Cám cảnh bữa ăn công nhân

Theo kết quả kiểm tra của Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh, có 29 trong tổng số 41 bếp ăn tập thể dành cho
công nhân của doanh nghiệp vi phạm về bảo đảm an toàn, vệ sinh thực phẩm (ảnh chỉ mang tính chất minh họa)

Vào các buổi trưa, hàng trăm công nhân của Công ty TNHH May Trấn An (TP Hải Dương) vội vã ra cổng ăn cơm “bụi” tại các quán ăn “cấp tốc” vỉa hè các đường Ngô Quyền và Tự Đông. Theo quan sát của chúng tôi, hầu hết các hàng ăn này đều do tư nhân mang từ nơi khác đến dựng vội bên đường. Tại phía đường Ngô Quyền, công nhân tập trung ngồi ăn ngay trên vỉa hè hầm hập nóng mặc cho các loại xe chạy qua cuốn theo đầy bụi bặm. Trên đường Tự Đông, người bán hàng tận dụng bóng râm của hàng cây trứng cá làm chỗ ngả mâm. Đường này ít bụi bặm hơn nhưng lại gần rãnh nước thải thường xuyên bốc mùi khó chịu. Bất chấp ngoại cảnh có vẻ không ưu ái cho việc ăn uống ấy, tôi cũng mua một suất cơm ngồi ăn cùng với công nhân. Nhưng không may cho tôi, hình như chỗ ngồi mà tôi lựa chọn gần với rãnh nước thải có một chú chuột chết đang trong kỳ phân hủy. Thấy tôi lợm giọng, bạn công nhân ngồi bên cạnh hỏi: “Chị mới ăn lần đầu hả”. Tôi gật đầu, bạn công nhân an ủi: “Cứ ăn lâu là quen hết. Không ăn thì lấy đâu ra sức mà làm. Trước đây, có một người đang ăn còn nhìn thấy con sâu trong đĩa rau sống nữa cơ”. Tôi giật mình nhìn xuống suất cơm của mình... Không có sâu nhưng thực sự là khó nuốt. Những hạt cơm nở to hết cỡ, rời rạc. Mấy miếng đậu phụ sốt, rau luộc, cá khô rim... tất cả đều nguội ngắt. Bên cạnh chỗ tôi ngồi là một hàng bánh cuốn. Chị bán hàng đang thoăn thoắt bốc bánh bằng tay trần bỏ vào các đĩa. Thấy công nhân ngồi ăn đông, người bán hàng dùng chiếc thùng xốp cáu bẩn ngả ra làm mâm. Những bạn công nhân chậm chân chấp nhận bưng khay cơm ngồi ăn dưới vỉa hè. Chỉ khoảng 15-20 phút sau, bữa ăn trưa của hàng trăm công nhân đã kết thúc.

Bữa ăn trưa vội vã trên vỉa hè của công nhân Công ty TNHH May Trấn An. Ảnh: MM

Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện Công ty TNHH May Trấn An đang có khoảng hơn 2.000 lao động. Trước đây, công ty này đã xây dựng được nhà ăn phục vụ cho người lao động. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, trong đó có việc hạn chế về diện tích sản xuất, công ty đã sử dụng nhà ăn cho mục đích khác, vì vậy, công ty trợ cấp tiền để người lao động tự lo các bữa ăn. Nhiều công nhân lựa chọn ra các quán vỉa hè ngay cổng công ty ăn trưa với mức từ 10-15 nghìn đồng/suất. Một số người thuê nhà trọ gần công ty về nhà tự nấu ăn. Số còn lại chuẩn bị bữa ăn trưa từ sáng mang đến công ty. Chị Trần Thị Hạnh, công nhân làm việc tại Công ty TNHH May Trấn An cho biết: "Để bảo đảm vệ sinh, tôi tự nấu cơm ở nhà mang đến công ty ăn. Nhưng vào những ngày mùa hè nóng nực, cơm và thức ăn nấu từ sáng đến trưa thường có mùi ôi thiu. Do đó thỉnh thoảng tôi vẫn phải ra cổng công ty ăn ở các quán vỉa hè. Những bữa như thế, tôi chỉ ăn qua loa để lấy sức làm việc chứ không có cảm giác ngon miệng".

