Đức-Nga khẳng định vai trò trong việc tìm giải pháp cho các vấn đề quốc tế

Tổng thống Nga Vladimir Putin (phải) và Thủ tướng Đức Angela Merkel trong cuộc gặp tại Moskva, Nga, ngày 11.1. Ảnh: AFP/TTXVN

Trong bối cảnh các điểm nóng trên thế giới đang có nhiều diễn biến hết sức phức tạp, “cái bắt tay” của Đức và Nga đã góp phần gia tăng ảnh hưởng của cả hai nước, đồng thời phát đi những thông điệp tích cực.

Đồng thuận về nhiều vấn đề quốc tế

Tại cuộc hội đàm, Thủ tướng Đức Angela Merkel và Tổng thống nước chủ nhà Vladimir Putin đã thể hiện sự đồng thuận về hàng loạt vấn đề trong quan hệ song phương và quốc tế cùng quan tâm.

Trong cuộc họp báo sau hội đàm tại Moskva, Thủ tướng Đức Merkel và Tổng thống Nga Putin đã nêu quan điểm về các vấn đề như dự án đường ống khí đốt Dòng chảy phương Bắc 2 (Nord Stream 2), các lệnh trừng phạt của Mỹ liên quan tới dự án này, cuộc khủng hoảng tại Libya, thỏa thuận hạt nhân Iran vốn được Berlin và Moskva cùng ủng hộ mạnh mẽ, cuộc chiến tại Syria, tình hình Trung Đông, cuộc khủng hoảng tại miền Đông Ukraine.

Về dự án Dòng chảy phương Bắc 2, Thủ tướng Merkel tuyên bố Đức phản đối các lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm vào dự án và khẳng định sẽ tiếp tục cùng Nga hoàn thiện dự án mang tính kinh tế đơn thuần này.

Theo bà, Đức không thấy có sự phụ thuộc vào Nga trong vấn đề cung cấp khí đốt. Nhà lãnh đạo Đức khẳng định Berlin và Moskva tiếp tục duy trì các mối quan hệ kinh tế tích cực bất chấp các lệnh trừng phạt, đồng thời cho rằng dự án “đúng đắn” này sẽ giúp đa dạng hóa nguồn cung và Đức cũng như các nước châu Âu khác sẽ được hưởng lợi từ dự án này.

Đây được xem là tuyên bố khá mạnh của nhà lãnh đạo Đức, cho thấy Berlin cũng sẽ “không ngại” các lệnh trừng phạt của Mỹ, dù đó là vấn đề năng lượng hay hạt nhân Iran vốn bị Mỹ áp đặt trừng phạt.

Trong khi đó, Tổng thống Putin tin tưởng Nga có thể tự lực hoàn thành dự án song thừa nhận việc xây dựng Dòng chảy phương Bắc 2 sẽ bị chậm vài tháng.

Nhà lãnh đạo Nga hy vọng tuyến đường ống dẫn khí đốt này sẽ đi vào hoạt động từ cuối năm 2020 hoặc trong quý I.2021. Ông cũng đánh giá cao chủ trương của Chính phủ Đức đối với việc xây dựng dự án này.

Liên quan tới cuộc khủng hoảng tại Libya, Thủ tướng Đức Merkel tuyên bố hòa đàm Libya sẽ được tổ chức tại thủ đô Berlin, bày tỏ hy vọng những nỗ lực chung của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ dẫn tới thành công.

Bên cạnh đó, Thủ tướng Merkel nhấn mạnh Liên hợp quốc (LHQ) sẽ chủ trì cuộc đàm phán nếu sự kiện này diễn ra ở Berlin và rằng các bên tham chiến ở Libya cần đóng vai trò chính nhằm giúp tìm ra một giải pháp. Theo bà, mục đích của cuộc đàm phán là tạo cơ hội để Libya trở thành một quốc gia có chủ quyền và hòa bình.

Tổng thống Nga Putin tuyên bố ủng hộ sáng kiến của Đức, đồng thời cho rằng tình hình tại Libya đang tác động tới sự ổn định của khu vực và ảnh hưởng tiêu cực tới châu Âu. Ông Putin cho biết thêm nếu tại Libya xuất hiện lực lượng đánh thuê từ Nga thì những người này không đại diện cho lợi ích quốc gia của Nga và không nhận được sự ủng hộ của Moskva.

