Bảo vệ những tư tưởng cơ bản về xây dựng Đảng. Bài 1: Bảo vệ "đầu não" và "trái tim"

Đảng Cộng sản Việt Nam - lựa chọn tất yếu của lịch sử và của nhân dân

Ta thường nói Đảng Cộng sản mang trong mình bản chất cách mạng và khoa học, nghĩa là Đảng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, tiên phong cả về lý luận chính trị và tiên phong cả về tinh thần, tình cảm và hành động cách mạng, tiên phong trong đạo đức và tư cách làm người. Thiếu một trong hai tính tiên phong là: “đầu não” và “trái tim”, Đảng Cộng sản không còn là đảng tiên phong của giai cấp công nhân và dân tộc nữa. Không có lý luận tiên phong thì không thể làm tròn nhiệm vụ của đảng tiên phong...

Điều kiện cần và đủ của đảng tiên phong

Là một nhà bác học lỗi lạc nhưng trước hết Các Mác là một nhà cách mạng vĩ đại. Một trong những cống hiến lớn lao của Mác đối với nhân loại là nâng cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản và mọi tầng lớp cần lao chống áp bức, bóc lột, bất công và tàn bạo từ trình độ tự phát lên trình độ tự giác mà người dẫn dắt cuộc đấu tranh đó là Đảng Cộng sản, bộ phận ưu tú, đội tiên phong của chính họ.

Mác phân biệt rõ đội tiên phong của giai cấp vô sản và mọi tầng lớp lao động cần lao với toàn thể giai cấp vô sản. Ông đã chỉ ra tính tất yếu khách quan của sự xuất hiện Đảng Cộng sản - đội tiên phong của giai cấp vô sản, đồng thời ông cũng chỉ rõ những điều kiện cần và đủ để Đảng Cộng sản có thể làm tròn nhiệm vụ của đảng tiên phong.

Theo Mác thì hai điều kiện đó là có “đầu não” và “trái tim”.

“Đầu não” là trí tuệ, là triết học (phép biện chứng duy vật, sau này V.I.Lênin gọi là chủ nghĩa duy vật chiến đấu).

“Trái tim” là nhiệt huyết, dũng cảm, đi đầu trong cuộc đấu tranh chống áp bức bóc lột, bất công, tàn bạo; là lương tâm và trách nhiệm đối với quần chúng cần lao; là yêu thương con người và chống lại tất cả những cái xấu xa mất nhân tính.

Giai cấp công nhân đấu tranh để giải phóng mình, đồng thời giải phóng cho mọi tầng lớp xã hội, do đó nó phải tiến hành một cuộc cách mạng triệt để, mà theo Mác: “Triệt để có nghĩa là xét sự vật đến tận gốc rễ của nó. Nhưng gốc rễ đối với con người chính là bản thân con người”. Cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản và nhân dân lao động về bản chất là cuộc đấu tranh giải phóng triệt để con người mà lực lượng dẫn đầu ắt phải là một tổ chức vững mạnh gồm những con người kết hợp được cả “đầu não” và “trái tim”. “Đầu não của sự giải phóng ấy là triết học, trái tim của nó là giai cấp vô sản”.

Sự hăng hái nhiệt tình của “trái tim” cần phải được dẫn dắt bởi “đầu não” điềm tĩnh, sáng suốt, nếu không sự nhiệt tình ấy chỉ dẫn phong trào bùng lên một cách tự phát, hỗn loạn và thất bại. Chính vì thế Mác đã khẳng định cuộc đấu tranh, phê phán xã hội cũ, xây dựng xã hội mới “không phải là nhiệt tình của đầu óc mà là đầu óc của nhiệt tình”. Hiểu theo cách của người phương Đông, thì nhiệt tình mà thiếu hiểu biết, thì chỉ là “hữu dũng vô mưu”, hay như Hồ Chí Minh đã nói, nó chỉ như người mò mẫm trong đêm tối không có đèn, không có đuốc; hoặc như con tàu đi giữa biển rộng, bão giông mà không có la bàn.

