Bảo vệ người hen suyễn trong mùa dịch

Nếu không được cấp cứu kịp thời, người bệnh hen suyễn có nguy cơ suy hô hấp, khó thở dẫn đến tử vong.

Đa dạng triệu chứng

Thời gian qua, không ít người bệnh hen suyễn đã phải nhập viện cấp cứu vì không tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong quá trình tự điều trị tại nhà. Một trong những lý do thường gặp là người bệnh tự ý dùng các loại thuốc gia truyền không rõ nguồn gốc hoặc không biết cách sử dụng thuốc cắt cơn hen suyễn cấp.

Một bệnh nhân hen suyễn đến khám tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh

Trường hợp mới nhất được Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh cứu chữa là chị N.T.L (34 tuổi, ngụ TP Hồ Chí Minh), nhập viện trong tình trạng ho nhiều, khó thở và khò khè. Cách đây 3 tháng, chị L. được chẩn đoán mắc hen suyễn. Hơn 3 tuần nay, cảm thấy sức khỏe ổn, chị tự ý ngưng thuốc theo đơn của bác sĩ.

Tuy nhiên, chỉ vài ngày sau, chị L. khó thở nặng, ho nhiều nên phải nhập viện cấp cứu. Ngay sau khi nhập viện, chị được cho thở ôxy, phun khí dung thuốc giãn đường thở, tiêm thuốc corticoid. Các bác sĩ cho biết nguyên nhân khiến tình trạng của chị L. diễn tiến xấu hơn là do tự ý ngưng thuốc và khi triệu chứng trở nặng đã không biết cách sử dụng thuốc cắt cơn hen đúng lúc.

Theo PGS-TS Lê Thị Tuyết Lan, Khoa Thăm dò chức năng hô hấp Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh, triệu chứng lâm sàng điển hình của hen suyễn là ho, khò khè, khó thở và nặng ngực. Tuy nhiên, cũng có nhiều người bệnh hen suyễn chỉ khó thở đơn thuần hoặc có người chỉ lên cơn suyễn khi giao mùa. Chính vì vậy, triệu chứng của bệnh suyễn rất đa dạng và rất khó phát hiện nếu không có các xét nghiệm chuyên sâu.

Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Quang Khiên, Trưởng Khoa Khám bệnh Bệnh viện Nhân Dân 115 (TP Hồ Chí Minh) cho biết người cao tuổi thường có thể trạng và sức khỏe kém hơn người trẻ, có nhiều bệnh đi kèm như tăng huyết áp, đái tháo đường, suy tim, COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính)… Với hệ miễn dịch vốn đã giảm sút ở tuổi già, khi nhiễm virus đường hô hấp, các bệnh nền của người già thường có cơ hội bộc phát, trở nặng hơn và virus dễ dàng tấn công gây viêm phổi nặng hơn.

Người cao tuổi ở nước ta thường có các bệnh nền như bệnh về đường hô hấp, COPD, hen suyễn, bệnh suy giảm miễn dịch (bệnh tự miễn), bệnh về thận, cơ xương khớp, tim mạch…Trong đó, nguy hiểm nhất là bệnh suy giảm miễn dịch rồi đến tim mạch, COPD và hen suyễn.

Do vậy, trong thời điểm dịch bệnh hiện nay, cần phải đặc biệt quan tâm chăm sóc cho người cao tuổi bị hen suyễn vì nếu chẳng may mắc Covid-19 thì đối tượng này sẽ dễ có nguy cơ xấu về sức khỏe.

Lưu ý khi chăm sóc tại nhà

Theo các chuyên gia, hen suyễn là bệnh mạn tính, cần phải điều trị lâu dài. Người bệnh cần tuân thủ điều trị, sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ. Các toa thuốc của người bệnh thường được cá thể hóa. Mỗi người bệnh với triệu chứng, yếu tố nguy cơ khác nhau sẽ được chỉ định toa thuốc khác nhau. Do đó, người bệnh không nên dùng thuốc của người khác để điều trị cho bản thân.

PGS-TS Lê Thị Tuyết Lan khuyến cáo người bị hen suyễn cần phải tuân thủ các biện pháp như: không để các chất có mùi lạ trong nhà, nhất là trong phòng ngủ, nơi làm việc; không dùng mền gối bằng lông. Khi ra ngoài trời, nên quấn khăn che mũi, miệng, nhất là khi thời tiết lạnh. Tránh dùng các thực phẩm hay thuốc uống có gốc sunfit (thường có trong rượu, bia).

Người bệnh không nên hút thuốc hoặc sống trong môi trường có khói thuốc lá. Cần tái khám đúng lịch và tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định điều trị của bác sĩ để kiểm soát tốt bệnh, tránh các biến chứng nguy hiểm.

Người có bệnh hen suyễn, đặc biệt là người cao tuổi, để hạn chế nguy cơ mắc Covid-19 cần tuân thủ các khuyến cáo chung của Bộ Y tế, đồng thời chủ động kiểm soát tốt bệnh hen suyễn bằng cách dùng thuốc kiểm soát hen (còn gọi là thuốc dự phòng), thuốc cắt cơn hen theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.

Người bệnh cần ghi lại số điện thoại liên lạc của bác sĩ hoặc nhân viên y tế mà mình có liên lạc thường xuyên để liên hệ khi cần. Khi các triệu chứng trở nặng, người bệnh nên liên hệ ngay với bác sĩ hoặc nhân viên y tế để được hướng dẫn và tư vấn cụ thể.

Hiện nay, tuy dịch Covid-19 phức tạp nhưng đến ngày tái khám, người bệnh cần đến bệnh viện, tuân thủ các công tác sàng lọc, kiểm soát nhiễm khuẩn mà cơ sở y tế đang áp dụng. Người bệnh không được tự ý ngưng điều trị dù cảm thấy hoàn toàn khỏe mạnh.

Tại Việt Nam, tỷ lệ người bệnh hen chiếm khoảng 4%-5% dân số, người bệnh là trẻ em nhiều hơn so với người lớn. Theo một số nghiên cứu, tần suất hen ở trẻ 13 - 14 tuổi tại nước ta là 14,8%, đứng thứ 4 thế giới. Riêng tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh, mỗi năm có khoảng 12.000 lượt khám liên quan bệnh này.

Theo Người lao động