Ông Minh trưởng họ đi họp về nói chuyện với vợ:
- Hôm qua họp chi bộ. Còn hôm nay là họp các ông trưởng tộc để tổng kết một năm thực hiện hương ước làng.
Bà Thắng nghe vậy liền hỏi:
- Vậy kết quả tổng kết thế nào hả ông?
- Ờ thì ông trưởng thôn nêu lên những việc đã làm được và cả những việc còn tồn tại, hạn chế. Ví dụ như làng ta vẫn giữ vững danh hiệu làng văn hóa nhưng trong đó vẫn còn những việc làm chưa đúng với văn hóa cổ truyền, thuần phong mỹ tục.
- Ông nói chung chung thế, tôi chưa rõ cái điểm hạn chế đó là gì?
- Bà có thấy là bây giờ việc tổ chức tang lễ khác xa hồi xưa không? Trước đây, mỗi khi nhà nào có người không may qua đời thì họ hàng, làng xóm cùng tới hỏi thăm, chia buồn. Lễ phúng là nắm hương, chút hoa quả tươi hay nải chuối xanh. Còn gia chủ thì làm một vài mâm cơm canh đãi khách ở xa gọi là để đáp lễ. Chứ như bây giờ, đám ma cũng làm cỗ linh đình không khác gì đám cưới.
- Phải đấy ông ạ. Một năm vừa qua, cả làng ta có gần hai chục người mất thì đám nào cũng bày vẽ cỗ bàn đủ món. Mà càng ngày lại càng gia tăng cỗ. Làm cỗ to, chẳng lẽ người đi phúng viếng lại chỉ có hương hoa hay sao? Thế là ai nấy đều phúng người chết bằng tiền trăm, cho tương xứng với mâm cao cỗ đầy mà.
- Cũng có những gia đình không muốn bày vẽ cỗ bàn nhiều, song lại sợ người khác nhìn vào cười chê là không theo kịp thời đại, hay đáp lễ thiếu chu đáo nên vẫn cố làm. Ai cũng đều muốn hạn chế cỗ bàn linh đình. Nhưng vấn đề là không ai thực hiện cả. Chính vì thế mà tại cuộc họp hôm nay đã thống nhất cần phải có quy định cụ thể về việc này trong quy ước làng.
- Vậy hương ước quy định thế nào?
- Cái này sẽ được lấy ý kiến từ tất cả các thành viên trong làng thông qua các ông trưởng họ. Sau đó thôn sẽ tổng hợp lại, thống nhất rồi soạn thảo, in ấn và phát về các dòng tộc để mọi người, mọi nhà căn cứ đó mà thực hiện. Nếu ai thực hiện sai thì sẽ bị xử lý theo quy định và ghi vào sổ Sự làng. Bà biết không, tất cả những người dự họp đều rất tán đồng với chủ trương và cách làm này đấy.
Bà Thắng gật gù:
- Tôi thì tin là ai ai cũng đồng tình cả thôi!
ĐỖ THỊ YẾN