đại biểu phái bộ Mỹ vẫn chủ trương thuyết là quân nhân không có quyền nói chính trị. Với Pháp, rất đơn giản, là “Chính phủ buộc Pháp phải công nhận nền độc lập của nước ta. Được thế, về vấn đề khác cũng có thể giải quyết rất dễ dàng".

Về vấn đề nội trị, Người nêu rõ: “Chính phủ Dân chủ Cộng hoà lâm thời là công bộc của dân... Chính quyền đã ở trong tay dân, nhân dân hoan nghênh người có tài, có đức, gánh vác cho dân được thì người đó đảm nhận trách nhiệm”. Theo Bác Hồ, làm việc nước hay làm việc gì khác, người ta thường muốn có một chút danh hay một chút lợi về phần mình. “Nhưng, anh em trong Chính phủ lâm thời hiện nay, như quốc dân đã biết, ra gánh vác việc nước, không ai mong danh hay chuộng lợi. Muốn cho danh chính, lợi chính, thì Danh, làm sao cho dân tộc mình có danh với thế giới, và Lợi, làm thế nào cho tranh được lợi với thế giới”.

Bác Hồ đưa ra một đánh giá xác đáng về cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945: Có một điều chúng ta đáng mừng là cách mạng Việt Nam đã có một ưu điểm so với cách mạng các nước Nga, Tàu, Pháp. Đó là “Cách mạng ở đâu thành công cũng phải đổ máu nhiều... Có nước đồng bào chia đảng phái, chém giết nhau liên tiếp trong bao nhiêu năm. Còn ở nước ta, vua tự thoái vị, các đảng phái không có mấy. Trong một thời gian ngắn, các giai cấp đoàn kết thành một khối, muôn dân đoàn kết để mưu hạnh phúc chung là nước được hoàn toàn độc lập và chống được giặc xâm lăng, đuổi bọn thực dân tham ác ra ngoài bờ cõi”.

Có thể nói, ngay từ năm 1945, những quan điểm của Bác Hồ về chính phủ, về nhà nước kiểu mới, về nền ngoại giao là rất phong phú, toàn diện, nhằm tổ chức lãnh đạo nhân dân tiến hành cách mạng giành chính quyền về tay nhân dân và xây dựng nhà nước kiểu mới của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Những tư tưởng của Bác là di sản lý luận vô giá, cần tiếp tục nghiên cứu, vận dụng trong sự nghiệp xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân ở Việt Nam hiện nay.

HỒNG LĨNH (biên soạn)