Trong vấn đề Iran, hai nhà lãnh đạo Nga và Đức khẳng định mục tiêu tiếp tục duy trì thỏa thuận hạt nhân còn gọi là Kế hoạch Hành động chung Toàn diện (JCPOA) mà Tehran đã ký với các cường quốc đồng thời nhất trí sự cần thiết phải duy trì thỏa thuận hạt nhân Iran, trong đó nhấn mạnh các biện pháp ngoại giao.

Tổng thống Putin và Thủ tướng Merkel cũng cảnh báo về nguy cơ xảy ra xung đột giữa Mỹ và Iran, cảnh báo chiến tranh sẽ là “thảm họa cho Trung Đông và cả thế giới”. Thủ tướng Đức Merkel cho rằng việc Iran thừa nhận đã bắn nhầm chiếc máy bay Boeing 737-800 mang số hiệu PS752 của Hãng hàng không quốc tế Ukraine khiến 176 người thiệt mạng là “bước đi quan trọng”. Theo bà, đây là một thảm kịch.

Về cuộc chiến ở Syria, tổng thống Putin cho biết Nga và Đức chia sẻ quan điểm rằng cần chấm dứt chiến tranh thông qua các biện pháp chính trị, phù hợp với Nghị quyết 2254 của Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ.

Tổng thống Nga nhấn mạnh cần phải thống nhất nỗ lực của tất cả các thành viên trong cộng động quốc tế để giúp đỡ các cơ quan nhà nước Syria và toàn thể nhân dân Syria khôi phục các công trình hạ tầng, điện, nước, các bệnh viện và trường học.

Tuy nhiên, ông Putin lưu ý bất kỳ sự hỗ trợ nào cũng cần được nhất trí với chính quyền hợp pháp của Syria và phân bổ tới tất cả các khu vực chịu ảnh hưởng mà không cần bất kỳ điều kiện tiên quyết nào và không được chính trị hóa vấn đề.

Tổng thống Putin tuyên bố Nga kỳ vọng các nỗ lực chung sẽ cho phép tránh những diễn biến tiêu cực tại Trung Đông, đồng thời hy vọng tình hình sẽ không leo thang thành các cuộc xung đột quân sự quy mô lớn tại Trung Đông, nếu không đây sẽ là một thảm họa cho toàn thế giới.

Theo ông, những động thái như vậy sẽ dẫn tới làn sóng người di cư và tị nạn ồ ạt, không chỉ tới châu Âu mà còn tới các khu vực khác, gây ra thảm họa nhân đạo và kinh tế.

Hai nhà lãnh đạo Nga, Đức cũng đã thảo luận về việc tái thiết Syria, trong đó có việc xây dựng cơ sở hạ tầng, bệnh viện và việc mở thêm hành lang nhân đạo ở Syria.

Đề cập tới vấn đề Ukraine, lãnh đạo Nga và Đức nhất trí cho rằng các thỏa thuận Minsk vẫn là cơ sở không thể thay thế để giải quyết cuộc khủng hoảng ở miền Đông Ukraine.

Sự hợp tác quan trọng

Có thể thấy chuyến thăm Nga của Thủ tướng Đức Angela Merkel diễn ra trong bối cảnh các điểm nóng trên thế giới đang có nhiều diễn biến hết sức phức tạp, đặc biệt căng thẳng Trung Đông luôn có nguy cơ leo thang.

Việc hai nhà lãnh đạo Đức và Nga tìm được sự đồng thuận trong nhiều vấn đề, từ hợp tác song phương tới việc mở ra cánh cửa đối thoại cho các vấn đề nóng ở Trung Đông đã cho thấy ý nghĩa quan trọng của sự hợp tác Nga-Đức cũng như khẳng định vai trò và tầm ảnh hưởng của cả hai nước trong việc giải quyết các vấn đề quốc tế nóng.