Sự kết hợp giữa lý luận tiên tiến: Chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử với những người tiên tiến trong phong trào công nhân đã dẫn đến sự ra đời của Đảng Cộng sản.

Đảng không bao gồm những đảng viên đi tiên phong, gương mẫu trong đạo đức và hành động cách mạng thì Đảng cũng chỉ còn là một tổ chức lạc hậu (V.I.Lênin gọi là từ tiên phong rơi xuống hàng hậu vệ), nói suông và lừa phỉnh (chữ của Hồ Chí Minh). Bác Hồ thường nói một cách giản dị dễ hiểu: “Đảng viên đi trước, làng nước theo sau” là muốn nhấn mạnh tính tiên phong của người cộng sản.

Dường như tiên lượng được về bệnh giáo điều, hủ luận có thể xảy ra với lớp hậu sinh, Mác đã nhiều lần nhấn mạnh, lý luận của Mác và bạn ông là Ph.Ăng-ghen, không phải là những công thức cứng đờ, càng không phải là những lời giải đáp có sẵn cho mọi vấn đề, mọi hoàn cảnh, mọi không gian và thời gian khác nhau mà ngược lại, các ông chỉ đặt những viên gạch đầu tiên cho lâu đài lý luận cách mạng mà các thế hệ kế tiếp phải ra sức bổ sung, phát triển. Chính V.I.Lênin và Hồ Chí Minh là những nhà cách mạng sáng tạo, thấm nhuần tinh thần của Chủ nghĩa Mác-Lênin, coi linh hồn sống của chủ nghĩa Mác là phép biện chứng duy vật, còn Hồ Chí Minh đã hành xử trong mọi tình huống với phương châm “dĩ bất biến, ứng vạn biến”.

Lịch sử ra đời và phát triển của nhiều đảng cộng sản trên thế giới cho tới nay đã thể hiện rõ sự kết hợp biện chứng giữa “đầu não” và “trái tim” để làm nên tính tiên phong của một đảng chân chính cách mạng:

- Thời kỳ Mác còn sống: Đảng là sự kết hợp triết học (chủ nghĩa duy vật biện chứng) với phong trào công nhân.

- Sau khi Mác qua đời, với V.I.Lênin và Quốc tế III: Đảng là sự kết hợp Chủ nghĩa Mác với phong trào công nhân.

- Sau khi V.I.Lênin qua đời, những người cộng sản chân chính đánh giá đúng vai trò bảo vệ, phát triển Chủ nghĩa Mác của V.I.Lênin đã khẳng định: Đảng là sự kết hợp Chủ nghĩa Mác-Lênin với phong trào công nhân.

- Đối với Đảng Cộng sản Việt Nam, Hồ Chí Minh đã thể hiện rõ là một người học trò kiệt xuất của Mác-Lênin, trung thành, tự chủ, sáng tạo, gắn lý luận với thực tiễn Việt Nam, đã đưa ra và thực hành một sự kết hợp nhuần nhuyễn điển hình: Đảng Cộng sản Việt Nam là sự kết hợp giữa Chủ nghĩa Mác-Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước.

Sau khi Hồ Chí Minh qua đời, khẳng định sự đóng góp lớn lao của Người đối với việc vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác-Lênin vào sự nghiệp cách mạng Việt Nam nói riêng và cách mạng thế giới nói chung, Đảng ta đã ra nghị quyết nêu rõ Đảng Cộng sản Việt Nam lấy Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động. Đảng Cộng sản Việt Nam đã thể hiện rõ sự kết hợp Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh với phong trào công nhân và phong trào yêu nước ở Việt Nam. Đảng luôn luôn là đội tiên phong chính trị của giai cấp công nhân và nhân dân lao động Việt Nam. Đảng đã “trở thành hình thức tổ chức cao nhất của quần chúng lao động, hiện thân của trí tuệ, danh dự và lương tâm của dân tộc...”.