Trong vai người tìm cơ sở làm cơm hộp để đặt cơm trưa cho xưởng may mặc, chúng tôi tìm đến thôn Đông Duệ, xã Đồng Lạc (Nam Sách), nơi có vài cơ sở sản xuất chế biến cơm hộp, cơm văn phòng. Doanh nghiệp tư nhân H.N, mới 11 giờ trưa mà doanh nghiệp đã giao hết cơm cho các công ty. Chị N, chủ doanh nghiệp cho biết, các công ty đặt cơm ở cơ sở chủ yếu ở gần. Mỗi ngày cơ sở sản xuất từ 600-700 suất cơm. Giá mỗi suất cơm tùy thuộc công ty đặt. Có doanh nghiệp đặt chỉ 12 nghìn đồng/suất cơm cho công nhân, khó có thể bảo đảm lượng dinh dưỡng. Các suất ăn thường gồm rau, thức ăn mặn chính như: thịt, trứng, cá khô, giò chả; các món phụ như: đậu sốt, dừa kho, lạc rang muối... Hầu hết các món ăn này đều được cơ sở chế biến một cách đơn giản. Riêng món canh trong bữa ăn thường tận dụng nước luộc rau. Trong suốt tuần các món ăn được thay đổi theo thực đơn của cơ sở sản xuất.

Cách cơ sở chế biến thức ăn H.N không xa là cơ sở chế biến cơm hộp, cơm văn phòng T.K. Bình quân cơ sở này nấu hơn 1.000 suất ăn trưa/ngày. Một số doanh nghiệp trong khu công nghiệp Đại An (TP Hải Dương) cũng đặt cơm ở cơ sở này. Với những công ty ở xã, cơ sở thường phải mang thức ăn sớm để kịp giao hàng ở nhiều nơi, nên thường vào khoảng 8-9 giờ sáng cơm trưa đã được đưa tới các doanh nghiệp, nhưng phải tới 11 giờ 30 công nhân mới được nghỉ. Như vậy, suốt hơn 2 giờ, các hộp cơm không được bảo quản, ảnh hưởng tới chất lượng.

Hiện nay, ở tỉnh ta, ngoài một số doanh nghiệp chưa có bếp ăn tập thể hoặc đặt cơm hộp bên ngoài cho công nhân ăn thì đại bộ phận đã xây dựng được nhà ăn cho công nhân. Trong năm nay, Chi cục An toàn, vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) tỉnh đã tổ chức đợt kiểm tra chất lượng ATVSTP tại 41 bếp ăn tập thể của doanh nghiệp đóng trên địa bàn. Kết quả cho thấy có 29 bếp ăn tập thể có vi phạm như: không có giấy chứng nhận đủ điều kiện; không tập huấn kiến thức, xét nghiệm tìm người lành mang trùng; không có hồ sơ theo dõi việc lưu mẫu thức ăn, hồ sơ kiểm soát nguồn nguyên liệu thực phẩm dùng trong chế biến tại bếp ăn và giấy chứng nhận kiểm dịch động vật cho sản phẩm thịt động vật; khu vực chế biến và các dụng cụ chuyên dùng chưa bảo đảm vệ sinh... Qua đây, chứng tỏ nhiều doanh nghiệp chưa thực sự quan tâm đến chất lượng bữa ăn cho người lao động, tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người.

Để bảo đảm chất lượng bữa ăn cho công nhân, thời gian tới, Chi cục cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra các cơ sở chế biến thực phẩm; xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm. Đối với các doanh nghiệp chưa xây dựng nhà ăn tập thể, công đoàn các cấp cần tích cực tham mưu, vận động xây dựng nhà ăn bảo đảm chất lượng cho người lao động. Đồng thời, cần tăng cường nắm bắt thông tin liên quan đến chất lượng bữa ăn của người lao động, đặc biệt là công nhân lao động tại các doanh nghiệp để kịp thời có những biện pháp bảo vệ quyền lợi cho công nhân.

PV