Sau nhiều tháng đàm phán cam go, hôm qua (8-4), tại thủ đôPraha (CH Séc), haitổng thống Nga và Mỹ đã ký Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (STARTmới).
Tổng thống Nga Dmitry Medvedev và Tổng thống Mỹ Barack Obama
cùng ký hiệp ước START mới.
Hiệp ước START mới thay thế Hiệp ước START I - đã hết hiệu lực ngày 5-12-2009. Đây không chỉ là một bước đi quan trọng trong nỗ lực "tái khởi động"mối quan hệ Nga - Mỹ mà còn cho thấy hai cường quốc hạt nhân hàng đầuthế giới đã sẵn sàng cho những bước tiến xa hơn.
Với hiệp ước lịch sử này, hai tổng thống Đ.Métvêđép và B.Ôbama đã thểhiện rõ quyết tâm cùng chôn vùi nỗi ám ảnh Chiến tranh lạnh. Quan trọnghơn, với START mới, ông chủ Điện Cremli và ông chủ Nhà Trắng đã đặt nềnmóng mới cho mối quan hệ xuyên Đại Dương dựa trên sự bình đẳng, hiệuquả, phù hợp với lợi ích của nhân dân hai nước cũng như thế giới. Dođó, không chỉ Nga, Mỹ xem START mới là một sự kiện đáng nhớ mà nhiềunước đã lên tiếng hoan nghênh bước đột phá lịch sử này.
Từ trước tới nay, quan hệ Nga - Mỹ vẫn được coi là mối quan hệ songphương quan trọng bậc nhất trên thế giới dựa trên sức mạnh chính trị,tiềm lực quân sự của hai nước và tầm ảnh hưởng của mối quan hệ này đếncác vấn đề quốc tế. Ngoài ra, khi quan hệ Mỹ - Nga được "cài đặt lại"thì quan hệ giữa Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Nga, vốnđược coi là một trong những yếu tố quyết định tới hòa bình thế giới,đương nhiên sẽ được cải thiện.
Ngay từ khi thành lập cách đây hơn nửa thế kỷ, NATO đã được coi là "bứctường" để hạn chế ảnh hưởng sức mạnh của Liên Xô ở châu Âu và sau đó làcông cụ ngăn chặn và thu hẹp ảnh hưởng của Nga trong không gian hậuXôviết. Kế hoạch "Đông tiến" của NATO liên tục được thúc đẩy những nămgần đây đã khoét rộng thêm hố sâu bất đồng trong quan hệ giữa Mỹ vàNga. Bởi vì, sau khi Tổ chức Hiệp ước Vácxava (thành lập năm 1955) giảithể thì NATO không còn đối thủ để "tác chiến". Thế nhưng, NATO - một tổchức chỉ có 16 nước trong thời kỳ Chiến tranh lạnh - ngày nay đã mởrộng thành liên minh gồm 28 nước; trong đó có không ít quốc gia mộtthời là đồng minh của Liên Xô trước đây.
Về cơ bản, hiện NATO vẫn đóng vai trò quan trọng trong chiến lược toàncầu của Mỹ. Mọi "động thái" đối ngoại ở Brúcxen đều tùy thuộc vào "hànthử biểu" ở Oasinhtơn. Vì thế, khi Nhà Trắng "cài đặt lại" quan hệ Mỹ -Nga theo hướng tích cực thì không có lý do gì quan hệ NATO - Nga lại đitheo chiều hướng tiêu cực. Rõ ràng, START mới không chỉ củng cố lợi íchchung Nga - Mỹ mà còn tác động không nhỏ tới an ninh và sự thịnh vượngchung của thế giới.
Không phải ngẫu nhiên mà Nhà Trắng và Điện Cremli lại chọn Praha là nơidiễn ra lễ ký kết Hiệp ước START mới. Tại kinh đô pha lê này, cách đâymột năm (tháng 4-2009), Tổng thống Mỹ B.Ôbama đã có bài phát biểu camkết thúc đẩy hợp tác quốc tế hướng tới một thế giới phi hạt nhân với hyvọng "đặt dấu chấm hết đối với tư duy của thời Chiến tranh lạnh" trongchính sách toàn cầu của Mỹ. START mới được ký sẽ tạo hình ảnh mới đượcthế giới chờ đợi cho cả hai cường quốc nguyên tử ở Hội nghị Thượng đỉnhAn ninh hạt nhân sắp tới tại Oasinhtơn (ngày 12 và 13- 4) và Hội nghịĐánh giá Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân tại Niu Yóoc vào tháng5 tới.
Trên một bình diện khác, ngay lập tức START mới đã trở thành tín sứ''dẫn đường cho cuộc chiến chống phổ biến hạt nhân'', như Tổng thốngB.Ôbama vừa tuyên bố với các phóng viên tại Nhà Trắng hôm 26-3. Điềunày không có nghĩa là các nước đang sở hữu vũ khí hạt nhân sẽ phải lậptức "noi gương" Nga và Mỹ. Song việc 2 cường quốc đồng ý cắt giảm tới1/3 số vũ khí tấn công chiến lược sẽ là áp lực không nhỏ lên những quốcgia nuôi tham vọng trở thành cường quốc hạt nhân.
Khi quyết định đẩy tới các cuộc đàm phán về kiểm soát vũ khí hạt nhântrong năm qua, thế giới đã tin rằng quan hệ Nga - Mỹ sẽ sang một trangmới tươi sáng hơn. Hiệp ước START mới được hai nước ký kết tuy khôngphải là "lá bùa" toàn năng giúp khai thông nhanh chóng, hoàn toàn nhữngbế tắc còn tồn giữa hai siêu cường, nhưng nó vừa bắt đầu cho một hànhtrình mới của quan hệ Nga - Mỹ với nhiều hy vọng.
(Theo HNM)