Bản lĩnh của Đảng để trừ "giặc nội xâm"

Gần một thế kỷ đã qua, mặc dù có lúc mắc sai lầm, khuyết điểm nghiêm trọng, có lúc rơi vào chủ quan duy ý chí, có lúc chưa nắm được quy luật khách quan... nhưng xuyên suốt lịch sử lãnh đạo nhân dân làm cách mạng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Đảng Cộng sản Việt Nam, Đảng do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, đã luôn biết tự chỉ trích, nhận ra sai lầm, khuyết điểm, tự chỉnh đốn, đổi mới, tự vượt qua mọi trở lực khách quan và chủ quan để làm tròn nhiệm vụ của một đảng tiên phong, một đảng chân chính cách mạng. Về cơ bản, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn giữ được vai trò là đội tiên phong chính trị của giai cấp và dân tộc, tiên phong cả trong lý luận cách mạng, trong đường lối chủ trương, trong quyết sách chính trị, trong chỉ đạo chiến lược và tiên phong gương mẫu trong hành động cách mạng, trong hy sinh anh dũng vì nền độc lập, tự do, hạnh phúc của nhân dân.

Thời nào cũng có kẻ thù bên ngoài và bên trong. Thời nào cũng đều có ngoại xâm dưới hình thức này hay hình thức khác và luôn luôn bất cứ lúc nào, ở bất cứ nơi đâu, trong mỗi con người đều tiềm ẩn nội xâm. Nội xâm lúc này là tệ si mê quyền lực, vun vén lợi ích cá nhân, là chạy chức, chạy quyền, chạy tội là lợi dụng mọi sơ hở của cơ chế, chính sách, là lạm quyền, là thói vô trách nhiệm, là ô dù che chắn, là quan liêu, khinh thường kỷ cương phép nước, là cơ hội, tham nhũng, lãng phí, là ăn chơi xa đọa, là thói vô cảm trước vất vả, thiếu thốn, khó khăn của đồng bào, đồng chí... Nội xâm len lỏi vào hàng ngũ Đảng và Nhà nước... vào từng ngõ ngách xóm thôn, phường phố, cơ quan, công sở, vào từng gia đình, vào mọi tầng lớp và đến cả những người được đào tạo, có bằng cấp học vị, được giao chức trọng, quyền cao... Vì vậy, tính tiên phong của Đảng lúc này là phải có dũng khí, có bản lĩnh để dám trừ "giặc nội xâm" ở ngay trong mỗi đảng viên, cán bộ, tính tiên phong lúc này là sáng suốt trong các quyết sách chính trị, trong lãnh đạo, chỉ đạo phát huy sức mạnh tổng hợp, lòng yêu nước của toàn dân tộc, đặc biệt là làm tốt công tác tổ chức, kiểm tra, thực hiện đúng đắn chính sách dùng người. Tính tiên phong lúc này là dũng khí đấu tranh với đồng chí, đồng cấp, với cả cấp trên và cấp dưới vi phạm kỷ luật Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước để trừ diệt mọi thói hư, tật xấu và tội lỗi. Tính tiên phong lúc này là làm trong sạch đội ngũ, là giáo dục, thuyết phục và trừng phạt công khai, công minh, bình đẳng trước kỷ luật của Đảng và pháp luật của Nhà nước.

Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đang sáng lên niềm tin và khát vọng của mọi người dân Việt Nam dù ở trong nước hay ở nước ngoài. Niềm tin và khát vọng ấy đang đặt lên vai những người vừa vinh dự được bầu vào cơ quan lãnh đạo các cấp của Đảng. Vinh dự càng cao, trách nhiệm càng lớn. Trách nhiệm và vinh dự của những chiến sĩ đi tiên phong trong sự nghiệp cách mạng của nhân dân, trong cuộc đấu tranh cho hạnh phúc của xã hội. Mác vĩ đại đã dạy chúng ta rằng: “Hạnh phúc xã hội sản sinh ra lý trí chính trị”(4). Và đến lượt nó, lý trí chính trị của Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đang đòi hỏi nâng cao chất lượng “đầu não” và “trái tim” của mỗi chúng ta.

PGS, TS TRẦN ĐÌNH HUỲNH

Bài 2: Ph.Ăng-ghen về chống chủ nghĩa cơ hội