Chí Linh chống hạn, cứu lúa

Một ruộng lúa bị hạn nứt nẻ ở thôn Đại Bộ, xã Hoàng Tân (Chí Linh). Ảnh chụp sáng ngày 19-3

Sáng 19-3, chúng tôi có mặt tại xã Hoàng Tân, một trong những trọng điểm hạn hán của thị xã Chí Linh. Những con mương ở cánh đồng thôn Đại Bộ đã khô kiệt nước. Một chiếc máy xúc đang hoạt động hết công suất, nạo vét mương dẫn để kịp thời lấy nước từ hồ Nghè Lấm vào nội đồng. Ở những chân ruộng còn nước, lúa xuân muộn đang đẻ nhánh. Tuy nhiên, nhiều ruộng lúa đã khô nẻ, lúa gần như ngừng sinh trưởng. Anh Nguyễn Đình Tuyên, phó trưởng thôn Đại Bộ cho biết: "Thôn có khoảng 57ha lúa bị thiếu nước, chiếm 47,5% diện tích canh tác. Trong đó, diện tích ruộng lúa bị nẻ toác có gần 20ha". Để chứng minh, anh Tuyên dẫn chúng tôi đến một chân ruộng gieo vãi đã khô nẻ. Chúng tôi đi lại thoải mái trên mặt ruộng nhưng vẫn không bị thụt. Những lỗ nẻ to cho ngón tay vào vừa vặn. Tình trạng khô hạn đã xuất hiện từ nửa tháng nay. Do không có nước nên người dân không bón phân cho lúa được.  Ở nhiều ruộng lúa gieo vãi, cây lúa chỉ cao khoảng 20cm, còi cọc, không thể đẻ nhánh.

Theo ông Nguyễn Huy Điện, Chủ nhiệm HTX Dịch vụ nông nghiệp xã Hoàng Tân, toàn xã hiện có 70ha lúa thiếu nước, chiếm 23,3% diện tích canh tác, tập trung ở thôn Đại Bộ và Đồng Chóc. Diện tích lúa khô nẻ có 25ha. Nông dân trong xã chủ yếu gieo cấy lúa ở trà xuân muộn, nhiều gia đình gieo cấy ngoài Tết Canh Dần. Lẽ ra thời điểm này phải bón phân thúc cho lúa đẻ nhánh, nhưng vì thiếu nước nên không thể chăm sóc cho lúa. Vì vậy, nhiều ruộng lúa chậm phát triển, vẫn còn nguyên cây mạ, ảnh hưởng không nhỏ tới năng suất lúa. Nguyên nhân hạn hán do mực nước ở hồ Nghè Lấm xuống thấp nên không tự chảy được. Hiện nay, Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi thị xã Chí Linh đã lắp đặt một máy bơm dã chiến ở khu vực hồ để bơm nước vào nội đồng. Xã Hoàng Tân đang tập trung giải quyết nước cho lúa, ưu tiên những khu đồng cao trước. Đến trưa ngày 19-3 đã có 10ha lúa được cung cấp nước. Dự kiến đến 21-3, những diện tích lúa khô hạn sẽ có nước.

Tình trạng thiếu nước tại xã Hoàng Tiến cũng rất đáng lo ngại. Trên cánh đồng thôn Hoàng Gián, nhiều nông dân cặm cụi bơm, tát nước ở những con mương gần cạn nước vào những chân ruộng khô nứt nẻ. Lượng nước cung cấp từ hồ Láng Chẽ quá chậm và ít nên khó tới những chân ruộng cao và xa. Chị Nguyễn Thị Mẽ hì hục suốt mấy tiếng đồng hồ, nhưng cũng chỉ vét được nước cho gần nửa ruộng lúa. Do không được bổ sung nguồn nước tưới dưỡng thường xuyên nên ruộng lúa Khang Dân 18 gieo vãi của chị Mẽ đã để khô từ 20 ngày nay. "Ruộng này tôi gieo vãi vào ngày 8-2, nhưng đến giờ lúa vẫn chưa đẻ nhánh được, còn nguyên cây mạ", chị Mẽ cho biết.

Theo Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi thị xã Chí Linh, lượng nước cung cấp cho sản xuất nông nghiệp trong huyện từ 3 nguồn chủ yếu là: Hệ thống tưới bằng bơm điện từ hệ thống các sông, trục ngoài; nước tự chảy lấy từ kênh xả của Nhà máy Nhiệt điện Phả Lại và nguồn nước tự chảy của các hồ chứa nước. Từ đầu vụ sản xuất, huyện Chí Linh đã xây dựng phương án chống hạn cho 23 hồ chứa, với khả năng cung cấp nước cho 1.073ha lúa, màu. Hiện nay, tình trạng khô hạn chủ yếu tập trung ở khu vực phụ thuộc vào nguồn nước cung cấp ở các hồ. Toàn huyện đã có hơn 300ha lúa bị hạn, nặng nhất ở xã Hoàng Tân và Hoàng Tiến. Nếu không có nguồn nước bổ sung vào các hồ chứa thì tình hình hạn hán sẽ nghiêm trọng hơn.

Khẩn trương nạo vét mương dẫn ở xã Hoàng Tân để lấy nước vào ruộng

Để đối phó với hạn hán, Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi Chí Linh đã phối hợp với các xã, thị trấn huy động máy bơm dã chiến hoạt động hết công suất để lấy nước cứu lúa. Với những hồ có mực nước xuống thấp không tự chảy được thì lắp đặt máy bơm dã chiến để bơm nước ra ngoài. Ở xã Hoàng Tiến đã lắp đặt các máy bơm lấy nước từ sông Đông Mai vào nội đồng. Tính đến ngày 19-3, 16 máy bơm dã chiến đã cung cấp nước cho 205ha lúa bị hạn ở xã Hoàng Tân, Hoàng Tiến. Hiện tại, các cơ quan chức năng của thị xã Chí Linh cũng đang khẩn trương chỉ đạo biện pháp khắc phục hạn hán ở những địa phương còn lại. Đó là những giải pháp mang tính tình thế. Còn về lâu dài, theo ông Nguyễn Văn Quân, Giám đốc Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi Chí Linh đề xuất: Cơ quan chức năng cần tiếp tục đầu tư nâng cấp, cải tạo các hồ chứa nước để tăng sức chứa lớn hơn. Đồng thời, các địa phương cần có phương án và thực hiện có hiệu quả việc chuyển đổi một phần diện tích lúa ở nơi cung cấp nước khó khăn sang trồng các cây trồng cạn.

NINH TUÂN - VŨ HỒNG