Chuyến thăm Nga lần này của Thủ tướng Đức Merkel diễn ra 3 năm sau chuyến thăm Nga của bà hồi tháng 5.2017 nhằm hàn gắn quan hệ giữa hai bên sau những căng thẳng kéo dài liên quan đến vấn đề Ukraine.

Thực tế cho thấy trong suốt 3 năm qua, Thủ tướng Đức Merkel và Tổng thống Nga Putin đã không thực hiện chuyến thăm chính thức lẫn nhau nào, có chăng chỉ là điện đàm về một vài vấn đề nóng nào đó. Lần gặp mặt trực tiếp gần đây nhất giữa hai nhà lãnh đạo là cuộc gặp trong khuôn khổ Hội nghị thượng đỉnh nhóm Bộ tứ Normandy ở Paris (Pháp) để thảo luận về vấn đề Ukraine vào tháng 12.2019.

Các nhà phân tích cho rằng những động thái trên của Đức xuất phát từ nguyên nhân sâu xa là lợi ích quốc gia của nền kinh tế số một châu Âu nếu duy trì quan hệ tốt đẹp với Nga. Bởi Đức là đối tác quan trọng của Nga trong lĩnh vực năng lượng từ nhiều năm qua, mà nổi bật là dự án Dòng chảy Phương Bắc, bao gồm 2 nhánh ống dẫn cung cấp 55 tỷ m3 khí đốt cho Đức và châu Âu hàng năm.

Hơn nữa, có thể thấy rõ vai trò quan trọng của Nga trong việc tìm kiếm giải pháp cho các điểm nóng hiện nay, nhất là ở Trung Đông. Moskva vừa là đối tác chiến lược của Thổ Nhĩ Kỳ và Iran, cũng là đối tác của Israel, đồng thời là nhân tố mang tính quyết định trong vấn đề Syria, Libya và xung đột ở miền Đông Ukraine, đấy là chưa kể đến vai trò là đối tác quan trọng của Saudi Arabia. Tổng thống Nga có thể đối thoại với tất cả những nước này.

Trong khi đó, nhìn nhận về vai trò quan trọng của Nga, nhiều chính trị gia Đức trước chuyến công du của Thủ tướng Merkel cũng đánh giá Moskva có vai trò quan trọng trong việc tìm ra giải pháp cho các cuộc khủng hoảng trên thế giới.

Ông Omid Nouripour, chính trị gia phụ trách chính sách đối ngoại của đảng Xanh khẳng định Tổng thống Putin có ảnh hưởng rất lớn dù là trong vấn đề Trung Đông, Libya hay cuộc khủng hoảng ở miền Đông Ukraine.

Trong vấn đề Iran, Moskva cũng có thể sử dụng ảnh hưởng để Tehran tuân thủ thỏa thuận hạt nhân. Trong vấn đề Libya, chính trị gia phụ trách đối ngoại của đảng Dân chủ Xã hội (SPD) cũng nhận định có được sự hậu thuẫn của Nga thì nỗ lực của Đức đối với cuộc xung đột ở Libya sẽ thành công.

Tất nhiên, mối quan hệ giữa Nga và Đức lâu nay vẫn chưa hoàn toàn được cải thiện, song trong bối cảnh tình hình thế giới diễn biến ngày càng phức tạp như hiện nay, thì theo Thủ tướng Đức Merkel việc “đối thoại với nhau sẽ là tốt hơn cả”.

Rõ ràng, Đức đã thu được kết quả nhất định sau chuyến thăm này, trong khi phía Nga cũng củng cố được sự đồng thuận của Đức cho việc xây dựng đường ống Dòng chảy phương Bắc 2 mà Berlin đang chịu nhiều chỉ trích từ các nước Đông và Đông Nam Âu cũng như những đe dọa trừng phạt từ Mỹ.

Chính vì vậy, có thể khẳng định rằng chuyến thăm Nga của Thủ tướng Đức Merkel để cùng hợp tác giải quyết các điểm nóng thế giới một mặt cho thấy chủ trương của Đức can dự lớn hơn vào các vấn đề quốc tế, mặt khác cũng cho thấy rõ vai trò không thể thiếu của Nga trong việc mở cánh cửa đối thoại, tìm giải pháp cho các cuộc xung đột trên thế giới.

Theo TTXVN